Sau 2 tháng, cuộc tấn công của Nga vào Avdiivka, một cứ điểm quan trọng của Ukraine ở Donbass, dường như đã giảm dần. Điều đó không có nghĩa là Nga “đã xong việc” ở Avdiivka.
Trong khi chuyển hướng các nguồn lực để phản công ở các mặt trận khác ở phía Nam và phía Đông Ukraine, quân đội Nga dường như có kế hoạch bao vây Avdiivka mà không tấn công trực tiếp vào đó.
Quân nhân Nga chuẩn bị cho một UAV cỡ nhỏ mang liều nổ cất cánh trong ảnh công bố ngày 3/10. Ảnh: Phòng thiết kế Gortenzia
Chìa khóa của chiến thuật mới
Chìa khóa của chiến thuật mới này chính là một loại máy bay không người lái (UAV) tấn công mới, có khả năng hoạt động vào ban đêm. Nếu UAV có thể cắt đứt các tuyến đường tiếp tế của Ukraine vào Avdiivka, lực lượng của Kiev tại thành phố này có thể sẽ phải rút lui, cho dù họ đã cầm cự nhiều tháng trước các cuộc tấn công của xe tăng và bộ binh Nga.
Nhóm phân tích tình báo chiến trường Frontelligence Insight gần đây nhận định: “Tình hình chung của lực lượng Ukraine ở Avdiivka đã ổn định, khi các cuộc tấn công của Nga dường như đã đạt đến đỉnh điểm. Tuy nhiên, tình hình hậu cần ở Avdiivka ngày càng xấu đi đối với lực lượng Ukraine. Mặc dù Ukraine đã sử dụng các tuyến đường tiếp tế vào ban đêm để tránh bị UAV đối phương nhắm mục tiêu, các báo cáo từ thực địa cho thấy lực lượng Nga hiện đang sử dụng UAV FPV có gắn camera quan sát ban đêm. Điều này khiến việc tiếp tế cho các lực lượng Ukraine trong khu vực gặp nhiều khó khăn cả vào ban ngày và ban đêm”.
UAV FPV là các máy bay không người lái cỡ nhỏ, hoạt động tầm ngắn. Những chiếc UAV nặng khoảng 1kg, có giá khoảng 500 USD và mang được lượng chất nổ 0,5kg này có thể hoạt động như một loại đạn dược chính xác do con người điều khiển.
Cả Nga và Ukraine đều triển khai hàng nghìn UAV FPV dọc chiến tuyến dài 1.000km trong cuộc chiến đã kéo dài 22 tháng qua. Nhưng hầu hết UAV đều không có camera hồng ngoại, khả năng hoạt động vào ban đêm rất hạn chế do người điều khiển không thể nhìn thấy mục tiêu. Vì vậy, bóng tối là nơi ẩn náu khỏi các cuộc tấn công bằng UAV.
Đối với Ukraine, ban đêm là khoảng thời gian tương đối “an toàn” để tiếp tế đạn dược, vật tư và luân chuyển binh lính ra-vào Avdiivka dọc theo con đường 00542 hoặc một số con đường đất hẹp hơn.
Những tuyến tiếp tế quan trọng này đã cho phép lực lượng Ukraine giữ Avdiivka trước 2 đợt tấn công kéo dài hàng tháng của Nga. Quân Nga cách con đường này chưa đầy 2km.
Xe tăng Abrams M1/A1 được nhìn thấy qua camera hồng ngoại. Loại camera này cho phép xác định mục tiêu trong bóng tối hoàn toàn. Ảnh: Getty
Hồi tháng 10, các trung đoàn và lữ đoàn Nga đã điều động xe tăng và nhiều phương tiện chiến đấu khác để tấn công vào sườn phía Bắc và phía Nam Avdiivka. Tuy nhiên, các phương tiện này phải di chuyển qua khu vực nằm trong tầm ngắm của pháo binh cũng như tầm tấn công của UAV đối phương mới có thể đến được vị trí có thể tấn công vào các mục tiêu Ukraine. Nga được cho là đã mất hàng trăm phương tiện và hàng nghìn binh sỹ trong các cuộc tấn công này mà không tiến được đáng kể.
Tháng 11, các chỉ huy Nga đã thay đổi chiến thuật. Thay vì tấn công bằng các phương tiện, họ điều các nhóm bộ binh tiến lên. Những cuộc tấn công bằng bộ binh này đã nhắm mục tiêu vào xe tăng Ukraine thuộc các lữ đoàn được Kiev tái triển khai từ phía Nam tới đây sau giai đoạn đỉnh điểm của cuộc phản công mùa hè.
Nga được cho là đã thành công trong việc tiến quân được 1,6km vào Avdiivka theo hướng Bắc và áp sát vùng ngoại ô thành phố ở phía Nam.
Cuộc chiến trên bầu trời đêm
Sau hai tháng, nỗ lực tấn công trực tiếp để chiếm Avdiivka của Nga dường như đã kết thúc. Tuy nhiên, những nỗ lực gián tiếp chỉ mới bắt đầu.
Frontellect Insight dự đoán: “Có thể có một sự thay đổi trong cách tiếp cận của Nga đối với việc bao vây quân phòng thủ ở thành phố này thay vì theo đuổi kế hoạch tấn công hoặc bao vây ban đầu, mặc dù các cuộc tấn công sẽ vẫn tiếp tục diễn ra”.
Theo Frontellect Insight, Nga sẽ sử dụng các loại UAV FPV gắn camera hồng ngoại để tấn công ban đêm.
Việc bổ sung khả năng nhìn đêm cho UAV FPV có thể khiến chi phí tăng gấp đôi và đây cũng là lý do Ukraine thường ưu tiên bổ sung camera hồng ngoại cho UAV cỡ lớn hơn, có thể thu hồi và tái sử dụng như Vampire (còn có biệt danh là Baba Yaga).
Nhưng việc tăng gấp đôi chi phí cho một chiếc UAV để bổ sung khả năng hoạt động suốt ngày đêm sẽ rất đáng giá nếu điều đó có thể giúp Nga cắt đứt các tuyến tiếp thế của Ukraine vào Avdiivka.
Các đơn vị của Ukraine có thể sẽ buộc phải rời khỏi thành phố nếu tuyến tiếp tế bị cắt đứt. Điều đó đã từng xảy ra ở Lysychansk, ở Severodonetsk và ở Bakhmut. Điều này cũng có thể xảy ra ở Avdiivka nếu UAV có khả năng hoạt động xuyên đêm của Nga khiến việc tiếp tế của Ukraine trở nên bất khả thi.
Nếu Ukraine có thể vô hiệu hóa UAV của Nga bằng tác chiến điện tử, tương tự như những gì lực lượng nước này có thể làm được ở mặt trận phía Nam, họ có thể giữ vững được Avdiivka. Những hệ thống như vậy đã giúp thủy quân lục chiến Ukraine thành công vượt sông Dnipro ở Kherson vào tháng 10.
Vấn đề mấu chốt là Ukraine đang thiếu thiết bị tác chiến điện tử hiện đại. Ukraine có thể áp chế được UAV của Nga, nhưng Moscow cũng có khả năng làm điều đó, thậm chí hiệu quả hơn. Chưa kể bất kỳ chiến dịch gây nhiễu mang tính phòng thủ nào cũng có thể khiến Ukraine mất khả năng tấn công.
Một cuộc chiến trên bầu trời đêm có thể sẽ quyết định sự sống còn đối với Avdiivka.