Ông Lê Văn S., 59 tuổi, làm việc trong một công ty nhà nước cho biết, đến cuối năm nay, ông làm việc và đóng BHXH được hơn 30 năm, nhưng phải đến cuối 2018 ông mới đủ tuổi nghỉ hưu theo đúng chế độ.
Theo ông, luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) có thay đổi trong cách tính lương hưu theo hướng bất lợi cho người nghỉ hưu sau ngày 1/1/2018 nên ông đang có ý định xin giám định y khoa sức khỏe để nghỉ hưu trong năm nay, để được hưởng mức lương hưu tối đa.
Cũng muốn nghỉ hưu trước 2018, bà Nguyễn Thị M., 53 tuổi, làm việc trong một công ty sản xuất da giầy tại TP.HCM cho biết, bà đã có 24 năm làm việc và đóng BHXH. Hiện bà đang băn khoăn có nên đi giám định sức khỏe để nghỉ hưu trước ngày 1/1/2018 hay không.
Ông Điều Bá Được, Trưởng Ban Thực hiện chính sách, BHXH Việt Nam chia sẻ, không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn so với người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi.
Bởi, từ 1/1/2018, cách tính tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu có thay đổi nhưng chỉ tác động trực tiếp đến một số nhóm đối tượng mà thôi.
Cụ thể, đối với lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 1/1/2018 trở đi, luật BHXH 2014 quy định cách tính tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu như sau: Đủ 15 năm đóng BHXH bằng 45%, sau đó cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 2%, tối đa không quá 75%.
Để đạt tỷ lệ lương hưu tối đa (75%), lao động nữ phải có đủ 30 năm đóng BHXH (nghỉ hưu trước năm 2018, lao động nữ có đủ 25 năm đóng BHXH được hưởng tỷ lệ 75%). Những lao động nữ nghỉ hưu từ 1/1/2018 trở đi mà chưa đủ 30 năm đóng BHXH thì tỷ lệ hưởng lương hưu không đạt mức 75%.
Đối với lao động nam nghỉ hưu từ 1/1/2018 trở đi thì cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu đủ 16 năm đóng BHXH bằng 45%, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, tối đa không quá 75% (đủ 31 năm đóng BHXH tỷ lệ hưởng lương hưu bằng 75%).
Năm 2019, quy định đủ 17 năm đóng BHXH bằng 45%, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, tối đa không quá 75% (đủ 32 năm đóng BHXH tỷ lệ hưởng lương hưu bằng 75%).
Năm 2020, quy định đủ 18 năm đóng BHXH bằng 45% sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, tối đa không quá 75% (đủ 33 năm đóng BHXH tỷ lệ hưởng lương hưu bằng 75%).
Năm 2021, quy định đủ 19 năm đóng BHXH bằng 45% sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2% tối đa không quá 75% (đủ 34 năm đóng BHXH tỷ lệ hưởng lương hưu bằng 75%).
Từ năm 2022 trở đi, quy định đủ 20 năm đóng BHXH bằng 45% sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, tối đa không quá 75% (đủ 35 năm đóng BHXH tỷ lệ hưởng lương hưu bằng 75%).
"Trường hợp nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định của luật BHXH 2014 thì còn phải giảm trừ tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi (mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ 2%). Nếu tiếp tục đóng BHXH thì mỗi năm đóng BHXH sẽ được tính thêm 2%” - ông Được nói.
Ngoài ra, từ ngày 1/1/2018, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định.
Tiền lương đóng BHXH cao hơn nên lương hưu cũng sẽ cao hơn.
Phụ thuộc nhiều yếu tố
Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn nói rõ, từ 1/1/2018, quy định cách tính tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu có tác động đến cả lao động nam và nữ theo hướng quy định tăng dần theo lộ trình số năm đóng BHXH từ đủ 15 năm đến đủ 20 năm để đạt tỷ lệ 45% và tăng số năm đóng BHXH tương ứng để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa (75%) đối với lao động nam từ đủ 30 năm lên đủ 35 năm, đối với lao động nữ từ đủ 25 năm lên đủ 30 năm.
Ngoài ra, quy định về độ tuổi nghỉ hưu sớm chặt chẽ hơn hướng tăng dần theo lộ trình từ năm 2016 mỗi năm thêm 1 tuổi cho đến khi nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi mà bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên mới đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi.
Quy định tăng tỷ lệ suy giảm khả năng lao động từ 61% lên 81% đối với lao động nam đủ 50 tuổi, lao động nữ đủ 45 tuổi nếu có từ đủ 20 năm đóng BHXH trở lên; quy định tăng tỷ lệ giảm trừ đối với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% đối với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi.
Ông Sơn khuyên người lao động cần đối chiếu với trường hợp cụ thể của mình để xem xét, quyết định.
“Lương hưu phụ thuộc nhiều yếu tố, từ giới tính đến tuổi đời, thời gian đóng BHXH, mức tiền lương đóng BHXH, thời điểm hưởng lương hưu; điều kiện làm việc, thời gian hưởng lương hưu… Không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi”, ông Sơn khẳng định.