Đập vào mắt trước hết đối với bất kỳ ai lần đầu tới Ấn Độ chắc chắn sẽ là những công trình kiến trúc cổ kính, không chỉ ở thủ đô New Delhi và những vùng phụ cận mà còn rải rác trên khắp cả nước.
Tại Ấn Độ, các di tích nổi tiếng nhất phải kể đến là những kiệt tác kiến trúc thời kỳ Mughal như lăng mộ Humayun tại New Delhi và Lăng mộ bằng đá cẩm thạch Taj Mahal, được coi là 1 trong 7 kỳ quan thế giới tại Agra, cách Thủ đô 200 km, được xây dựng bởi hoàng đế Mughal Shah Jahan để tôn vinh tình yêu của ông đối với người vợ quá cố. Ngoài ra còn có nhiều pháo đài và cung điện nguy nga như Pháo đài Đỏ ở New Delhi, Pháo đài Agra, Pháo đài Jaisalmer và Cung điện Amber ở Jaipur, là những điểm rất đáng tham quan nằm trong khu vực không xa thủ đô.
Kiến trúc cổ thể hiện qua hầu hết các ngôi đền, được trang trí lộng lẫy với các tác phẩm điêu khắc về các vị thần, các vũ điệu và truyện sử thi. Tại New Delhi, nổi tiếng nhất là ngôi đền Akshardham, một phức hợp kiến trúc Hindu với hàng ngàn bức tượng đá trắng được chạm khắc một cách tinh xảo.
Các ngôi đền cổ khác phải đến thăm là đền Mặt trời ở Konarak, bang Orissa và đền Khajuraho, một di sản UNESCO nằm ở miền Trung Ấn Độ nổi tiếng với những tác phẩm điêu khắc quan hệ nam nữ. Ở Miền Nam Ấn Độ, nổi tiếng nhất là đền Tirupati Balaji, ngôi đền Hindu giàu nhất thế giới, với tổng giá trị tài sản 27,56 tỷ USD. Ngôi đền này thờ thần Vishnu, thu hút khoảng nửa triệu người hành hương đến đây mỗi ngày vào những dịp lễ hội, khiến nó trở thành thánh địa Hindu giáo được viếng thăm nhiều nhất Ấn Độ.
Một di tích nổi tiếng của người Sikh không thể bỏ qua là Đền Vàng nằm ở bang Punjab, được dát bằng vàng nguyên chất do sự đóng góp của những người theo đạo Sikh. Bên cạnh đó, cũng đáng xem là các giếng bậc thang, như giếng Rani ki Vav "Giếng bậc thang của Nữ hoàng" ở Patan phía bắc Gujarat, đã được công nhận là Di sản Thế giới của UNESCO.
Đối với người Việt Nam theo đạo Phật, ngoài việc chiêm bái Từ thánh địa gồm nơi Phật đắc đạo ở Bodgaya, Phật giảng đạo ở Vanarasi, Phật sinh ở Lambini (Nepal) và Phật niết bàn ở Kushinagar thì không thể bỏ qua những kiết tác kiến trúc Phật giáo khác như quần thể tu viện Phật giáo được đẽo sâu vào đá ở khu vực Ajanta và Ellora gần Mumbai hay Đại bảo tháp Sanchi do Hoàng đế Ashoka dựng lên gần Bopal, Miền trung Ấn Độ.
Thời điểm nào trong năm thời tiết tốt nhất để đi du lịch Ấn Độ? Nhìn chung khí hậu Ấn Độ rất nóng vào mùa hè, ở cả Miền Nam và Miền Bắc, mặc dù ở vùng cao nguyên Miền Trung như ở Pune và Bangalore thì mát mẻ hơn. Do vậy, thời điểm tốt nhất để đến thăm Ấn Độ là vào mùa Đông bắt đầu từ tháng 10 và kéo dài cho đến hết tháng 3. Đây cũng là lúc các lễ hội sôi động diễn ra khắp nơi tại Ấn Độ, bắt đầu bằng Lễ hội Dussehra vào tháng 10 khi người ta dựng lại các vở kịch tái hiện câu chuyện về Ramayana, và tiếp theo là Lễ hội ánh sáng Diwali, được tổ chức linh đình như Tết Việt Nam, khi mà đèn màu được trang trí lung linh khắp nơi và pháo hoa được bắn lên trên bầu trời, còn mọi người thì hồ hởi tặng quà cho nhau.
Các lễ hội truyền thống phổ biến khác được tổ chức trên phần lớn Ấn Độ vào tháng 2 là Vasantpanchami để vinh danh Sarasvati, nữ thần học tập và Lễ hội Holi vào tháng 3, mọi người tham gia lễ hội sẽ ném bột màu vào nhau. Trong các lễ hội, phụ nữ thường thực hiện phong tục vẽ màu Henna lên da cho nhau, không chỉ để làm đẹp mà còn có ý nghĩa tâm linh, gửi những lời chúc tốt đẹp nhất đến cho nhau. Mùa đông cũng là thời điểm lý tưởng để khám phá các bang khó đến vào mùa hè như bang Rajasthan, nơi có những lễ hội lạc đà rất đặc sắc trên sa mạc.
Mùa Đông cũng là lúc bạn có thể nhâm nhi một chén trà sữa gọi là "Chai", được bán tại mọi ngõ ngách của Ấn Độ, giúp bạn ấm người lên trong thời tiết giá lạnh. Ẩm thực Ấn Độ nhìn chung rất nhiều gia vị và món nào cũng có mùi masala rất đặc trưng, khó thưởng thức ngay được đối với người Việt Nam và người nước ngoài nói chung, nhưng nếu muốn khám phá, bạn có thể bắt đầu thử món đơn giản, dễ ăn và rất ngon là món "Nan" được làm bằng bột mì trắng, nướng trong lò và quét lên một lớp bơ hành rất thơm, ăn cùng với nước sốt làm bằng đậu đỏ gọi là Dal. Bạn có thể mở rộng vùng khám phá ẩm thực Ấn Độ của mình bằng món dễ ăn khác như gà rán kiểu Ấn hoặc các loại bánh nhân khoai tây. Khi đã bắt đầu có cảm tình với đồ ăn Ấn Độ, bạn có thể khám phá các món cà ri Ấn Độ, nấu với thịt cừu hoặc paneer (tức là pho mát non). Các món này rất nhiều dưỡng chất và có đặc tính chữa bệnh. Các món tráng miệng của Ấn Độ phải kể đến các loại bánh ngọt làm từ đậu và sữa, giống như bánh đậu xanh của Việt Nam nhưng ngọt hơn, béo vị sữa hơn và đôi khi còn được dát lớp vàng hoặc bạc mỏng tang, trông lóng lánh và ăn vào rất tốt cho việc thải độc.
Khi khám phá Ấn Độ, không thể không lưu ý một số phong tập tập quán của người Ấn. Nhìn chung người Ấn rất thân thiện dễ gần, nếu bạn bị lạc họ sẽ chỉ đường rất tận tình. Câu chào hỏi thông dụng là namaste và trang trọng hơn là namaskar, nếu muốn sang trọng hơn nữa thì nói thêm từ Ji vào cuối câu chào. Bắt tay và đưa quà hay bất cứ đồ vật gì cũng luôn phải bằng tay phải, tay trái chỉ dùng vào việc vệ sinh. Nếu không, chỉ cần chắp hai bàn tay trước ngực và hơi cúi đầu, đặc biệt khi gặp người lớn tuổi và phụ nữ.
Cởi giày dép trước khi vào những nơi thờ cúng là một thông lệ bắt buộc vì chúng sẽ mang bụi bẩn đến một môi trường sạch sẽ và linh thiêng. Đỉnh đầu được coi là bộ phận quan trọng nhất trên cơ thể con người. Chạm đỉnh đầu của ai đó sẽ bị coi là thô lỗ và thiếu tế nhị. Điều này đặc biệt đúng với trẻ sơ sinh, trẻ em, người già, các nhà lãnh đạo tôn giáo hoặc các bức tượng của các vị thần. Bàn chân được cho là bộ phận 'bẩn nhất' trên cơ thể do vậy không bao giờ được để lòng bàn chân của mình chỉ vào người khác, vào một ngôi đền hoặc vào một vị thần. Để tránh điều này, hãy ngồi khoanh chân hoặc quỳ trên sàn khi ở trong đền thờ hoặc thánh địa. Nếu bạn phải duỗi chân ra, hãy tránh khỏi các biểu tượng thiêng liêng. Đừng bao giờ quay lưng lại với một bức tượng tôn giáo.
Nếu tặng quà thì tránh gói quà bằng giấy trắng hoặc đen, bời màu đen biểu thị sự tức giận, xấu xa và tiêu cực, trong khi màu trắng dành cho tang lễ. Thay vào đó, hãy chọn màu đỏ, xanh dương hoặc xanh lục, đồng thời tránh những món quà được làm từ da, nhất là da lợn.
Một cử chỉ của người Ấn rất khác với mọi nơi trên thế giới là lắc lư đầu sang hai phía vai, đó có nghĩa là đồng ý, cảm ơn hoặc biểu thị sự hiểu biết, tùy thuộc vào ngữ cảnh của cuộc trò chuyện, chứ không phải là từ chối. Muốn làm quen nhanh nhất, hãy nói về bóng chày (Cricket), vì đây môn thể thao rất được ưa chuộng ở nước này. Khi chia tay, "tạm biệt" thường được coi là quá dứt khoát, nên thay vì nói điều đó, người Ấn hay nói "hẹn gặp lại sau".
Ra đường chớ ngạc nhiên khi thấy bò đi lang thang, dù có làm tắc nghẽn giao thông cũng phải chờ cho bò đi qua. Bò tại Ấn Độ được tôn thờ như biểu tượng hào phóng của đất Mẹ, cung cấp nguồn sữa để duy trì sự sống. Do vậy, giết bò, hay ăn thịt bò bị coi là bất hợp pháp ở một số bang.
Trên đây mới chỉ là một số ít những điều nên khám phá và cần lưu ký khi đi du lịch Ấn Độ. Thăm Ấn Độ bao nhiêu ngày, bao nhiều lần cũng sẽ không bao giờ là đủ. Còn chần chừ gì nữa, hãy xách ba lô lên và bắt đầu hành trình khám phá 1 miền đất bí hiểm trên hành tinh này.
