Những kẻ tấn công vào lễ duyệt binh hôm 22.9 ở thành phố Ahvaz, tỉnh tây nam Khuzestan, Iran được huấn luyện tốt: 4 tên đã giết chết ít nhất 29 người và làm bị thương 70 người trước khi chúng bị bắn hạ.
Câu hỏi đặt ra là liệu chúng được đào tạo bởi IS hay những người ủng hộ phong trào Kháng chiến Quốc gia Ahvaz - nhóm đối lập của người Iran sắc tộc Arab chống chính phủ.
Về nguyên tắc, IS là một phong trào Hồi giáo cực đoan dòng Sunni, có mục tiêu tiêu diệt người Hồi giáo dòng Shia (hầu hết người Iran theo đạo Hồi dòng Shia), do đó sẽ không có ý nghĩa chính trị lớn nếu IS dàn dựng vụ tấn công.
Nhưng nếu Phong trào Kháng chiến Quốc gia Ahvaz (ANR) là chủ mưu vụ tấn công, thì đây là những phát súng đầu tiên trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh kế tiếp, bởi ANR được Saudi Arabia và những đồng minh Arab nhỏ hơn như UAE và Bahrain hậu thuẫn.
Iran cho rằng chủ mưu là ANR. "Chúng tôi hoàn toàn rõ ràng ai đã thực hiện tội ác này, và chúng có liên hệ với ai" - Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói. "Những nước Arab nhỏ bù nhìn trong khu vực nhận được sự hậu thuẫn của Mỹ, Mỹ đang kích động họ và cho họ những khả năng cần thiết".
Tổng thống Donald Trump từng công khai nói về việc lật đổ chính quyền Iran. Luật sư riêng của ông Donald Trump, Rudolph Giuliani, hôm 22.9 cho biết, các biện pháp trừng phạt của Mỹ thực sự làm tổn hại Iran: "Tôi không biết khi nào chúng tôi sẽ lật đổ họ. Có thể trong vài ngày, vài tháng, hoặc vài năm. Nhưng nó sẽ xảy ra" - tờ Stuff dẫn lời ông Giuliani nói.
Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman năm ngoái nói rằng: "Chúng tôi sẽ không chờ đợi cuộc chiến xảy ra ở Saudi Arabia. Thay vì thế, chúng tôi sẽ làm việc để cuộc chiến diễn ra ở Iran".
Sau vụ tấn công ngày 22.9, tiến sĩ Abdulkhaleq Abdulla, một học giả nổi tiếng của UAE dám nói những gì mà nhiều người không dám, đó là cuộc tấn công không hẳn là một vụ khủng bố. Ông chỉ ra rằng, "di chuyển trận chiến sang phía Iran là một lựa chọn được tuyên bố", và dự đoán số lượng những vụ tấn công như vậy "sẽ gia tăng trong giai đoạn tiếp theo".
"Nếu đó là chiến lược của Mỹ và Saudi Arabia, sớm hay muộn họ sẽ xoay xở để chính quyền Iran phạm một số tội ác, sau đó họ sẽ dùng đó là cái cớ để gây chiến" - ông Abdulla nói.
Nếu xảy ra, đó sẽ là cuộc chiến tranh vùng Vịnh thứ 4 trong chưa đầy 40 năm. Cuộc chiến tranh đầu tiên là chiến tranh Iran-Iraq năm 1980-88, trong đó Saddam Hussein tấn công chính quyền cách mạng mới ở Iran với sự hỗ trợ của Mỹ, làm gần 1 triệu người thiệt mạng, phần lớn là người Iran.
Cuộc chiến thứ hai là chiến tranh Iraq 1990-91 với phần lớn các nước láng giềng Arab, cộng với một lực lượng lớn của Mỹ và phương Tây, sau khi Saddam xâm lược Kuwait.
Cuộc chiến lần 3 diễn ra vào năm 2003 khi Tổng thống Mỹ George W Bush đưa quân sang xâm lược Iraq với cái cớ Saddam Hussein có liên hệ với những kẻ khủng bố al-Qaeda - chủ mưu vụ 11.9.
Và cuộc chiến tranh vùng Vịnh lần thứ 4, nếu xảy ra, sẽ là cuộc chiến của Mỹ và các nước Arab vùng Vịnh nhằm vào Iran.