Tổng cục Thuế vừa hoàn tất dự thảo báo cáo Bộ Tài chính về việc đền bù cho các doanh nghiệp (DN) bị thiệt hại trong sự kiện ngày 13-5-2014 (xô xát của người dân, công nhân một số KCN sau việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trên vùng biển của Việt Nam).
Theo đó, cả nước có 778 DN bị ảnh hưởng với tổng thiệt hại theo tính toán của các DN là 9.900 tỉ đồng và 4,23 triệu USD. Tuy nhiên, theo kết quả rà soát của các công ty bảo hiểm và cơ quan chức năng ở các địa phương thì con số thiệt hại chỉ 4.523 tỉ đồng và 4,23 triệu USD.
Trong số DN bị ảnh hưởng, Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa (Formosa) ở Hà Tĩnh được cho là thiệt hại nhiều nhất. DN này tự tính thiệt hại 5.533 tỉ đồng (tính cả thiệt hại trong tương lai), trong khi các công ty bảo hiểm và cơ quan chức năng đánh giá chỉ 4,77 tỉ đồng.
Ngoài ra, 16 nhà thầu chính đang thi công các hạng mục cho Formosa cũng tự đánh giá bị thiệt hại 68,32 tỉ đồng. Các nhà thầu này đều là DN đến từ Trung Quốc.
Liên quan đến các giải pháp hỗ trợ về thuế và hải quan cho Formosa, tỉnh Hà Tĩnh đã hoàn cho Formosa kể từ kỳ hoàn thuế tháng 4-2014 đến nay hơn 10.173 tỉ đồng.
Bộ Tài chính miễn giảm, miễn phạt và hoàn lại thuế đã truy thu, phạt cho Formosa trước khi xảy ra sự kiện ngày 13-5-2014 với 71,6 tỉ đồng (gồm miễn giảm và hoàn lại thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường đã nộp đối với hoạt động hút cát san nền); không truy thu thuế nhà thầu đối với hàng hóa, thiết bị nhập khẩu kèm theo bảo hành: 176,3 tỉ đồng; miễn phạt vi phạm chính về thuế: 1,26 tỉ đồng.
Đến nay, Formosa vẫn được hoàn thuế GTGT nhập khẩu theo hình thức ghi thu - ghi chi trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày hải quan xác nhận thông quan và xác định số thuế GTGT nhập khẩu phải nộp phát sinh.
Cũng tại dự thảo, Tổng cục Thuế cho biết qua rà soát, phát hiện Formosa có nhiều sai phạm như kê khai, áp mã chưa đúng quy định dẫn đến thiếu số thuế phải nộp đối với kết cấu thép tiền chế dạng tháp và các bộ phận rời kèm theo dùng để lắp ghép nhà xưởng, hải quan đã truy thu 5,5 tỉ đồng.
Formosa cũng bị phạt vi phạm hành chính 225 tỉ đồng vì lập hợp đồng xây dựng bổ sung không đúng quy định và kê khai bổ sung khấu trừ, hoàn thuế GTGT của 19.497 hóa đơn, chứng từ sau khi cơ quan thuế công bố quyết định thanh tra, kiểm tra tại DN với số tiền 1.500 tỉ đồng.
Nhận thấy Formosa đã hoàn thành giai đoạn đầu tư và có nhiều vi phạm về thuế và hải quan nên Tổng cục Thuế cho rằng cần kết thúc các biện pháp hỗ trợ Formosa trước ngày 1-9.
Rất vô lý
Chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho rằng kéo dài ưu đãi cho Formosa từ sau sự kiện ngày 13-5-2014 đến nay là rất vô lý, công tác đền bù thiệt hại nên kết thúc sớm, không để DN nhân cơ hội "mất cái này đòi cái kia".
Tổ công tác hỗ trợ DN thiệt hại của Chính phủ phải xem xét kỹ tại sao việc tự tính thiệt hại của Formosa và đánh giá của cơ quan chức năng lại chênh lệch quá lớn như vậy.