Sáng 13-6, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Đinh La Thăng đã làm việc với Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật TP HCM.
Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng cho biết lãnh đạo TP luôn lắng nghe ý kiến các nhà khoa học với tinh thần cầu thị và luôn tạo điều kiện để các nhà khoa học làm việc, phát triển.
Không thể thiếu phản biện
Theo Bí thư Thăng, TP đang bước vào thời kỳ mới với khát vọng lớn nên luôn luôn quan tâm đến công tác khoa học công nghệ để xây dựng TP phát triển nhanh hơn, mạnh hơn.
“Do đó, sẽ đổi mới mạnh mẽ cơ chế cho khoa học công nghệ. Nghị quyết TP đã nêu rõ xây dựng TP trở thành đầu tàu kinh tế, trung tâm khoa học công nghệ cả nước.
Ngân sách TP cho khoa học công nghệ tăng hằng năm 2%, xã hội hóa tăng 30% để đảm bảo mục tiêu khoa học công nghệ là động lực” – ông Thăng nhấn mạnh.
Ông Thăng cũng cho biết sẽ phát triển tiềm lực của khoa học công nghệ. Ông Thăng đề nghị sắp tới rà soát lại các cơ chế, chương trình, đề tài, đề án liên quan đến khoa học công nghệ.
Về thể chế hóa tư vấn độc lập, ông Thăng đề nghị UBND TP phải bắt tay ngay.
Tư vấn độc lập là nhu cầu thật sự của người dân, của TP. Ông Thăng nhấn mạnh: “Có tư vấn độc lập này TP cũng yên tâm ra quyết định khi các nhà khoa học làm độc lập, khách quan, không bị chi phối”.
Ông Thăng cũng cho rằng bỏ việc tính số trang mà tính tiền đối với việc phản biện của các nhà khoa học.
Riêng vấn đề cơ chế đặc thù, ông Thăng cho biết nếu có gì chưa hợp lý thì báo cáo Chính phủ.
Bí thư Thăng cũng đề nghị liên hiệp phải xem lại cách thức hoạt động trong việc thu hút các tri thức tham gia. Theo ông Thăng, liên hiệp tạo cho người ta quyền và nghĩa vụ gì, phải hấp dẫn người ta mới vào.
Liên quan đề nghị có một trung tâm kiểm nghiệm riêng an toàn thực phẩm, Bí thư Thăng cho hay TP xây dựng mục tiêu có chất lượng sống tốt thì phải kiểm soát an toàn thực phẩm.
“Phải loại khỏi bữa ăn hàng ngày của người dân thực phẩm bẩn, không an toàn” – ông Thăng nhấn mạnh.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND TP Lê Thanh Liêm cho biết TP đang lên kế hoạch thành lập một ban quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm riêng. Đã có cơ chế, TP sẽ triển khai sớm.
“Xin hoài cũng ngại”
Trước đó, báo cáo tại buổi làm việc, GS.TS Nguyễn Ngọc Giao, Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật TP cho biết chức năng của liên hiệp là nghiên cứu khoa học, phổ biến kiến thức, tư vấn phản biện xã hội các chương trình khoa học của TP.
“Nếu UBND TP đặt hàng thì chúng tôi tư vấn phản biện, còn UBND TP chưa đặt hàng thì chúng tôi đề xuất. Chỉ khi nào UBND TP đồng ý thì chúng tôi mới được phản biện. Đây cũng là một trở ngại mà chúng tôi đang gặp phải” – ông Giao nói.
Theo ông Giao, phải thể chế hóa tư vấn phản biện. Một dự án động đến bao nhiêu tiền, bao nhiêu hộ dân phải phản biện và phản biện độc lập.
Lâu nay có phản biện nhưng đơn vị phản biện thuộc các đơn vị của dự án nên còn nể nang. Nếu liên hiệp được tham gia phản biện sẽ độc lập, nói thẳng nói thật.
Ông Giao đưa ra ví dụ cải tạo kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè, liên hiệp phản biện, dự án chưa tính đất nền nên rất nguy hiểm. “Đưa lên lãnh đạo TP, lãnh đạo TP dùng hay không thì tùy” – ông Giao nêu.
Từ đó, ông Giao đề xuất thành lập một hội đồng khoa học để tham mưu cho TP các vấn đề lớn. Việc thành lập này sẽ giúp hoạt động tư vấn phản biện thuận lợi hơn.
Ngoài ra, ông Giao cũng nêu một số khó khăn như kinh phí cho nghiên cứu khoa học. Ông Giao mong có khoản kinh phí chủ động chứ cái gì cũng qua Sở Khoa học Công nghệ TP “xin hoài cũng ngại”.
Ông Giao cũng cho hay, các nhà khoa học đang thiếu thông tin, nhiều khi không biết TP đang làm dự án, công trình gì.
“TP định làm dự án gì, công trình gì thì cho chúng tôi biết trước để phản biện chứ không phải khi triển khai trục trặc rồi mới kêu chúng tôi phản biện. Như thế rất bị động” – ông Giao kiến nghị.
Liên quan đến kinh phí, ông Nghĩa cũng cho hay trước đây Chính phủ giao cho Bộ Khoa học Công nghệ điều tiết kinh phí cho liên hiệp hội.
Ở TP HCM cũng vậy nhưng trong mấy năm gần đây giao về Sở Khoa học Công nghệ TP. “Đưa kinh phí về một mối quản lý cũng tốt nhưng nó cũng có vấn đề.
Liên hiệp hoàn toàn bị động trong việc này, làm mất tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động của liên hiệp”- ông Nghĩa bày tỏ.
PGS.TS Phan Minh Tân, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật TP mong muốn TP nên tăng cường đặt hàng liên hiệp.
“Liên hiệp vào cuộc ngay khi thành lập dự án, khi bắt đầu thẩm định dự án chứ không phải khi dự án được duyệt rồi, kinh phí an bài rồi thì liên hiệp mới phản biện thì không hiệu quả” – ông Tân nói.
Liên quan đến kinh phí phản biện, ông Tân cho rằng cách trả tiền hiện nay là không khoa học khi tính theo trang.
Một trang phản biện bao nhiêu tiền đó là cách làm không khoa học. Vấn đề là chất lượng phản biện chứ không phải phản biện theo trang. Cái này phải tính sòng phẳng, theo kinh tế thị trường.