Các ngân hàng trung ương của các nước phương Đông nằm trong số những nhà mua nhiều vàng nhất
Điều này cũng được phản ánh qua việc các ngân hàng trung ương không ngừng quan tâm đến vàng, đặc biệt là ở các nước ngoài phương Tây. Năm 2022 chứng kiến lượng mua vàng lớn nhất của các ngân hàng trung ương kể từ khi bắt đầu thu thập và lưu trữ dữ liệu, cách đây hơn 70 năm, ở mức 1.136 tấn. Nửa đầu năm 2023 chứng kiến xu hướng này tiếp tục diễn ra. Mặc dù tốc độ mua trong quý hai chậm lại, song lượng mua vào của ngân hàng trung ương trong nửa đầu năm 2023 đã lập kỷ lục mới trong nửa đầu các năm. Các ngân hàng trung ương đã tăng dự trữ vàng của họ lên tổng cộng 378 tấn từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2023. Do đó, kỷ lục nửa đầu của những năm trước (năm 2019) đã bị phá vỡ. Trung Quốc mua nhiều nhất, tiếp theo là Singapore, Ba Lan, Ấn Độ và Cộng hòa Séc.
Biểu đồ sau đây cho thấy mức độ nhu cầu vàng của các tổ chức đã chuyển sang phương Đông. Biểu đồ so sánh tổng doanh số bán vàng của các ngân hàng trung ương phương Tây với tổng lượng mua vàng của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO hoặc SOC) kể từ năm 2001.
Nhìn vào BRICS, chúng ta cũng thấy sự chồng chéo đáng chú ý, với các ngân hàng trung ương của bốn trong số năm quốc gia BRICS – Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc – mua tổng cộng 2.932 tấn vàng trong giai đoạn 2010–2022.
Tỷ lệ nắm giữ vàng tăng / nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ giảm
Đổi lại, BRICS tiếp tục giảm tỷ lệ của họ trong tổng nợ của chính phủ Mỹ - đang tăng cao. Nói cách khác, trong hơn một thập kỷ qua, vàng ngày càng trở nên thú vị hơn với vai trò là tài sản dự trữ vì Kho bạc Mỹ ngày càng trở nên kém hấp hơn với vai trò là tài sản dự trữ tiền tệ.
BRICS hiện chỉ nắm giữ 4,1% tổng nợ chính phủ Mỹ, so với 10,4% vào tháng 1 năm 2012, tương đương giảm hơn 60%. Phần còn lại của thế giới đã giảm mức độ tiếp xúc với nợ chính phủ Mỹ với tốc độ chậm hơn so với nhóm BRICS. Vào tháng 1 năm 2012, phần còn lại của thế giới nắm giữ 22,0% tổng số nợ của chính phủ Mỹ trên sổ sách của họ; hiện tại, họ nắm giữ 19,3%, tương đương mức giảm hơn 12 phần trăm.
Phương Đông đang mở rộng cơ sở hạ tầng để giao dịch vàng
Phương Đông không chỉ tích trữ vàng và tự khai thác vàng trên quy mô lớn. Trung Quốc và Nga nhiều năm nằm trong top 3 quốc gia sản xuất vàng.
Các quốc gia như Trung Quốc, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và thậm chí cả Nga đang mở rộng cơ sở hạ tầng giao dịch vàng. Mục đích nhằm thiết lập cơ sở hạ tầng lâu dài cho việc giao dịch vàng đi đường vòng từ các trung tâm giao dịch vàng ở phương Tây như London, New York và Zurich. Điều này nhấn mạnh sự thay đổi về vai trò: Phương Đông ngày càng không còn coi mình là khách hàng của cơ sở hạ tầng phương Tây mà tự mình cung cấp cơ sở hạ tầng.
Nhu cầu vàng tư nhân dịch chuyển về phía Đông
Sự quan tâm đối với vàng của phương Đông ngày càng tăng cũng được thể hiện rõ trong khu vực phi chính phủ. Ví dụ, nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc đã tăng từ 292,6 tấn kể từ đầu thiên niên kỷ lên 824,9 tấn năm 2022, tương đương mức tăng 181%. Nhu cầu tiêu dùng hàng năm ở Ấn Độ cũng tăng kể từ đầu thiên niên kỷ, mặc dù từ mức vốn đã cao vào năm 2000. Trung Quốc và Ấn Độ, cùng chỉ chiếm 28,7% nhu cầu tiêu dùng vào năm 2000, chiếm gần một nửa nhu cầu tiêu dùng toàn cầu (48,4%) vào năm 2022 và cùng nhau sở hữu1.600 tấn vàng vào năm ngoái.
Những diễn biến gần đây cũng đi theo hướng tương tự. Trong 8 tháng đầu năm 2023, các quỹ ETF vàng châu Á đã tăng lượng nắm giữ lên 7,7%, trong khi Bắc Mỹ và Châu Âu ghi nhận dòng vàng chảy ra lần lượt là 2,3% và 6,1%. Đáng chú ý, ở phân khúc nhu cầu vàng thanh và tiền xu, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã thay thế Đức và Thụy Sĩ ở top 5 trong nửa đầu năm 2023. Trung Quốc hiện dẫn đầu phân khúc nhu cầu vàng này – trong nửa đầu năm 2022, Đức vẫn dẫn đầu – tiếp theo là Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Ấn Độ và Iran. Đó là kết quả của việc nhu cầu vàng thỏi và vàng xu ở Thổ Nhĩ Kỳ tăng từ 9,5 tấn lên 47,6 tấn trong quý 2 năm 2023 trong khi ở Đức lại giảm khoảng 3/4.
Giá vàng tính theo tiền phương Đông tăng mạnh
Tính đến cuối tháng 9, vàng tính theo đồng rupee Ấn Độ cao hơn 14,6% so với đầu năm 2022, tính theo đồng Nhân dân tệ Trung Quốc cao hơn 18,0%, tính bằng rúp Nga cao hơn 34,3%, tính theo rand Nam Phi cao hơn 22,1% (tất cả đều ở phía bên trái) và cao hơn 114,0% ở đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ (phía bên phải). Do đó, vàng thể hiện một cách ấn tượng các đặc tính bảo toàn giá trị của nó trong các tình huống kinh tế vĩ mô và chính trị (địa lý) khó khăn ở các quốc gia này.
Giá vàng tăng đáng kể ở Trung Quốc kể từ tháng 7 là một dấu hiệu không thể nhầm lẫn cho thấy sự thiếu hụt vàng mang tính cơ cấu ở thị trường Trung Quốc và là biểu hiện của nhu cầu vàng mạnh mẽ ở Trung Quốc, nơi đang phải vật lộn với các vấn đề kinh tế sâu sắc.
Giá vàng tính theo một số tiền tệ châu Á.
Kết luận
Sự thay đổi nhu cầu từ Tây sang Đông có thể được nhận thấy không chỉ giữa các chính phủ hoặc các tổ chức liên quan đến chính phủ mà còn giữa các nhà đầu tư tổ chức và tư nhân. Vàng đang chảy đến nơi nó có giá trị nhất và nơi mà sự thịnh vượng kinh tế cũng như tỷ lệ tiết kiệm tăng lên. Do đó, trong trung hạn, sự thay đổi về nhu cầu sẽ được củng cố thêm bởi triển vọng tăng trưởng cao hơn ở Châu Á và Trung Đông. Và như dự báo tăng trưởng kinh tế gần đây nhất của IMF chỉ ra, tiểu vùng châu Á mới nổi và đang phát triển sẽ tăng trưởng ở mức dự kiến là 5,2% trong năm nay và 4,8% vào năm tới, trong khi phương Tây sẽ tăng trưởng kém hơn nhiều. Điều này cũng sẽ dẫn đến sự thay đổi ảnh hưởng về giá cả từ Tây sang Đông.