Canh bạc mạo hiểm của Ukraine
Chính phủ Ukraine cho rằng tương lai của cuộc xung đột phụ thuộc vào việc kiểm soát Bakhmut – nơi cả Nga lẫn Ukraine đều chịu tổn thất nặng nề trong trận chiến kéo dài nhất và ác liệt nhất tính đến thời điểm hiện tại. Nhưng nhiều nhà phân tích dự đoán, Nga có thể chiếm được Bakhmut trong những ngày tới, đặc biệt khi các cứ điểm của Ukraine ngày càng dễ bị tấn công.
Binh sĩ Ukraine chiến đấu tại tiền tuyến TP Bakhmut (tỉnh Donetsk). Ảnh: Getty Images
Một số ý kiến đánh giá, Bakhmut không có vai trò quá quan trọng về mặt chiến lược hoặc tác chiến dù rằng cả hai bên đều dồn các nguồn lực cho cuộc giao tranh tại đây. Việc chiếm được Bakhmut có thể không giúp Nga có một con đường rộng mở để giành lấy phần còn lại của khu vực miền Đông, trong khi thành phố này hầu như bị phá hủy hoàn toàn sau nhiều tháng giao tranh khốc liệt. Thế nhưng, các trận đánh vẫn tiếp diễn vì không bên nào muốn đối phương giành được một thắng lợi quyết định.
Mặc dù Ukraine không công bố con số thương vong cụ thể, nhưng nhiều đánh giá cho rằng, Kiev đã gánh chịu tổn thất nghiêm trọng tới mức các chính phủ phương Tây và nhiều nhà phân tích phải hối thúc quân đội nước này tạm thời rút lui khỏi Bakhmut vì nếu không sẽ không đủ nguồn lực cần thiết để tiến hành cuộc phản công quy mô lớn trong thời gian tới. Trong khi đó, Kiev lập luận rằng, việc tiếp tục chiến đấu rất quan trọng nhằm làm cạn kiệt nguồn nhân lực và đạn dược của Nga về lâu dài.
Ông Paul D’Anieri, giáo sư khoa học chính trị và chính sách công tại Đại học California, Mỹ nhận định: “Khi viết sử sách, cuộc chiến tại Bakhmut sẽ là một cuộc chiến lớn, bởi đối với cả Nga và Ukraine, nó giống như một tính toán sai lầm và họ đều không thể quay đầu lại”.
Tổng thống Zelensky từng nhiều lần khẳng định tầm quan trọng của việc bảo vệ Bakhmut, đồng thời cho rằng các lực lượng nước này đã gây ra thiệt hại lớn cho Nga. Theo đánh giá của tình báo Anh, Nga đang tiến hành một số cuộc tấn công cục bộ với tỷ lệ thấp nhất trong những ngày gần đây. Bộ Quốc phòng Anh cho rằng, tổn thất về nhân sự đang ảnh hưởng lớn đến quân đội chính quy của Nga và cả lực lượng Wagner, khiến nước này phải giảm đáng kể tần suất các cuộc tấn công.
Rajan Menon, giám đốc chương trình chiến lược tại tổ chức Ưu tiên Quốc phòng cho biết: “Ý tưởng của Ukraine không chỉ nhằm làm tiêu hao sinh lực của Nga mà còn kiềm chân họ tại Bakhmut để họ không thể triển khai lực lượng tới bất cứ nơi nào khác. Câu hỏi đặt ra nếu họ giữ vững phòng tuyến và đồng ý trả cái giá mà các chỉ huy Ukraine cho là có thể chấp nhận được thì đây liệu có phải là bước đi sai lầm hay không”. Theo nhà phân tích Menon, Ukraine dường như nhận thức rõ tình thế ở Bakhmut và đang mạo hiểm một cách có tính toán.
Trái với quan điểm này, chuyên gia Konrad Muzyka - chủ tịch của Rochan Consulting, một công ty phân tích quân sự có trụ sở tại Ba Lan cho rằng, quyết tâm của Ukraine bám trụ tại Bakhmut có thể đe dọa khả năng của họ trong việc bảo vệ các khu vực khác.
Lo ngại về cuộc phản công tương lai của Ukraine
Nhiều chuyên gia tỏ ra lo ngại về kế hoạch chiến đấu tương lai của Ukraine ngay cả khi Kiev tuyên bố rằng đang đẩy lùi được các lực lượng Nga gần Bakhmut. Một số nguồn tin tình báo ước tính Ukraine đang chịu tổn thất tương tự như Nga và tổn thất này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn do Ukraine có diện tích và quy mô dân số nhỏ hơn Nga.
Theo giới phân tích, những tổn thất mà Ukraine phải gánh chịu tại Bakhmut có thể ảnh hưởng đến cuộc phản công quy mô lớn của nước này, dự kiến diễn ra vào mùa xuân hoặc mùa hè năm nay nhằm giành quyền kiểm soát toàn bộ các khu vực bị mất. Ông Michael Kofman, nhà phân tích quân sự kiêm giám đốc Chương trình Nghiên cứu Nga tại CNA, một tổ chức tư vấn quốc phòng của Mỹ từng đến thăm Bakhmut vào tháng 3 cho rằng, điều kiện chiến đấu ngày càng kém có thể làm giảm cơ hội chiến thắng của Ukraine.
“Chiến lược phòng thủ đến cùng tại Bakhmut có thể giúp Ukraine gặt hái được một số thành quả nhất định như khiến Nga tiêu tốn đạn dược và nhân lực nhưng hiệu quả của chiến lược này đang giảm dần. Nếu Ukraine cố gắng tập trung nguồn lực cho một cuộc tấn công riêng lẻ thì điều đó sẽ cản trở thành công của một kế hoạch quân sự mang tính chiến lược hơn”.
Hiện tại, hy vọng của Ukraine về việc thực hiện cuộc phản công trong mùa xuân phụ thuộc chủ yếu vào cam kết viện trợ quân sự của Mỹ và các nước châu Âu, trong khi cuộc giao tranh tại Bakhmut đang khiến nước này mất đi những binh sỹ giàu kinh nghiệm nhất.
“Nếu Ukraine không thể thực hiện cuộc phản công vào cuối mùa xuân hoặc mùa hè năm nay và nếu lý do họ không thể làm điều đó là vì không có đủ binh sỹ hoặc vũ khí, thì cuộc chiến tại Bakhmut sẽ là bằng chứng cho thấy chiến thắng chiến lược của Nga”, giáo sư Paul D’Anieri nhấn mạnh./.