Cuộc khủng hoảng hiện nay trong quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ , liên quan đến thương vụ mua các tổ hợp tên lửa phòng không S-400 của Ankara, có thể gây ra những hậu quả tương tự như sự kiện năm 1914, khi Thế chiến thứ I bắt đầu. Nhận định trên được nhà bình luận Walter Russell Mead đưa ra trên tờ Wall Street Journal.
“Quyết định của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan về việc nhập khẩu hệ thống phòng không S-400 được thiết kế để bắn hạ máy bay NATO là một thách thức rõ ràng đối với phương Tây. Quyết định của ông Erdogan trong việc khoan thăm dò khí đốt tự nhiên ở vùng biển ngoài khơi đảo Síp cũng dẫn đến sự chia rẽ trong quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh cũ, hiện giờ khiến Liên minh châu Âu đang phải tìm cách cắt giảm tài trợ cho quốc gia này” - trích dẫn bài viết của ông Mead trên The Wall Street Journal.
Cần nhấn mạnh rằng, nhiều khả năng Ankara sẽ để tuột mất những chiếc máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ chỉ vì bản hợp đồng S-400 với Nga . Mỹ và NATO không ít lần tuyên bố hệ thống phòng không của Nga không hề tương thích với các loại vũ khí của Liên minh, thậm chí còn tạo ra rủi ro lớn làm lộ các bí mật quân sự.
Căng thẳng trong mối quan hệ Mỹ-Thổ nảy sinh liên quan đến thỏa thuận S-400. (Ảnh: mil.ru)
Không những thế, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump hoàn toàn có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với Thổ Nhĩ Kỳ vì đã giao dịch với Nga theo Đạo luật “Chống lại các đối thủ của Mỹ thông qua các lệnh trừng phạt” (CAATSA).
“Vậy tại sao ông Erdogan lại chấp nhận những rủi ro như vậy?
Từ quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ, nước này không rời bỏ phương Tây, nhưng sẽ phản ứng trước sự khước từ của phương Tây. Người Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Mỹ đã không thực hiện cam kết của mình trong việc bán hệ thống phòng không Patriot cho nước này, không những thế còn vũ trang và hỗ trợ cho nhóm người Kurd ở Syria – lực lượng mà Ankara coi là thù địch và khủng bố. Hơn nữa, Liên minh châu Âu cũng đã nói rõ rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU là một giấc mơ viển vông và vì ông Erdogan đang dẫn dắt Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng theo hướng Hồi giáo hơn, nên sẽ thực sự khó khăn để tổ chức các cuộc đàm phán nghiêm túc về việc gia nhập tổ chức” - chuyên gia nhận định.
Tổng thống Nga Vladimir Putin có lẽ là người hiểu rõ nhất về mối quan hệ bất hòa này - tác giả của bài báo khẳng định. Tuy nhiên, chuyên gia cũng nhìn ra được điểm tích cực cho Liên minh Bắc Đại Tây Dương, bởi khi Ankara quyết định xây dựng mối quan hệ hợp tác với Matxcơva có nghĩa là đối với người Thổ Nhĩ Kỳ, nước Nga hiện nay rõ ràng là ít nguy hiểm hơn rất nhiều so với Đế quốc Nga hay Liên Xô trước đây.
Chuyên gia The Wall Street Journal kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ và phương Tây nên hợp tác với nhau. “100 trăm sau Thế chiến I, Mỹ nên nhớ rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã không còn đơn độc và Washington nên hợp tác để hướng tới một tương lai dài hơn” - chuyên gia kết luận.