Sau gần 100 ngày cầm quyền, báo chí quốc tế không kể xiết những lời lẽ thô bạo, hồ đồ, kém văn hóa của tổng thống Philippines và gần như đây là nét đặc thù của ông Rodrigo Duterte. Không chừa một ai, nhân vật quyền lực nhất tại Manila, thóa mạ từ Đức Giáo Hoàng đến tổng thống Mỹ.
Duterte tự cho mình quyền "chửi tắt bếp" tất cả những ai dám lên tiếng chỉ trích chiến dịch bài trừ ma túy thô bạo mà ông đang tiến hành trên toàn quốc.
Trên một hồ sơ nhạy cảm là tranh chấp Biển Đông, tổng thống Philippines chủ trương "mềm mỏng" với Trung Quốc, khác hẳn với người tiền nhiệm.
Nhưng chúng ta nghĩ gì nếu như những lời lẽ mà báo chí cho là "thô tục" đó, những quyết định bị coi là "hồ đồ" nhất của ông Rodrigo Duterte đều đã được cân nhắc kỹ lưỡng ?
Theo giáo sư David Camroux, một chuyên gia về Đông Nam Á của Viện Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế CERI- Pháp, phương Tây chỉ tập trung vào chiến dịch bài trừ ma túy của ông Duterte với con số 3.000 người thiệt mạng, mà trong đó có tới 2/3 không được xét xử. Mọi người quên là tháng 08/2016, Manila và lực lược nổi dậy đã đạt được một thỏa thuận ngưng bắn, mở ra viễn cảnh vãn hồi hòa bình cho Philippines.
Lại cũng chính quyền Rodrigo Duterte chìa bàn tay thân thiện với tổ chức Hồi giáo cực đoan Abu Sayyaf - tổ chức đã gieo rắc kinh hoàng ở miền nam.
Có điều khi tập trung quá nhiều vào chiến dịch bài trừ ma túy và đưa ra hình ảnh của một nhà lãnh đạo tính khí thất thường, ông Duterte đã khiến giới đầu tư ngoại quốc nản lòng khi muốn chen chân vào Philippines.
Nhưng đối với công luận trong nước, Rodrigo Duterte được người dân ủng hộ hết mình. Trong 20 năm làm thị trưởng Davao, ông đã "quét dọn" sạch sẽ các tệ nạn xã hội, người dân được sống trong yên bình, các dịch vụ xã hội được cải thiện. Người dân Philippines kỳ vọng "mô hình Duterte" đó được áp dụng ở quy mô toàn quốc và cũng sẽ hiệu quả như ở Davao.
Thế cân bằng giữa hai siêu cường
Về mặt đối ngoại, trong ba tháng cầm quyền, Rodrigo Duterte đã tỏ ra mềm mỏng với láng giềng Trung Quốc trong cuộc đọ sức ở Biển Đông. Người tiền nhiệm của ông là tổng thống Benigno Aquino đã nỗ lực tăng cường hợp tác quân sự với Mỹ. Ngược lại, ông Duterte "đặt liên minh Mỹ - Phi trước thử thách", như tựa của báo Pháp Le Monde.
Theo một số nhận định thì vị Tổng thống bị xem là tay chơi hồ đồ này thực ra lại rất khôn khéo và mưu lược
Michel de Grandi, cây viết của tờ Les Echos (Pháp) nhận thấy một lần nữa tổng thống Rodrigo Duterte lại áp dụng chính sách "nhất cử lưỡng tiện": Vừa xoa dịu Bắc Kinh, vừa thu hẹp ảnh hưởng của Mỹ - không chỉ với Philippines mà còn cả với khu vực Đông Nam Á.
Đằng sau tính toán đó là việc Manila không muốn bị trói buộc vào một nguồn cung cấp vũ khí duy nhất là Hoa Kỳ. Rodrigo Duterte không che giấu ý đồ mua vũ khí của Nga và Trung Quốc.
Tóm lại, chiến lược của ông Duterte gồm ba vế: Tái lập trật tự "ở bên trong", từng bước tìm đến con đường hòa giải với các lực lượng nổi dậy, và tìm một thế cân bằng cho Manila giữa các siêu cường.
Bài toán đó đã không khỏi khiến các nước láng giềng và đồng minh của Philippines bối rối.