Cuốn nhật ký lưu lạc hơn 56 năm
Sáng 5/3, tại trụ sở UBND xã Kỳ Xuân (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh), cựu binh Mỹ là ông Peter Mathews đã trực tiếp trao trả lại cuốn nhật ký cho thân nhân của liệt sĩ Cao Xuân Tuất. Sự kiện được UBND huyện Kỳ Anh chủ trì phối hợp với cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh, chính quyền địa phương xã. Rất đông người dân, thân nhân liệt sĩ đã có mặt để chứng kiến thời khắc quan trọng này.
Sau chuyến bay dài gần 1 ngày, cựu binh Mỹ Peter Mathews đã có mặt tại gia đình thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất (trú xã Kỳ Xuân, Kỳ Anh, Hà Tĩnh).
Được biết, trước đó ông Peter Mathews đã có chuyến bay kéo dài 22 giờ đồng hồ để đến được tỉnh Hà Tĩnh. Đây cũng là lần đầu tiên ông Peter Mathews trở lại Việt Nam sau 56 năm kể từ thời điểm giải ngũ.
Trước khi tiến hành buổi lễ trao trả lại cuốn nhật ký tại hội trường UBND xã Kỳ Xuân, ông Peter Mathews cùng vợ đã đến nhà thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất để thăm hỏi, thắp hương lên bàn thờ liệt sĩ.
Một trong những trang nhật ký của liệt sĩ Cao Xuân Tuất được cựu binh Mỹ Peter Mathews giữ suốt 56 năm qua.
Ông Peter Mathews còn mang món quà đặc biệt là hộp hoa hồng khô cùng cuốn sổ ghi chép dâng lên bàn thờ liệt sĩ Cao Xuân Tuất.
Sau khi thắp hương, vợ chồng cựu binh Mỹ đã nán lại trò chuyện, hỏi thăm cùng thân nhân gia đình liệt sĩ Tuất. Vợ chồng cựu binh Mỹ cũng đã chụp một tấm ảnh lưu niệm với gia đình thân nhân liệt sĩ là chủ nhân cuốn nhật ký mà ông đã giữ hơn 56 năm qua.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews thắp hương lên bàn thờ liệt sĩ Cao Xuân Tuất.
Qua lời phiên dịch viên, ông Peter Mathews cho biết, hồi tháng 11/1967, trong trận chiến ở đồi 724 Đăk Tô, ông đã nhặt được cuốn nhật ký của liệt sĩ Cao Xuân Tuất. Khi nhặt được cuốn nhật ký này, ông Peter Mathews không giao nộp cho cấp trên mà giữ lại trong người.
Khi mở cuốn nhật ký xem, ông Peter Mathews cho biết thời điểm đó rất ấn tượng với những bài viết, những hình vẽ, câu thơ được người lính này viết bên trong. Ông Peter Mathews cảm nhận được tinh thần lạc quan trong thời kỳ chiến tranh mà liệt sĩ Tuấn đã thể hiện trong cuốn nhật ký.
Vợ chồng cựu binh Mỹ Peter Mathews đến hội trường UBND xã Kỳ Xuân để dự lễ trao trả cuốn nhật ký cho thân nhân liệt sĩ.
Cuối năm 2022 và đầu năm 2023, cựu binh Mỹ Peter Mathews bắt đầu đăng tải thông tin trên mạng xã hội để tìm thân nhân người lính Việt Nam là chủ nhân của cuốn nhật ký này với mong muốn sẽ được tận tay trao trả lại.
Nhận được thông tin, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng đã vào cuộc xác minh. Sau hơn 1 tháng tìm kiếm cũng xác định được chủ nhân cuốn nhật ký là liệt sĩ Cao Xuân Tuấn (trú xã Kỳ Xuân, Kỳ Anh, Hà Tĩnh). Qua kết nối, ông Peter Mathews được mời về trực tiếp tại UBND xã Kỳ Xuân (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) để tận tay trao trả cuốn nhật ký này cho thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews tận tay trao trả cuốn nhật ký cho thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất.
Xúc động khi nhận lại cuốn nhật ký là kỷ vật duy nhất của liệt sĩ để lại
Tại buổi lễ, ông Peter Mathews chia sẻ, bản thân rất vui khi được mời đến dự lễ trao trả cuốn nhật ký này và cho rằng cuốn nhật ký có thể sẽ là kỷ vật mang ý nghĩa sâu sắc với gia đình của liệt sĩ.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews chia sẻ đã hoàn thành tâm nguyện là trao trả lại cuốn nhật ký mà ông đã lưu giữ suốt 56 năm qua.
Ông Peter Mathews cũng chia sẻ, lần trở lại Việt Nam này, ông cảm thấy rất ấn tượng vì một đất nước hòa bình, đang phát triển lớn mạnh và rất hiếu khách.
"Sự kiện này đã giúp tôi hoàn thành được tâm nguyện, đó là được tận tay trao trả lại cuốn nhật ký cho gia đình thân nhân liệt sĩ", ông Peter Mathews chia sẻ tại buổi lễ.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews nắm chặt tay ông Hà Huy Mỳ (cháu liệt sĩ Cao Xuân Tuất). (Ảnh: H.Lam).
Có mặt tại buổi lễ, ông Phạm Quốc Bảo - cựu Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Cộng hòa Bulgari, kiêm nhiệm Cộng hòa Macedonia cho biết, cách đây 58 năm trước, sư đoàn 3 Sao Vàng ra đời. Trong tiểu đoàn 8 của Sư đoàn này có người lính Cao Xuân Tuất.
Tại buổi lễ, ông Phạm Quốc Bảo đã trao tặng cho đại diện gia đình liệt sĩ Cao Xuân Tuất huy hiệu của Sư đoàn 3 Sao Vàng. Đồng thời tặng cựu binh Peter Mathews cuốn sách về lịch sử Trung đoàn 22 của Sư đoàn 3 mà ông đã dày công hoàn thành.
Tại buổi lễ tiếp nhận cuốn nhật ký, thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất tỏ ra rất xúc động khi được đón nhận lại cuốn nhật ký, là tài sản, kỷ vật duy nhất mà liệt sĩ để lại.
Ông Hà Huy Mỳ (cháu liệt sĩ Cao Xuân Tuất) chia sẻ: "Cậu tôi hi sinh khi còn quá trẻ, chưa có gia đình, cũng không có kỷ vật gì. Cảm ơn ông Mathews rất nhiều vì đã giữ gìn cuốn sổ cho đến hôm nay và trao trả lại cho gia đình. Gia đình tôi sẽ giữ gìn cẩn thận và truyền lại cho thế hệ con cháu".
Nhân sự kiện đặc biệt này, đại diện UBND huyện Kỳ Anh đã tặng hoa cho vợ chồng cựu binh Mỹ Peter Mathews cùng món quà là chiếc nón bài thơ và một cuốn sách.
Liệt sĩ Cao Xuân Tuất sinh năm 1942, quê quán tại xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Liệt sĩ Cao Xuân Tuất nhập ngũ năm 1963, hy sinh năm 1967 khi chưa có vợ con.