Kế hoạch chóng vánh
Ngày 28/4, Li-Meng Yan lên chuyến bay Cathay Pacific tới Mỹ. Vài giờ trước đó, vị nữ bác sĩ chuyên ngành virus học và miễn dịch học tại Trường Y tế Công cộng Hồng Kông đã lên kế hoạch sang Mỹ, đóng gói đồ đạc và vượt qua các máy quay trong khuôn viên trường Đại học.
Cô Yan nói với Fox News trong một cuộc phỏng vấn độc quyền, cho biết cô tin rằng Trung Quốc đã biết rõ về loại virus corona chủng mới (SARS-Cov-2) trước khi họ thông báo công khai.
Cô nói rằng cấp trên của cô, những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực virus và miễn dịch học, cũng đã không quan tâm tới nghiên cứu mà cô đang tiến hành khi đại dịch COVID-19 mới bùng phát.
Nơi Yan làm việc là một phòng thí nghiệm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chuyên nghiên cứu về virus cúm và đại dịch. Vì vậy, họ có nghĩa vụ phải thông báo với thế giới, đặc biệt là khi dịch COVID-19 bắt đầu lây lan vào những ngày đầu năm nay.
Câu chuyện của Yan lại dấy lên nghi vấn về việc liệu Bắc Kinh có che đậy các thông tin về dịch COVID-19 hay không, điều mà Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc trong thời gian qua.
Sự im lặng ở đại lục
Yan cho hay, nhờ quá trình trưởng thành và nghiên cứu tại đại lục, cô có mối quan hệ rộng khắp với nhiều cơ sở y tế khác nhau ở đây.
Một người bạn của cô là nhà khoa học tại Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Trung Quốc, có kinh nghiệm trực tiếp đầu tiên về các ca nhiễm bệnh, đã nói với Yan vào ngày 31/12/2019 về khả năng SARS-Cov-2 lây truyền từ người sang người, trước khi Trung Quốc hoặc WHO thông báo về khả năng này.
Yan nói mình đã báo cáo một số trong những phát hiện ban đầu này cho cấp trên. "Ông ấy chỉ gật đầu" và yêu cầu cô tiếp tục nghiên cứu - Yan nhớ lại.
Vài ngày sau, vào ngày 9/1/2020, WHO đã đưa ra một thông cáo: "Theo các nhà chức trách Trung Quốc, loại virus này có thể gây ra triệu chứng nặng ở một số bệnh nhân và không dễ dàng lây truyền giữa người với người ... Tổ chức này không có đủ thông tin để đánh giá đầy đủ rủi ro của các ca nhiễm bệnh này."
Yan cho biết cô và các đồng nghiệp trên khắp Trung Quốc đã thảo luận về loại virus đặc biệt, nhưng cô sớm nhận thấy sự thay đổi đáng kể trong thái độ từ các đồng nghiệp. Các bác sĩ và nhà nghiên cứu, những người đã từng thảo luận công khai về virus, đột nhiên im lặng.
Những nhà nghiên cứu từ thành phố Vũ Hán - nơi sau này trở thành tâm dịch - đã hoàn toàn im lặng. Những người khác được cảnh báo không được phép hỏi họ chi tiết. Các bác sĩ giấu tên nói "Chúng tôi không thể nói về dịch bệnh, nhưng chúng ta cần phải đeo khẩu trang", Yan kể lại.
Sau đó, số lượng ca nhiễm từ người sang người bắt đầu tăng theo cấp số nhân.
"Có rất nhiều, rất nhiều bệnh nhân không được điều trị và chẩn đoán kịp thời," Yan nói. Cô tiết lộ đã báo cáo phát hiện của mình cho cấp trên một lần nữa vào ngày 16/1 nhưng tiếp tục được yêu cầu "giữ im lặng và thận trọng."
Theo Li-meng Yan, giáo sư Malik Peiris - đồng giám đốc của một phòng thí nghiệm trực thuộc WHO, cũng biết về các thông tin liên quan nhưng không có phản ứng.
Ông Peiris chưa phản hồi các đề nghị bình luận từ Fox News.
Trên website của WHO liệt kê Peiris là cố vấn của Ủy ban khẩn cấp về điều trị bệnh viêm phổi quốc tế gây ra bởi virus corona 2019-nCoV của WHO.
WHO nói gì?
WHO và Trung Quốc bác bỏ hoàn toàn các cáo buộc về việc che giấu thông tin liên quan đến dịch COVID-19, đồng thời phủ nhận rằng Li-meng Yan hay ông Peiris từng làm việc trực tiếp cho tổ chức của Liên hợp quốc này.
"Giáo sư Malik Peiris là một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, từng tham gia các nhiệm vụ và nhóm chuyên gia của WHO - cũng như nhiều người nổi tiếng trong lĩnh vực này", phát ngôn viên của WHO Margaret Ann Harris đã viết trong email gửi Fox News.
"Điều đó không khiến cho ông ta trở thành một nhân viên và cũng không đại diện cho WHO."
Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã mở cuộc điều tra. Cơ quan này thông báo với Fox News rằng họ không thể xác nhận hay phủ nhận những tuyên bố của Yan.
Trường đại học ở Hồng Kông đã gỡ bỏ trang giới thiệu về Li-meng Yan. Phát ngôn viên của trường cho biết cô hiện không phải là nhân viên của trường nữa.
Trả lời Fox News, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói họ không biết Yan là ai, song tái khẳng định Trung Quốc đã hành động hiệu quả để kiểm soát dịch bệnh lây lan.
"Chúng tôi chưa bao giờ nghe nói về người này," Đại sứ quán Trung Quốc nêu. "Chính phủ Trung Quốc đã phản ứng nhanh chóng và hiệu quả với dịch COVID-19 kể từ khi bùng phát."
WHO cũng tiếp tục bác bỏ những cáo buộc [từ Mỹ và nhiều nước] cho rằng họ có thiếu sót trong hành động vào giai đoạn đầu của dịch COVID-19.