Bầu cử tổng thống Nga 2024: Điều gì sẽ xảy ra nếu ông Putin thắng cử?

Cuộc bầu cử tổng thống Liên bang Nga được tổ chức trong ba ngày 15, 16 và 17/3/2024. Hội đồng Liên bang Nga cho biết, việc kéo dài thời gian bỏ phiếu là theo yêu cầu của người dân và bỏ phiếu từ xa cũng sẽ được thực hiện để tạo điều kiện cho đông đảo người dân có thể tham gia. Đây là cuộc bầu cử tổng thống thứ 8 ở Liên bang Nga kể từ khi Liên Xô tan rã năm 1991.

Nếu không có ứng cử viên nào nhận được quá 50% số phiếu bầu thì việc bỏ phiếu vòng hai cho hai ứng cử viên nhận được nhiều phiếu bầu nhất sẽ diễn ra sau 21 ngày. Tổng thống đắc cử sẽ nhậm chức ngày 7/5/2024 với nhiệm kỳ 6 năm đến hết ngày 7/5/2030.

Điều kiện để trở thành ứng cử viên

Các ứng cử viên cho chức vụ Tổng thống Liên bang Nga cần đáp ứng những yêu cầu khắt khe hơn so với các vị trí dân cử khác. Độ tuổi tối thiểu của ứng cử viên Tổng thống phải là 35 tuổi trở lên và sống ở Nga ít nhất 25 năm. Ứng cử viên không được phép có quốc tịch nước ngoài hoặc giấy phép cư trú ở nước ngoài, dù vào thời điểm bầu cử hay bất kỳ thời điểm nào trước đó. Các công dân bị toà án tuyên bố không đủ năng lực hoặc bị phạt tù thì không được tham gia ứng cử.

Các ứng cử viên Tổng thống Nga có thể được các đảng chính trị có quyền tham gia bầu cử đề cử, bao gồm cả việc đề cử ứng cử viên, cũng như thông qua tự ứng cử nếu họ được một nhóm cử tri ủng hộ.

Cuộc bầu cử tổng thống Nga năm 2024 là cuộc bầu cử đầu tiên được tổ chức sau cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi hiến pháp được tổ chức năm 2020, cho phép ông Putin tiếp tục nắm quyền thêm hai nhiệm kỳ Tổng thống nữa cho đến năm 2036, nếu ông giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử lần này. Tổng thống Putin nhậm chức ngày 7/5/2018 và kết thúc ngày 7/5/2024.

Các ứng cử viên Tổng thống Liên bang Nga năm 2024?

Có 11 công dân tham gia tranh cử Tổng thống Nga. Ngoài Tổng thống đương nhiệm V. Putin, Ủy ban bầu cử trung ương Nga đã chấp nhận ba ứng cử viên khác đủ điều kiện tham gia bầu cử là Leonid Slutsky, Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDPR), Nikolai Kharitonov, đảng viên Đảng Cộng sản Liên bang Nga ( KPRF), đại biểu Duma quốc gia và Vladislav Davankov, Phó Chủ tịch Duma Quốc gia, đại diện đảng “Nhân dân mới”. 

Ba ứng cử viên này là đại diện của các đảng chính trị trong Quốc hội nên việc thu thập chữ ký ủng hộ họ không cần thiết như ông Putin. Tổng thống Putin ứng cử với tư cách độc lập, không phải với tư cách là đại diện của đảng ‘Nước Nga thống nhất” cầm quyền.

Các ứng cử viên từ các đảng chính trị không tham gia Quốc hội gồm Sergei Malenkovitch, Boris Nadezhdin, Andrei Bogdanov, Sergei Baburin và Irina Sviridova phải nộp ít nhất 100 nghìn phiếu ủng hộ, các ứng cử viên độc lập Vladimir Putin, Rada Russkikh và Anatoly Batashev cần thu thập được ít nhất 300 nghìn chữ ký ủng hộ nộp cho Uỷ ban bầu cử trung ương trước ngày 31/1/2024.

Các ứng cử viên này phải công bố chương trình bầu cử của mình chậm nhất là 10 ngày trước khi bỏ phiếu. Ứng cử viên được một đảng chính trị đề cử thì chương trình bầu cử phải được công bố ở ít nhất ở một bang toàn Nga, được in trên các tạp chí định kỳ và đăng trên Internet. Ủy ban bầu cử trung ương Nga yêu cầu cung cấp một bản sao của chương trình, cũng như địa chỉ trang web đăng chương trình bầu cử của đảng chính trị này.

Tổng thống Putin có nhiều cơ hội thắng cử

Giới quan sát chính trị dự đoán ông Putin, 71 tuổi sẽ dễ dàng giành chiến thắng trong bầu cử. Tại cuộc bầu cử này không có các nhân vật theo phe đối lập thực sự hoặc những ứng cử viên phản đối chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine.

Đảng “Nước Nga thống nhất” chiếm đa số trong Duma Quốc gia kể từ năm 2003 ủng hộ mạnh mẽ Putin. Ông Dmitry Medvedev, Chủ tịch đảng “Nước Nga thống nhất”, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia nói với giới truyền thông Nga, ông tin chắc chắn Tổng thống đương nhiệm V. Putin sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới với số phiếu cao nhất.

Ông Putin đã 4 lần giành chiến thắng trong bầu cử tổng thống. Năm 2000, ông giành được 52,94% số phiếu, năm 2004, 71,31%, năm 2012, 63,6% và năm 2018, 76,69%. Hiến pháp sửa đổi năm 2020 cho phép ông ra ứng cử lần thứ ba liên tiếp.

Trung tâm Nghiên cứu Ý kiến Công chúng Toàn Nga (VTsIOM) dự báo tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống là 80% và 75% cử tri sẽ bỏ phiếu cho Putin.

Theo kết quả thăm dò dư luận mới nhất, mức độ tín nhiệm của Putin trong người dân Nga hiện nay vẫn tăng mạnh, lên tới hơn 80%. Ông Putin lần đầu tiên đắc cử Tổng thống trong bầu cử năm 2000, kế nhiệm Boris Yeltsin. Sau đó, ông tái đắc cử vào các năm 2004, 2012 và 2018. Năm 2008, do Hiến pháp quy định giới hạn hai nhiệm kỳ, ông Putin không thể tranh cử. Chiến hữu của ông là Dmitry Medvedev đã thắng trong cuộc bầu cử đó và Putin khi đó trở thành Thủ tướng Nga.

Các nhà phân tích chính trị Nga cho rằng cuộc tranh giành vị trí thứ hai có thể sẽ gay gắt hơn. Leonid Slutsky, đảng "Dân chủ Tự do” muốn chiếm giữ vị trí này. Vladislav Davankov, đảng “Nhân dân mới” cũng không muốn về cuối vì ông là một người trẻ tuổi và đầy tham vọng. Những thành viên đảng "Cộng sản" cũng không thể để ứng cử viên của họ Nikolai Kharitonov đứng thứ ba vì điều đó không tốt cho vị thế của đảng, vốn luôn đứng ở vị trí thứ hai trong các cuộc bầu cử trước đây.

Điều gì sẽ xảy ra nếu Putin thắng cử?

Đây là câu hỏi của Bloomberg. Nhìn chung, chính sách đối nội cũng như đối ngoại của Liên bang Nga không thay đổi trong hơn 30 năm qua kể từ khi Liên Xô tan rã năm 1991. Putin thắng cử sẽ tiếp tục đường lối lâu nay của Moscow.

Vấn đề quan trọng nhất của Nga hiện nay là “Chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine, ông Putin đã nhiều lần tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch đến cùng khi giành được các mục tiêu đề ra là phi quân sự hoá, phi phát xít hoá và ngăn cản Ukraine gia nhập NATO.

Bloomberg mới đây đã viết về “hậu quả thảm khốc” đối với Ukraine và khả năng “NATO thất bại trong cuộc xung đột lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai”. Cơ quan này viết, “các thủ đô phương Tây bắt đầu lo sợ về khả năng Vladimir Putin có thể giành chiến thắng”.

60 tỷ USD hỗ trợ quân sự và kinh tế của Mỹ vẫn đang chờ Hạ viện thông qua. Theo Bloomberg, các cuộc thảo luận kéo dài tại hội nghị thượng đỉnh gần đây ở Brussels kết thúc bằng một “cử chỉ mang tính biểu tượng” về việc bắt đầu đàm phán gia nhập EU của Ukraine, nhưng một quyết định quan trọng hơn nhiều về viện trợ quân sự 50 tỷ euro đã bị chặn lại do không nhận được sự đồng thuận của Hungary. Ngay cả Tổng thống Mỹ Joe Biden trước đây đã hứa sẽ “hỗ trợ Kiev mọi thứ họ cần”, nhưng bây giờ ông lại nói sẽ “giúp đỡ Kiev trong khả năng của mình”

Trong tình hình như vậy, không loại trừ khả năng quân đội Ukraine có thể phải độc lập chống lại các cuộc tấn công mạnh mẽ của lực lượng Nga sau khi chiếm được Avdeevka. Bloomberg không loại trừ nếu không có được sự hỗ trợ quân sự đầy đủ, kịch bản Ukraine mất thêm lãnh thổ hoặc thậm chí cả chủ quyền nữa là rất có thể xảy ra.