Nhiều lãnh đạo thế giới đều đã nhắc tới chữ Obama. Tổng thống Mỹ đương nhiệm có lẽ là người đàn ông được kẻ khác đề cập đến nhiều nhất thế giới.
Thế nhưng ít người biết rằng cái họ Obama lại ẩn chứa những ý nghĩa hết sức thú vị. Câu chuyện về cái họ của ông Obama bắt đầu từ cha đẻ, ông Barack Hussein Obama Sr.
Những bức thư do ông Obama Sr. viết đã vừa được công bố hôm thứ Bảy tuần trước, trong một bài viết về cuộc đời của ông đăng trên tờ New York Times.
Qua những bức này, người đọc biết về một người đàn ông đầy tham vọng sinh ra ở tỉnh Nyanza, miền Tây Kenya, gần hồ Victoria.
“Tôi sinh ra trong một ngôi làng nhỏ ở miền trung Nyanza. Cha tôi kiếm tiền nuôi cả nhà bằng cách nấu nướng cho các gia đình châu Âu.
Mẹ tôi làm ruộng để kiếm tiền mua thức ăn," ông Obama Sr. viết trong một bức thư xin hỗ trợ tài chính từ các trường đại học Mỹ.
Tuy nhiên, có một điều mà những bức thư này không đề cập là Obama Sr. sinh ra trong bộ tộc Luo - bộ tộc quyền lực thứ hai trong lịch sử Kenya chỉ sau bộ tộc Kikuyu.
Bộ tộc Luo là một thành viên trong tập hợp các bộ tộc thiểu số trải dài từ Sudan tới Tanzania, nói những ngôn ngữ tương tự nhau. Người Luo sống tập trung ở rìa Đông của hồ Victoria.
Năm 2010, Viện nghiên cứu Y học Kenya đã lên kế hoạch phân loại hộ sơ cho tất cả các bệnh nhân trong vùng, hầu hết đều là người Luo.
Tuy nhiên, một khía cạnh văn hóa của người Luo đã khiến kế hoạch lập hồ sơ này gần như thất bại, đó là những cái họ của người trong bộ tộc.
Thay vì thừa kế một họ từ đời này qua đời khác, hầu hết họ của người Luo được đặt dựa theo tình hình sức khỏe khi họ được sinh ra.
Vì thế, có những trường hợp mang họ giống nhau nhưng lại không có liên hệ huyết thống với nhau.
Chẳng hạn, tất cả những đứa bé trai sinh ra vào lúc bình minh đều có họ là Onyango. Những bé trai sinh vào nửa đêm đều có họ Oduor, và nếu sinh lúc chạng vạng thì có họ Odhiambo.
Những cái họ tương tự cũng được đặt cho bé gái, lần lượt là Anyango, Aduor và Adhiambo. Các cặp sinh đôi đều có một cặp họ giống nhau: đứa lớn mang họ Opiyo, đứa nhỏ mang họ Odongo.
Opiyo theo phong tục sẽ bú bầu sữa bên phải của mẹ, trong khi Odongo bú bầu sữa bên trái. Những đứa trẻ là em của cặp sinh đôi đều có họ Okello, tức là “theo sau."
Những họ khác của người Luo không dựa trên thời gian chào đời của một người mà dựa theo những sự kiện xảy ra trong gia đình của người đó, và không phải tất cả đều bắt đầu bằng chữ O hay chữ A.
Ví dụ, nếu người cha có tranh chấp đất đai với người khác khi người mẹ đang mang thai, và anh ta thắng lợi, đứa con có thể mang họ Loch, nghĩa là “chiến thắng."
Truyền thống này đã tạo ra cái họ đặc biệt của ông Obama Sr. Từ “Obama” trong ngôn ngữ của người Luo có nghĩa là “còng xuống” hay “khập khiễng."
Một số người ở Nyanza nói rằng tổ tiên của dòng họ Obama có cách đi lại rất đặc biệt, nhờ đó mà có được cái tên như trên.
Tuy nhiên, dựa trên chiều cao cũng như những sải chân dài ấn tượng mà ông Obama thừa hưởng từ cha mình, có thể nói rằng nhược điểm lưng còng hay đi khập khiễng gắn liền với dòng họ của ông đã phai nhạt theo thời gian./.