Ngày 16/7, tờ Cumhuriyet của Thổ Nhĩ Kỳ đăng tải bài phân tích nhan đề: "Moskova, Doğu Akdeniz’de altın anahtar" (tạm dịch: Moscow, chiếc "chìa khóa vàng" ở Đông Địa Trung Hải) của tác giả Mehmet Ali Guller.
Nhằm đem lại cho độc giả một cái nhìn đa chiều, đặc biệt là mối quan hệ chồng chéo về lợi ích giữa các quốc gia có liên quan tới cuộc xung đột đang tiếp diễn tại Libya, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
"Lằn ranh đỏ" ở Libya là quả bom chực phát nổ?
Cùng với việc cả hai phía tham chiến ở Libya tiến hành tích tụ lực lượng cho một trận quyết chiến tại thành phố cảng Sirte và căn cứ quân sự a-Jufra, quan hệ giữa Cairo và Ankara đang ngày một căng thẳng hơn bao giờ hết.
Thổ Nhĩ Kỳ và đồng minh của họ tại Libya, Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA) ra yêu sách rằng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) phải rút khỏi Sirte và al-Jufra, còn Chính phủ Tobruk (LNA là cánh vũ trang) và Ai Cập tuyên bố đây là một "lằn ranh đỏ".
Căng thẳng gia tăng sau lời kêu gọi của Chính phủ Tobruk yêu cầu "Lực lượng Vũ trang Ai Cập can thiệp vào Libya".
Nói cách khác, "lằn ranh đỏ" ở Sirte và al-Jufra là một quả bom chực phát nổ và một "cuộc chiến đa phương" mới ở Libya cùng với Syria có nguy cơ tạo ra hàng loạt các mặt trận mới trong khu vực thông qua cái gọi là "hiệu ứng domino".
Xe tăng, xe cơ giới và binh lính GNA tập trung gần Sirte hôm 10/7 (Nguồn: Twitter).
Thổ Nhĩ Kỳ nên "cầu viện" Mỹ hay Nga?
Ankara đang cố gắng lôi kéo Washington vào cuộc xung đột ở Libya bằng lập luận rằng sự hiện diện của Moscow ở Libya sẽ trở thành mối đe dọa đối với lợi ích của Mỹ và NATO.
Trong các tại cuộc họp nội bộ, Đảng Công lý và Phát triển (AKP), đảng cầm quyền tại Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Ankara đã tiến hành việc "quan hệ" với Nga "không phải ở cấp chiến lược mà ở cấp chiến thuật".
Tất cả để lôi kéo Mỹ bằng việc chứng minh việc Nga tiến hành can thiệp vào chiến sự Libya đang gây nguy hiểm cho NATO.
Quá trình này bắt đầu bằng bức thư của ông Erdogan gửi ông Trump vào ngày 29/4/2020, tuyên bố rằng Thổ Nhĩ Kỳ muốn hợp tác với Mỹ ở Libya (và thậm chí là cả Syria).
Đối với Washington, lời kêu gọi của Erdogan có thể được sử dụng như "chìa khóa" để phá vỡ quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Nga.
Hơn nữa, việc Mỹ hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya và sau đó là Syria là các bước để có thể bắt đầu việc kiểm soát cái gọi là "tam giác chiến lược" và "tứ giác chiến lược".
Trải dài trong khu vực biển phía đông Địa Trung Hải và kéo dài từ Libya tới Thổ Nhĩ Kỳ với "cầu nối" là Syria, "tam giác chiến lược" bao gồm vịnh Iskenderun, kênh đào Suez, eo biển Hormuz và "tứ giác chiến lược" bao gồm Biển Đen, Biển Caspian, Vịnh Aden và Biển Arab.
"Tam giác chiến lược" màu cam và "tứ giác chiến lược" màu xanh lục trên bản đồ khu vực Trung Đông và Bắc Phi (MENA).
Trước thế lực đe dọa khu vực này là chủ nghĩa bá quyền của Mỹ. "Hợp tác" Mỹ - Thổ nhằm ngăn chặn Nga ở Libya có thể là khởi đầu của một quá trình gây ra các hậu quả vô cùng nghiêm trọng.
Tuy nhiên mọi thứ có thể hoàn toàn khác so với kế hoạch nói trên, giống như ở Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đã bình thường hóa quan hệ với Nga và xây dựng một liên minh ba bên bao gồm Iran.
Ở Libya, Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể sẽ hợp tác với Nga và xây dựng một liên minh mới với "đối thủ" Ai Cập. Và có lẽ lúc này Thổ Nhĩ Kỳ cần đẩy nhanh việc thành lập một liên minh như vậy.
Mỹ sẽ được hưởng lợi từ cuộc xung đột giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập?
Không còn nghi ngờ gì nữa, trong trường hợp xảy ra cuộc đối đầu quân sự giữa Thổ và Ai Cập ở Libya, cơ hội chiến thắng của Ai Cập là "con số 0 tròn trĩnh". Nhưng Ankara sẽ không phải là người chiến thắng cuối cùng. Mỹ và Israel mới chính là những kẻ sẽ giành lấy vinh quang này.
Hơn thế nữa, một cuộc đụng độ quân sự giữa hai nước ở Libya sẽ đồng nghĩa với việc sẽ không thể tách Ai Cập khỏi một liên minh bao gồm Hy Lạp - Cyprus (Cộng hòa Síp) - Israel - Mỹ và Liên minh Châu Âu (EU) ở đông Địa Trung Hải.
Ankara sẽ sớm phải nhận ra thực tế rằng không thể "đơn thương độc mã" tự bảo vệ quyền lợi của ở Bắc Síp và đông Địa Trung Hải và việc này cần có sự "cộng tác" của Syria và Ai Cập. Và chiếc "chìa khóa vàng" để tái hợp tác với Damascus và Cairo đang nằm trong tay Moscow.
Do đó, việc đặt mình vào vị thế chống lại Nga ở Libya để có được sự ủng hộ của Mỹ và NATO của Ankara là một sai lầm chiến lược và phải nhanh chóng được sửa chữa.
Những ngày mà Ankara phản đối chính sách của Moscow ở khu vực đông Địa Trung Hải đã là quá khứ, người Nga đã hiện diện một cách vững chắc và giữ thế chủ động ở Syria.
Trong tương lai, người Thổ nên tận dụng sự hiện diện này chống lại các tham vọng của Mỹ trong khu vực Địa Trung Hải, Trung Đông, Bắc Phi và Biển Đen.
Video giả định không chiến giữa F-16C/D Thổ Nhĩ Kỳ và F-16V của Hy Lạp trong một cuộc xung đột tại Địa Trung Hải.