Sau 10 ngày xét xử và nghị án, sáng 9/8, TAND TP Hà Nội tuyên phạt ông Trần Đức Trung (61 tuổi, cựu Chủ tịch HĐTV Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới) án chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Cùng tội danh, tòa tuyên các cựu nhân viên Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới là Bùi Thị Oanh 9 năm tù; Phan Văn Lực 6 năm tù, Nhâm Sỹ Phúc 7 năm tù và Phan Thị Thoa 8 năm tù.
Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc các bị cáo liên đới bồi thường số tiền hơn 38 tỷ đồng cho các bị hại.
Trước đó, do xuất hiện một số tình tiết mới, thay vì tuyên án ngay như dự kiến, HĐXX quay lại phần xét hỏi. Theo đó, em trai bị cáo Trần Đức Trung đề nghị dừng phiên tòa để nộp tiền, khắc phục hậu quả thay cho bị cáo nhưng khi được chủ tọa hỏi, ông Trung lập tức phản đối. “Tôi đang kêu oan mà, sao bồi thường được”, bị cáo này quả quyết.
Một tình tiết khác là gia đình bị cáo Bùi Thị Oanh cho biết, đã nộp thêm 6,4 tỷ đồng, cộng với 2 tỷ đồng đã nộp trong quá trình điều tra, tổng cộng là 8,4 tỷ đồng, để khắc phục toàn bộ hậu quả thay cho bị cáo. Do quá trình xét hỏi và tranh luận, bị cáo Oanh thừa nhận hành vi vi phạm nhưng phủ nhận việc chiếm đoạt tiền.
HĐXX hỏi bị cáo này vì sao không chiếm đoạt mà vẫn nộp tiền khắc phục? Nữ bị cáo nói cứ nộp vào để tòa xem xét. Tuy nhiên, HĐXX cho hay nếu bị cáo không thừa nhận chiếm đoạt tiền của các bị hại thì tòa không thể ghi nhận số tiền này… Sau một truy vấn, bị cáo Oanh cúi đầu thừa nhận có chiếm đoạt 8,4 tỷ đồng.
Đại diện Viện KSND TP Hà Nội ghi nhận lời khai và đề nghị tòa giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Oanh, đồng thời hủy bỏ các lệnh kê biên tài sản.
Bị cáo Trần Đức Trung cùng đồng phạm tại phiên tòa.
Tại phần xét hỏi hôm 3/8, bị cáo Trần Đức Trung phủ nhận mọi nội dung cáo buộc của Viện KSND Tối cao. Ông ta cho rằng, bản thân đã “làm đúng, không sai” và đổ lỗi cho việc thu tiền, chiếm đoạt tiền của hàng nghìn bị hại trên 16 tỉnh, thành phố là do các đồng phạm thực hiện sai chỉ đạo.
“Bây giờ ai làm sai thì phải chịu trách nhiệm, những người nào khai nhận trong hôm nay sẽ chịu”, ông Trần Đức Trung nói.
Các bị hại tại tòa cho hay, Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới do ông Trần Đức Trung đứng đầu dưới sự giúp sức của các thuộc cấp đã tạo ra một mô hình lừa đảo quy mô lớn đối với người dân nhẹ dạ cả tin.
Do nhiều bị hại quá tin tưởng vào các chính sách, cũng những lời hứa hẹn từ Trung tâm này nên vay mượn tiền, hoặc thế chấp nhà cửa, đất đai để nộp nhưng sau đó bị nhóm Trung chiếm đoạt.
Một số người còn khẳng định, họ nghe những lời hứa “ngon ngọt” về chính sách, cùng lợi nhuận từ chính ông Trung tại các buổi hội thảo do Trung tâm mở. Đặc biệt, ông ta còn vận động mọi người tham gia chương trình để thoát nghèo và khẳng định nếu cơ quan chức năng tìm được ra những vi phạm của Trung tâm thì ông sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Được tòa hỏi quan điểm về mức án áp dụng cho bị cáo Trần Đức Trung , đa số các bị hại biểu quyết là tăng nặng trách nhiệm hình sự, vì cá nhân ông Trung người đứng đầu có vai trò chỉ đạo và điều hành mọi hoạt động, đưa ra chính sách để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Ngoài ra, bị hại cũng mong tòa đưa ra phán quyết đúng người đúng tội với 4 bị cáo giữ vai trò giúp sức thu tiền và chiếm đoạt tiền; đồng thời tuyên buộc những người gây ra vụ lừa đảo này phải bồi thường toàn bộ số tiền đã chiếm đoạt.
Theo cáo trạng, Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới thành lập năm 2013, chưa được cấp phép hoạt động và không có hoạt động phát sinh doanh thu, nhưng từ tháng 4/2015, bị cáo Trần Đức Trung cùng đồng phạm lấy danh nghĩa trung tâm để tổ chức chương trình "Trái tim Việt Nam". Họ đưa ra chính sách bất khả thi, hứa hẹn hỗ trợ lại với lãi suất cao cho những ai nộp tiền vào trung tâm.
Để tạo niềm tin, các bị cáo xin chữ ký ủng hộ của một số cán bộ cấp cao sử dụng làm tài liệu tuyên truyền; đưa thông tin sai sự thật về nguồn vốn của Trung tâm; hứa hẹn với người tham gia trong khoảng thời gian nhất định sẽ nhận được tiền theo chính sách. Song, nguồn tiền để chi trả hầu hết là lấy của người tham gia sau trả cho người tham gia trước.
Ông Trung và đồng phạm Bùi Thị Oanh; Phan Văn Lực; Nhâm Sỹ Phúc và Phan Thị Thoa, bị cáo buộc đã lập 26 điểm tư vấn, 6 nhóm để thu tiền của hơn 1.000 bị hại tại 16 tỉnh, thành phố, tổng cộng khoảng 148 tỷ đồng. Số tiền này, các bị cáo sử dụng cá nhân hơn 49 tỷ đồng, riêng Trung chiếm hưởng 26,3 tỷ đồng.
Năm 2015, Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới giải thể. Các bị cáo tiếp tục móc nối để tổ chức chương trình "Liên kết ba miền", hoạt động theo mô hình đa cấp để bán thực phẩm chức năng. Qua chương trình "Liên kết ba miền", các bị cáo thu về gần 17,5 tỷ đồng của 104 người. Ông Trung dùng một phần chi trả cho những người tham gia chương trình, còn lại chiếm đoạt 2,7 tỷ đồng.