Vào một ngày đầu mùa hè năm nay, các nhân viên Cơ quan Tình báo trung ương (CIA - Mỹ) đã tập trung tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington ở thủ đô Washington để tham dự tang lễ của 2 đồng đội.
Chết trong thầm lặng
Họ là Brian Ray Hoke và Nathaniel Patrick Delemarre, 2 tay súng tinh nhuệ của lực lượng bán quân sự CIA, ngã xuống trong một trận chiến ác liệt với các tay súng tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng gần TP Jalalabad - Afghanistan hồi tháng 10-2016.
Có rất ít thông tin về cái chết của ông Hoke trên các kênh tin tức địa phương ở thị trấn quê nhà Leesburg, bang Virginia. Tương tự, sự ra đi của ông Delemarre hoàn toàn không được nhắc đến tại khu vực Florida Panhandle, nơi gia đình ông đang sống.
Cái chết của họ chưa bao giờ được CIA thừa nhận ngoài việc có thêm 2 ngôi sao tưởng niệm trên bức tường cẩm thạch tại trụ sở cơ quan ở Langley, bang Virginia.
Ông Brian Ray Hoke và Nathaniel Patrick Delemarre Ảnh: The New York Times
Đến nay, có ít nhất 18 ngôi sao trên bức tường này, đại diện cho số nhân viên CIA thiệt mạng tại Afghanistan, một con số chưa từng được báo cáo trước đây.
Những cái chết đã phản ánh cái giá nặng nề mà CIA phải trả trong cuộc chiến bí mật kéo dài gần 16 năm tại nơi hàng ngàn nhân viên tình báo Mỹ hoạt động kể từ sự kiện khủng bố 11-9-2001.
Số phận của 2 ông Hoke (42 tuổi) và ông Delemarre (47 tuổi) cho thấy CIA tiếp tục thay đổi từ hoạt động gián điệp truyền thống sang tiền tuyến, đồng thời nhấn mạnh áp lực mà cơ quan này phải đối mặt khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cam kết duy trì hiện diện của Washington tại Afghanistan.
"Chúng tôi sẽ phải tiếp tục cuộc chiến này thêm một thời gian dài nữa" - ông Ken Stiles, cựu chuyên gia chống khủng bố của CIA, nói. Bản thân ông Stiles mất 3 người bạn ở Afghanistan.
Tốt nghiệp Học viện Hải quân Mỹ với tấm bằng hải dương học, ông Hoke vượt qua kỳ kiểm tra khắc nghiệt để tham gia lực lượng SEAL năm 1997. Sau đó, ông được triển khai đến Trung Đông và châu Âu rồi gia nhập CIA năm 2004. Tại cơ sở huấn luyện ở bang Virginia, ông Hoke học cách chiêu mộ, xử lý gián điệp, mật mã...
Sau khi chuyển sang khóa huấn luyện nâng cao tại một địa điểm bí mật, ông Hoke nhanh chóng gia nhập lực lượng bán quân sự của CIA - gọi là Đơn vị Hoạt động đặc biệt. Cũng giống ông Hoke, rất nhiều thành viên đơn vị này xuất thân từ những lực lượng quân sự đặc nhiệm như SEAL, Delta…
Những nhiệm vụ nguy hiểm
Trong 12 năm gia nhập CIA, ông Hoke đảm nhận cả vai trò lính biệt kích lẫn gián điệp. Ông từng được triển khai tới Iraq và những điểm nóng khác, song song đó cũng hoạt động ở những nơi bên ngoài vùng chiến sự để mở rộng kinh nghiệm. Đến năm 2008, ông Hoke được điều đến Afghanistan để tăng viện cho một nhóm đặc vụ CIA bị Taliban phục kích.
Nhân viên CIA này thường tìm đến sở thích vẽ tranh để giải tỏa áp lực sau những lần đảm nhận nhiệm vụ tại các điểm nóng. Trao đổi qua email với tờ The New York Times, vợ ông Hoke, bà Christy, mô tả chồng là kiểu người mà các bộ phim hay khắc họa, tương tự hầu hết đồng nghiệp của ông ấy. Họ là những con người đáng kinh ngạc.
Khác với ông Hoke, không có nhiều thông tin về hoạt động của ông Delemarre tại CIA. Theo một số ghi chép, nhân vật này làm nhân viên vô tuyến trong Lực lượng dự bị Thủy quân lục chiến trong 12 năm. Một số bạn bè tiết lộ ông gia nhập CIA sau sự kiện 11-9-2001.
Đơn vị Hoạt động đặc biệt gồm vài trăm nhân viên và họ phải đảm nhận một số nhiệm vụ nguy hiểm nhất kể từ năm 2001. Họ chính là những người Mỹ đầu tiên đặt chân đến Afghanistan sau sự kiện khủng bố 11-9.
Sau đó, một thành viên đơn vị cũng là người Mỹ đầu tiên thiệt mạng tại quốc gia Nam Á này. Đến năm 2009, CIA gánh chịu tổn thất nặng nề nhất ở Afghanistan khi một kẻ đánh bom tự sát kích nổ và giết chết 7 nhân viên tại một căn cứ hoạt động ở TP Khost, gần biên giới Pakistan.
Hai ông Hoke và Delemarre thiệt mạng sau khi bị trúng đạn trong một cuộc tấn công hôm 21-10-2016 vào căn cứ của IS tại TP Jalalabad, nơi bị tổ chức khủng bố này xâm nhập trong những năm gần đây.
Mãi đến tháng 5-2017, 2 ông cùng một sĩ quan bán quân sự khác (George A. Whitney, cũng thiệt mạng tại Jalalabad vào tháng 12-2016) được tôn vinh trong buổi lễ tưởng niệm thường niên dành cho những nhân viên CIA thiệt mạng trong lúc làm nhiệm vụ.
Tại tang lễ của họ hôm 14-7, những người đàn ông đeo kính đen cùng nhau gióng lên tiếng kèn hiệu và bắn một phát súng vĩnh biệt đồng đội. Xuất hiện cùng với 2 bức ảnh chụp ông Hoke và ông Delemarre là một câu trích dẫn của Đô đốc Chester W. Nimitz: "Họ chiến đấu cùng nhau như những người anh em, họ chết cùng nhau và giờ đây họ yên giấc cạnh bên nhau".