Hình ảnh được công bố của Jeon Joo Hwan qua ảnh căn cước (trái) và phóng viên chụp. (Ảnh: Cơ quan cảnh sát Seoul, Yonhap)
Trong bộ vest tối màu lịch sự và nụ cười mỉm, người đàn ông trong bức ảnh tạo ấn tượng về một người tử tế, hiền lành với công việc ổn định. Tuy nhiên, đó là Jeon Joo Hwan (31 tuổi), nghi phạm vụ sát hại một phụ nữ tại nhà vệ sinh ga tàu điện ngầm Sindang (Seoul) hồi đầu tháng.
Sau khi đánh giá, cảnh sát và ban hội thẩm quyết định công khai bức ảnh, dường như đã qua chỉnh sửa, cùng tên tuổi của Jeon, theo Korea Herald.
Ở Hàn Quốc, danh tính của nghi phạm không được công khai để bảo vệ quyền lợi của người đó. Trong trường hợp xảy ra tội ác ghê rợn, một ủy ban bao gồm các cảnh sát, chuyên gia sẽ được triệu tập và cân nhắc giữa quyền được biết của công chúng và quyền được giữ kín danh tính của nghi phạm.
Nếu ủy ban đưa ra quyết định cuối cùng là công khai, cảnh sát sẽ công bố tên, tuổi và diện mạo của nghi phạm qua ảnh chân dung trên thẻ căn cước hoặc hộ chiếu của người đó, không phải ảnh do cảnh sát chụp (mugshot).
Hình ảnh của Jeon qua chỉnh sửa trên căn cước được cho khác với ảnh đời thực, có thể khiến công chúng bối rối. (Ảnh: Yonhap)
Theo giải thích của Bộ Tư pháp Hàn Quốc về luật địa phương, ảnh mugshot không được tiết lộ cho công chúng mà không có sự đồng ý của người liên quan.
Tuy nhiên, điều này không phải là không gây tranh cãi. Như trong vụ giết người ở ga tàu điện ngầm nói trên, công chúng thường bối rối khi thấy bức ảnh chân dung nghi phạm được chăm chút kỹ lưỡng như vậy.
Theo Giáo sư Kwak Dae-kyung tại Trường Cao đẳng Cảnh sát và Tư pháp Hình sự thuộc Đại học Dongguk, nên sử dụng ảnh cảnh sát chụp để phục vụ mục đích tiết lộ danh tính hơn là một bức chân dung qua chỉnh sửa.
Hình ảnh Lee Seok-joon (25 tuổi), nhận án chung thân vì giết mẹ, làm anh trai bạn gái cũ bị thương nặng, được cảnh sát chụp. Lee đồng ý công khai ảnh mugshot thay vì ảnh trên căn cước. (Ảnh: Yonhap)
"Bức ảnh của nghi phạm nên thể hiện diện mạo hiện tại của anh/cô ta. Hình ảnh đã qua chỉnh sửa sẽ làm giảm hiệu quả của quy tắc tiết lộ thông tin hiện tại", ông nói, và lưu ý bản chất đáng xấu hổ của các bức mugshot, cho rằng việc công bố chúng có thể đưa ra thông điệp cảnh báo cho những tên tội phạm trong tương lai.
“So sánh với các quốc gia khác, chính phủ Hàn Quốc đã bị động trong việc tiết lộ danh tính tội phạm”, giáo sư nói thêm.
Ở một số quốc gia, ảnh của tội phạm và tù nhân được coi là hồ sơ công khai. Ví dụ, ở Mỹ, ảnh mugshot được chụp khi nghi phạm bị bắt, bất kể quốc tịch hoặc tội danh, dựa theo Đạo luật Tự do Thông tin. Nhật Bản cũng công khai các bức ảnh cảnh sát chụp cùng các thông tin cá nhân khác của nghi phạm.
Tuy nhiên, một số chuyên gia đề nghị nên thận trọng do khả năng vi phạm nhân quyền.
“Một khi nghi phạm bị công khai hình ảnh, trước khi bị chứng minh là có tội, có thể khiến công chúng xem họ là tội phạm dù sau đó những người này được kết luận vô tội. Những hình ảnh đó vẫn tồn tại trên mạng trong nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho không chỉ nghi phạm mà còn gia đình họ", luật sư Gang Nam-hoon tại công ty luật Yeonjae cho biết.