Trong ít nhất 3 năm, lính Trung Quốc đã âm thầm theo dõi điểm thắt cổ chai ở Tajikistan, chỉ cách biên giới phía tây Trung Quốc một quãng ngắn, căn cứ vào các cuộc phỏng vấn mà báo Mỹ Washington Post thực hiện, các phân tích hình ảnh vệ tinh, các tấm ảnh chụp và quan sát trực tiếp của phóng viên.
Mặc dù vẫn được bao phủ một màn bí ẩn, tiền đồn này, với hơn 20 tòa nhà, đài quan sát, đã chứng tỏ dấu chân của sức mạnh cứng Trung Quốc đã để lại dấu vết dọc theo hành lang kinh tế đang phát triển của quốc gia Trung Á.
Tajikistan, quốc gia đang nhận nguồn đầu tư lớn từ Trung Quốc, nay gia nhập các địa điểm có căn cứ quân sự Trung Quốc bên ngoài Trung Quốc. Ở châu Phi có Djibouti, ở Biển Đông có các tiền đồn Bắc Kinh cho xây dựng trái phép trên các thực thể mà họ chiếm giữ.
Tiền đồ còn khiêm tốn về quy mô và trang bị ở Tajikistan nhưng đã là bàn đạp để tiến vào Hành lang Wakhan ở tây bắc Afghanistan cách đó ít dặm, mặc dù chưa được bất cứ chính phủ nào công nhận.
Nhưng cần phải nhắc lại một điều rằng đây là thời điểm Mỹ đang cân nhắc khả năng rút quân khỏi Afghanistan, Trung Quốc lại đang “rón rén” bước chân vào một khu vực tuy đầy rẫy nguy hiểm nhưng có vị trí chiến lược quan trọng về an ninh cũng như những tham vọng của Trung Quốc.
Ảnh vệ tinh chụp căn cứ ở cực tây Tajikistan
Sự rút lui của các cường quốc cũ và sự xuất hiện của “người mới” đang diễn ra tại Tajikistan, quốc gia nhỏ, nghèo nàn nhưng có vị trú cửa ngõ vào Afghanistan cho các đơn vị của quân đội Mỹ trong giai đoạn đầu của cuộc chiến Afghanistan từ năm 2001.
Trong chuyến đi gần đây dọc theo biên giới Tajikistan-Afghanistan, phóng viên Washington Post đã trông thấy một tổ hợp quân sự, đã bắt gặp một nhóm lính Trung Quốc đi chợ tại một thị trấn ở Tajikistan, ngôi chợ gần căn cứ của họ nhất. Trên vai áo của họ là phù hiệu quân đội, cho thấy họ thuộc một đơn vị ở Tân Cương, Trung Quốc.
Người lính Trung Quốc
“Chúng tôi đã ở đây ba, bốn năm”, một người lính, nói mình họ Mã, trao đổi nhanh trong khi đồng đội của anh ta, được một phiên dịch người địa phương hỗ trợ, đang mua bánh trái và SIM card điện thoại ở Murghab, cách căn cứ của họ 85 dặm về phía bắc.
Khi được hỏi liệu đơn vị của anh có chặn bắt ai đi từ Afghanistan qua, Mã cười. “Anh cần chú ý chính sách về bí mật của chính phủ chúng tôi”, Mã nói. “Nhưng tôi có thể nói rằng: thời gian qua khá yên ắng”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận và chuyển câu hỏi sang Bộ Quốc phòng. Nhưng cơ quan này cũng từ chối trả lời. Còn trong một tuyên cáo, Bộ Ngoại giao Tajikistan nói “không có căn cứ quân sự của Trung Quốc trên lãnh thổ Tajikistan”.