Theo thông tin đăng tải trên website của Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ, thượng nghị sĩ Cộng hòa Jim Risch - chủ tịch Ủy ban, thượng nghị sĩ Dân chủ Bob Menendez - thành viên cấp cao Ủy ban, hai thượng nghị sĩ Cory Gardner (Cộng hòa) và Ed Markey (Dân chủ) - chủ tịch và thành viên cấp cao Tiểu ban Đông Á, Thái Bình Dương, và Chính sách an ninh mạng (thuộc Ủy ban), đã ra thông cáo nhằm phản ứng trước báo cáo liên quan vụ tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá của Việt Nam ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam-PV).
"Báo cáo về vụ tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam và những hoạt động khác của Trung Quốc trên các thực thể cải tạo trái phép ở biển Đông gây quan ngại sâu sắc," thượng nghị sĩ Risch bình luận.
Theo ông, đây chỉ là những trường hợp mới nhất Trung Quốc "đe dọa trắng trợn" các nước láng giềng của mình. Ông Risch cáo buộc Trung Quốc đang "làm suy yếu ổn định của khu vực, trong thời điểm mà cộng đồng quốc tế cần phải chung tay chiến đấu với đại dịch Covid-19".
"Nước Mỹ sẽ làm việc cùng các đồng minh và đối tác trong khu vực để gìn giữ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do cởi mở, và thúc đẩy hoạt động hòa bình trên biển Đông."
Thượng nghị sĩ Menendez gọi hành vi "chia rẽ và gây hấn" của Trung Quốc trên biển Đông là "đáng trách", giữa bối cảnh cộng đồng quốc tế cần hợp tác với nhau để ứng phó kẻ địch chung - chỉ dịch bệnh Covid-19.
"Nhiệm vụ đầu tiên của bất kỳ lực lượng cảnh sát biển nào là bảo đảm an toàn trên biển, chứ không phải gây ra nguy hiểm và tình trạng vô luật pháp," thông cáo dẫn lời thượng nghị sĩ Dân chủ từ bang New Jersey.
Khẳng định hải cảnh Trung Quốc có trách nhiệm rõ ràng trong vụ đâm chìm tàu cá của Việt Nam, ông Menendez cho rằng vụ việc này "cấu thành hành vi hàng hải không an toàn và không thể chấp nhận, đáng bị lên án".
"Tất cả quốc gia ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương phải được bảo đảm không bị chịu sự cưỡng ép trong khu vực được quản trị theo luật pháp, quy tắc và các tổ chức quốc tế," ông Menendez nêu.
Thượng nghị sĩ Gardner thì tuyên bố ông "lên án mạnh mẽ nhất" vụ Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam trên biển Đông. Ông gọi đây là "sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế".
Trong khi đó, thượng nghị sĩ Markey nói rằng Mỹ "phải tiếp tục lên tiếng trước nỗ lực của Bắc Kinh nhằm áp đặt tuyên bố hàng hải phi pháp trên biển Đông".
Người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng hôm 3/4 khẳng định, theo thông tin từ các cơ quan chức năng của Việt Nam, tàu cá QNg 90617 TS và 8 ngư dân Việt Nam đang hoạt động bình thường tại vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam thì bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm.
Ngày 3/4, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã giao thiệp với đại diện Đại sứ quán Trung Quốc và trao công hàm phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra làm rõ, xử lý nghiêm đối với nhân viên công vụ và tàu Hải cảnh Trung Quốc nêu trên, không để tái diễn những hành động tương tự, đồng thời bồi thường thỏa đáng các thiệt hại cho ngư dân Việt Nam.
Bộ ngoại giao Mỹ hôm 6/4 cũng lên án hành động đâm chìm tàu cá Việt Nam của phía Trung Quốc.