Diễn viên chèo Xuân Nghĩa sinh năm 1978 trong gia đình nghèo khó, có 7 anh chị em ở Bắc Ninh. Dù bố mẹ không theo con đường nghệ thuật nhưng Xuân Nghĩa và anh trai ruột là Xuân Hinh lại rất đam mê ca hát và gắn bó với các thể loại âm nhạc truyền thống.
Với Xuân Nghĩa sau khi tốt nghiệp cấp 3 anh đã lựa chọn con đường trở thành kỹ sư điện nhưng sau một thời gian theo học, anh quyết định dừng lại để theo đuổi nghệ thuật.
Xuân Nghĩa đăng ký và theo học tại lớp chèo của trường Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Tính đến thời điểm hiện tại, Xuân Nghĩa có hơn 20 năm gắn bó với nghệ thuật với nhiều vai diễn lớn nhỏ khác nhau.
Vài năm trở lại đây, Xuân Nghĩa còn lấn sân phim ảnh mảng hài và nhanh chóng được đón nhận. Tuy nhiên nếu so với anh trai ruột Xuân Hinh thì độ phủ sóng, nổi tiếng của anh không bằng.
Là anh em ruột nhưng cả hai ít khi xuất hiện hay nhắc tới nhau. Điều này từng khiến cặp anh em nghệ sĩ bị đồn bất đồng. Tuy nhiên Xuân Nghĩa từng lên tiếng phủ nhận, nam nghệ sĩ còn khẳng định nhờ có anh trai dạy dỗ, chia sẻ mà anh mới có được những thành công như ngày hôm nay.
Xuân Nghĩa cũng không bị áp lực khi có anh trai là "Vua hài đất Bắc". Với Xuân Nghĩa những bậc tiền bối thành công luôn là tấm gương để anh học tập.
Về đời tư, Xuân Nghĩa từng kết hôn và ly hôn được 10 năm. Anh sống một mình con cái ở cùng mẹ tuy nhiên nam diễn viên luôn hoàn thành tốt trách nhiệm của một người cha.
Khác với anh trai thường xuyên chia sẻ về cuộc sống riêng, biệt phủ hàng chục tỷ, tiền tiêu bằng quyển và "nhà không có gì ngoài tiền"... thì Xuân Nghĩa lại rất kín đáo. Anh chưa từng khoe tài sản của bản thân. Trên mạng xã hội, Xuân Nghĩa thường chia sẻ những video hát hò hay tiểu phẩm anh từng đóng.
Thỉnh thoảng nam nghệ sĩ đăng ảnh cùng cậu con trai kháu khỉnh và một số chuyến đi của bản thân.
Nữ nghệ sĩ Việt bị đồng nghiệp ném điện thoại vào người, quyết định nghỉ việc là ai?