Thời điểm quan trọng cho quân đội Ukraine
Khi mặt đất bùn lầy bắt đầu khô ráo, các phương tiện có thể đi qua những con đường và cánh đồng trong một vài tuần tới, đầu tiên là ở phía Nam và sau đó là phía Đông Ukraine. Điều kiện thời tiết thay đổi khiến cho quân đội Nga và Ukraine có thể đạt được đột phá bằng các đơn vị cơ giới hóa di động.
Quân đội Ukraine khai hỏa lựu pháo M119 gần Bakhmut ngày 10/3/2023. Ảnh: Reuters
Sau nhiều tháng phòng thủ ở thành phố Bakhmut thuộc phía Đông, Ukraine đang huấn luyện cho hàng chục nghìn binh lính mới, bao gồm cả ở nước ngoài với sự hỗ trợ từ Mỹ và phương Tây. Dự kiến, lực lượng mới sẽ tham gia vào chiến dịch tấn công mùa xuân.
Kiev cũng đang nhận được số lượng lớn vũ khí hạng nặng, trong đó có xe tăng Leopard 2, các phương tiện chiến đấu Bradley và Stryker cùng với lựu pháo tự hành Paladin và Archer, đồng thời thay mới các trang thiết bị mà nước này tổn thất trong năm qua. Đây là lần đầu tiên Ukraine triển khai các xe tăng và xe chiến đấu bộ binh do phương Tây sản xuất trên chiến trường.
Ông Mykhailo Podolyak – cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết nước này đang "tập trung lực lượng", song từ chối trả lời câu hỏi liệu chiến dịch trên có yếu tố bất ngờ dọc chiến tuyến dài hơn 850km mà Ukraine sẽ tấn công hay không.
Trong khi đó, Nga tập hợp lực lượng nhằm phá vỡ tuyến phòng thủ của Ukraine khắp Donetsk, trong đó có Bakhmut. Moscow đã đạt được một số thành quả quân sự tại đây trong mùa đông.
Ukraine đang đứng trước sức ép gia tăng nhằm đạt được thành quả trên chiến trường giữa bối cảnh Nga chuẩn bị cho cuộc xung đột kéo dài và đặt cược rằng mức độ sẵn sàng hỗ trợ quân sự cũng như tài chính của phương Tây cho Kiev khó có thể duy trì.
"Mùa hè này là một thời điểm quan trọng cho quân đội Ukraine. Nếu họ không đạt được tiến triển vào cuối mùa hè, những tiếng nói từ phương Tây kêu gọi Ukraine đàm phán hoặc cho rằng không nên ủng hộ Kiev nữa, sẽ gia tăng", nghị sĩ Anh Robert Seely nhận định.
Trong khi giới lãnh đạo Ukraine luôn khẳng định mục tiêu là đẩy lùi các lực lượng của Nga khỏi toàn bộ lãnh thổ thì họ cũng hiểu, thành công hay thất bại của cuộc tấn công sắp tới sẽ quyết định vị thế của Kiev trong bất kỳ cuộc đàm phán nào.
"Để có vị thế mạnh trong bất kỳ cuộc đàm phán nào, Ukraine phải mạnh mẽ trên chiến trường. Đó chính là con đường tới hòa bình. Hãy giành lại tối đa các vùng lãnh thổ mà chúng ta có thể", ông Zelensky bình luận vào tháng trước.
Các quan chức Ukraine coi sự thất bại quân sự của Nga là đảm bảo duy nhất cho sự tồn tại của nước này, đồng thời thận trọng trước những cam kết của phương Tây về việc chấp nhận Kiev là một thành viên đầy đủ của NATO – điều khó có thể diễn ra trong tương lai gần.
Tính toán đằng sau cuộc giao tranh hao người tốn của ở Bakhmut
Quân đội Nga và Ukraine đang bước vào chiến dịch mùa xuân với tổn thất không nhỏ về lực lượng. Các quan chức phương Tây ước tính, trong khi không có nước nào công bố số liệu thương vong chính thức thì số binh lính bị thương và tử trận có thể lên tới hàng trăm nghìn. Điều đó tức là quân đội hai nước đang ngày càng phụ thuộc vào các binh lính mới với ít kỹ năng hơn.
Một chỉ huy quân đội Ukraine ở mặt trận Bakhmut thừa nhận: "Năm ngoái khi chúng tôi tiếp nhận các binh lính mới được tăng cường, chúng tôi không cần chỉ dẫn họ phải làm gì. Họ biết cách điều khiển xe chở quân nhân, sử dụng súng và dùng lựu đạn cầm tay. Nhưng hiện nay, chúng tôi đang cạn kiệt những người có kinh nghiệm. Tất cả những binh lính mới được huy động đều cần học hỏi mọi thứ".
Nhằm duy trì sự ổn định trên tiền tuyến, Nga cũng huy động khoảng 300.000 binh lính vào mùa thu năm ngoái, trong khi công ty quân sự tư nhân Wagner – lực lượng giao tranh chủ yếu ở Bakhmut đã tuyển thêm 50.000 quân. Các chỉ huy Ukraine dự đoán các cuộc tấn công mới của Nga sẽ được tiến hành trong những tuần tới.
"Nga đã huy động được số lượng lớn binh lính nhưng họ vẫn đang chờ đợi. Chừng nào Ukraine còn phản kháng ở Bakhmut thì chừng đó họ sẽ không tập trung nhiều vào Lyman. Nhưng khi Bakhmut sụp đổ, họ chắc chắn sẽ tập trung vào nơi này", phó chỉ huy một tiểu đoàn chiến đấu gần Lyman – thị trấn Kiev tuyến bố giành lại vào tháng 10 năm ngoái, cho hay.
Thách thức ở Bakhmut đang gia tăng sức ép lên Ukraine trong nỗ lực sớm giành lại các vùng lãnh thổ Nga kiểm soát. Nhiều quan chức quân sự Ukraine và phương Tây, lo ngại, quyết tâm của ông Zelensky khi tiếp tục chiến đấu ở Bakhmut, bất chấp thương vong và rủi ro bị bao vây ngày càng gia tăng, sẽ ngăn cản Ukraine đạt được thành quả lớn hơn, chẳng hạn như đẩy lùi quân đội Nga khỏi bờ biển Azov và Biển Đen.
"Vấn đề là việc cố thủ ở Bakhmut có nguy cơ làm tiêu hao lực lượng sẽ được sử dụng cho chiến dịch mùa xuân có tầm trọng chiến lược của Ukraine", Rob Lee – học giả cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại cho hay.
Hiện nay, lực lượng của Wagner đã kiểm soát được các sườn phía Đông Bakhmut và đang tiến vào một số khu vực trong thành phố.
Hồi tháng 12/2022, Thượng tướng Oleksandr Syrsky – Chỉ huy Bộ binh Ukraine – người chịu trách nhiệm giám sát mặt trận phía Đông, đã hạ thấp tầm quan trọng chiến lược của Bakhmut. Tuy nhiên, ngày 9/3, ông cho biết: "Mỗi ngày phòng thủ ở thành phố này sẽ cho phép chúng tôi có thêm thời gian để huấn luyện lực lượng dự bị và chuẩn bị cho các chiến dịch tấn công trong tương lai". Theo ông, nếu Bakhmut sụp đổ, Nga sẽ "bắt đầu chiến dịch tấn công quy mô lớn".
Giới lãnh đạo Ukraine cho biết họ muốn giành lại tất cả các vùng lãnh thổ Nga kiểm soát, bao gồm cả Crimea và những vùng lãnh thổ Nga giành được năm 2014 mặc dù nhiều quan chức Mỹ và châu Âu nhận định mục tiêu trên là phi thực tế.
"Nếu chúng ta không giải quyết vấn đề Crimea, chúng ta sẽ không thể giải quyết được câu hỏi về sự tồn vong của đất nước này. Không ai đổ tiền vào đây nếu vẫn còn vấn đề lãnh thổ chưa được giải quyết, cố vấn an ninh quốc gia Ukraine Danilov nói.
Trong khi đó, các mục tiêu của Nga ở Ukraine là giành quyền kiểm soát hoàn toàn Donetsk, Lugansk, Zaporozhzhia và Kherson. Ngày 13/3, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, ưu tiên của Nga là đạt được các mục tiêu trong chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và khẳng định: "Tại thời điểm này, những mục tiêu đó chỉ có thể đạt được thông qua các giải pháp quân sự"./.