Abdul Ghani Baradar (giữa) trong phái đoàn Taliban tại Hội nghị hòa bình quốc tế ở Moscow - Nga ngày 18-3-2021. Ảnh: AP
Theo báo The Times of Israel, Baradar sinh ở tỉnh Afghani-Uruzgan năm 1968 và được nuôi dưỡng tại TP Kandahar của Afghanistan, nơi phong trào Taliban ra đời.
Từ cuối những năm 1970, Baradar được cho là đã chiến đấu bên cạnh giáo sĩ chột mắt Mullah Muhammad Omar, người sau này dẫn dắt Taliban dưới tên gọi "Tiểu Vương quốc Hồi giáo ở Afghanistan" năm 1996.
Những năm 1990, Baradar và Omar thành lập Taliban giữa thời điểm Afghanistan lâm vào tình cảnh hỗn loạn và tham nhũng sau khi Liên Xô rút lui.
Năm 2001, Mỹ can thiệp quân sự vào Afghanistan, dẫn đến sự sụp đổ tạm thời của Taliban. Baradar sau đó phải bỏ trốn nhưng được cho là vẫn lãnh đạo Taliban một cách tích cực.
Năm 2020, Baradar bị bắt ở Pakistan rồi bị giam cho tới khi Mỹ gây áp lực để ông ta được thả ra vào năm 2018 và chuyển đến Qatar. Tại đây, Baradar được bổ nhiệm làm người đứng đầu Văn phòng Chính trị của Taliban, đồng thời giám sát việc ký kết thỏa thuận rút quân với người Mỹ.
Tháng 2-2020, Baradar có mặt trong quá trình ký kết thỏa thuận Doha. Theo đó, Mỹ sẽ rút quân khỏi Afghanistan, đổi lại Taliban cam kết không để những kẻ cực đoan sử dụng nước này làm bàn đạp để tấn công Mỹ hoặc các đồng minh của Washington.
Baradar (phải) bắt tay Đặc phái viên hoà bình Mỹ Zalmay Khalilzad sau khi ký thỏa thuận hòa bình giữa Taliban và các quan chức Mỹ ở Doha - Qatar ngày 29-2-2020. Ảnh: AP
Baradar (phải) gặp Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là Mike Pompeo tại Doha - Qatar ngày 21-11-2020. Ảnh: AP
Tháng 8 năm nay, chỉ sau hơn 1 tuần, Taliban đã kiểm soát gần như tất cả lãnh thổ Afghanistan, bước tiến làm nhiều người bất ngờ. Trong đó không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của Baradar, thủ lĩnh trên thực tế của Taliban - phong trào vừa mới tuyên bố là "Tiểu Vương quốc Hồi giáo Afghanistan".
Một nhân vật có tầm ảnh hưởng khác của Taliban, đó là chỉ huy Gholam Ruhani. Ruhani chính là người tuyên bố Taliban chiến thắng từ dinh tổng thống ở thủ đô Kabul - Afghanistan ngày 15-8.
Ruhani từng bị giam 8 năm tại nhà tù Vịnh Guantanamo (Cuba) trước khi được thả và trở về Afghanistan để "chăm sóc người cha ốm yếu của mình", theo báo Daily Mail.
Các quan chức Mỹ xác định Ruhani làm việc cho bộ phận tình báo của Taliban và có mối quan hệ thân cận với các thủ lĩnh cấp cao của phong trào này. Hắn được đánh giá là một mối đe dọa an ninh trung bình. Ruhani chia sẻ mình tham gia Taliban để "sống sót" và khẳng định "chưa nghe nói về phong trào al-Qaeda trước cuộc khủng bố ngày 11-9-2001".
Chỉ huy Taliban Gholam Ruhani. Ảnh: Al Jazeera
Ruhani sinh năm 1975, lớn lên ở TP Ghazni, Đông Nam Afghanistan. Hắn được cha mẹ gửi tới Iran để tránh cuộc chiến Afghanistan - Liên Xô, sau đó trở về Afghanistan năm 1992 để phụ giúp công việc kinh doanh của cha mình. Bốn năm sau, Taliban chiếm thành phố mà Ruhani sinh sống.
Năm 2001, Ruhani bị bắt cùng với anh rể Abdul Haq Wasiq, từng giữ chức cấp phó trong bộ phận tình báo của Taliban. Hai người này đã tham dự cuộc gặp gỡ với các quan chức Mỹ để giúp xác định giáo sĩ chột mắt Omar.
Theo báo The New York Times, Ruhani hồi hương cùng với Mullah Abdul Zakir, một thủ lĩnh Taliban quan trọng. Zakir bị đưa đến nhà tù Afghanistan nhưng nhanh chóng được thả và trở thành một nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu.