"Sứ giả chiến tranh"
Hẳn độc giả không còn xa lạ gì với tên lửa hành trình BGM-109 Tomahawk của Mỹ - thứ thường đi đầu trong các cuộc tập kích đường không của nước này kể từ giữa những năm 1980 tới nay.
Đây loại tên lửa hành trình với nhiều biến thể, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, được phóng đi từ các nền tảng phóng trên mặt đất, trên và dưới mặt biển.
Tên lửa được bắn khỏi bệ phóng thường là thẳng đứng bằng một module (môđun) sơ tốc có chứa liều phóng. Sau khi đạt gia tốc cần thiết, module này sẽ bị tách bỏ và động cơ phản lực sẽ hoạt động để đẩy tên lửa theo hành trình được thiết lập từ trước.
Là loại tên lửa hành trình tầm xa, tương thích với nhiều loại đầu đạn bao gồm đạn nổ mạnh, đạn chùm và đạn xuyên phá, có khả năng dẫn đường bằng quán tính, định vị GPS, so khớp địa hình, bay thấp nên Tomahawk khó bị phát hiện bằng radar.
Người Mỹ thường dùng hàng trăm quả Tomahawk để vô hiệu hóa các mục tiêu quân quan trọng khiến đối phương không còn khả năng chống trả trước khi tung lực lượng vào cuộc giải quyết chiến trường một cách dễ dàng.
Người Mỹ đã liên tục nâng cấp Tomahawk để tăng khả năng chiến đấu của tên lửa.
Hiện Mỹ đang sản xuất các biến thể Block V được ra mắt vào năm 2021 với những cải tiến về điều hướng và ngắm mục tiêu trong hành trình bay cũng như tăng khả năng chống hạm.
Được biết tất cả tên lửa Block IV sẽ được chuyển đổi sang Block V, trong khi số tên lửa Block III sẽ phải ngừng hoạt động.
Chuyên gia Nga: Mỹ không còn đủ Tomahawk để đánh bất cứ ai?
Trong bài viết đăng tải hôm 16/1 liên quan tới sự kiện Mỹ và Anh tập kích đường không nhằm vào các mục tiêu của lực lượng Houthi ở Yemen vào tối ngày 11/1 (giờ địa phương), ban biên tập của trang tin công nghệ quốc phòng Nga Topcor.ru nhấn mạnh:
"Hiện tại Hải quân Hoa Kỳ (USN) đang được trang bị tên lửa hành trình Tomahawk Block IV và Block V nhưng số lượng của chúng tương đối ít. Tất cả các biến thể trước đó đã được sử dụng hoặc loại ngừng hoạt động do lỗi thời.
Cần lưu ý rằng từ năm 2004 đến năm 2020, các nhà sản xuất Mỹ đã cho ra lò 3.882 đơn vị Tomahawk Block IV trong đó có 385 đã được sử dụng.
Trong giai đoạn 2021-2023, 260 đơn vị Tomahawk Block V đã được sản xuất (122+70+68 theo từng năm). Do vậy - tính đến ngày 1/1/2024 - có tổng cộng 3.757 đơn vị tên lửa Tomahawk thuộc 2 biến thể nói trên.
Cũng nhấn mạnh thêm rằng trong khoảng thời gian 5 năm từ 2004 đến 2008, ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ đã sản xuất một lượng Tomahawk Block IV khá lớn từ 300 đến 400 đơn vị mỗi năm.
Tuy nhiên trong giai đoạn từ 2009 đến 2017, trung bình chỉ có 200 đơn vị được sản xuất. Năm 2018 số lượng giảm xuống 100 đơn vị, năm 2019 là 0 và năm 2020 là 90 đơn vị.
Biến thể mới nhất Tomahawk Block V - như đã nêu ở trên - cũng chỉ được sản xuất với số lượng nhỏ.
Tomahawk có thể được phóng từ các khu trục hạm lớp Arleigh Burke (73 chiếc), tàu tên lửa lớp Ticonderoga (13 chiếc), SSGN (Tàu ngầm mang tên lửa hành trình) lớp Ohio (4 chiếc) và tàu ngầm hạt nhân đa năng (48 chiếc).
Tổng cộng tất cả các tàu nổi và tàu ngầm này có thể trang bị 3.944 Tomahawk. Điều này có nghĩa là người Mỹ thậm chí còn không đủ tên lửa để lấp đầy các bệ phóng.
Trong vài ngày qua, họ đã bắn thêm khoảng 100 Tomahawk vào các mục tiêu Houthi, tức là một lượng tương đương với sản lượng hàng năm hoặc 3-4% số tên lửa hiện có mà không có gì bổ sung.
Như vậy là Washington chỉ còn khoảng 3.650 tên lửa Tomahawk trong tay. Số lượng này cho thấy rằng Mỹ sẽ không thể tự mình thực hiện các hoạt động quân sự cường độ cao không chỉ trước Nga hay Trung Quốc, mà thậm chí là Iran hoặc Triều Tiên".
Cần lưu ý rằng các biến thể Tomahawk hiện chỉ được trang bị trong các lực lượng Mỹ - Anh bao gồm Hải quân Hoa Kỳ (USN), Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ (USMC), Lục quân Hoa Kỳ (USA), Hải quân Hoàng gia Anh (RN).
Ước tính RN đang sở hữu tối đa là 129 Tomahawk Block IV (theo BBC, Anh sử dụng 4 tiêm kích phản lực Eurofighter Typhoon trong cuộc tập kích Houthi hôm 11/1) và chúng sẽ được nâng cấp lên Block V từ năm 2024.
Lý do là vì việc xuất khẩu Tomahawk bị hạn chế do liên quan tới Cơ chế kiểm soát công nghệ tên lửa (MTCR) của G7 vào cuối những năm 1980 nhằm hạn chế rủi ro phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD).
Căn cứ vào các giao dịch đã ký, những nước sẽ trang bị Tomahawk Block V trong tương lai gần được cho là Australia (Úc), Canada, Nhật Bản và Hà Lan.
