SOHA NEWS
Tuy nhiên, không phải ngẫu nhiên mà ngày 24/6 được chọn. Đó là ngày Moscow tổ chức Lễ Duyệt binh đầu tiên kỷ niệm Ngày Chiến thắng.
Theo tư liệu của Russia Beyond (RBTH), ý tưởng tổ chức "lễ diễu binh đặc biệt" kỷ niệm Ngày Chiến thắng với sự tham dự của các đại diện (người và vũ khí) trên tất cả mặt trận có đóng góp xuất sắc trong cuộc chiến chống Phát xít được lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin lần đầu đề xuất trong một bữa tiệc tối tại Điện Kremlin vào ngày 15/5/1945.
Một tuần sau đó, Bộ Tổng tham mưu đã trình lên kế hoạch cho lễ diễu binh và xin hai tháng để chuẩn bị, nhưng đã chỉ được chấp thuận thời gian chuẩn bị một tháng.
Điện Kremlin 24/5/1945. Ảnh: RBTH
Stalin đã từ chối tự xem xét kế hoạch cho Lễ Duyệt binh vì lý do tuổi tác. Kế hoạch sau đó đã được Nguyên soái Georgy Zhukov thông qua và được điều hành dưới sự chỉ đạo của Nguyên soái Konstantin Rokossovsky.
Theo hồi ức của Nguyên soái Zhukov, lý do thực sự là bởi theo kế hoạch ban đầu, Stalin sẽ cưỡi ngựa thị sát cuộc duyệt binh nhưng ông đã gặp chấn thương trong một buổi tập.
Nguyên soái Zhukov. Ảnh: RBTH
Tổng cộng trong Lễ duyệt binh có 2.809 sĩ quan - bao gồm 249 tướng, 31.115 trung sĩ và binh lính khác. Đi cùng đoàn diễu hành có 1.400 nhạc công cùng với dàn nhạc quân đội.
RBTH dẫn lời hồi tưởng của Trung sĩ Aleksandr Popov: "Mỗi chúng tôi đều mang trong mình những cảm xúc lẫn lộn. Một phần không thể quên mất mát phải chịu đựng trong trận chiến, không quên sự vất vả khó nhọc của hậu phương. Họ đã chẳng đủ ăn, đã gửi ra tiền tuyến chúng tôi tất cả những gì họ có. Nhưng một phần khác, tại lễ diễu hành, tôi chợt nghĩ, nếu như bố tôi còn sống, ông sẽ tự hào về tôi lắm."
Ảnh: RBTH.
Những người tham gia diễu hành phải đáp ứng một số tiêu chí nhất định: Họ phải cao (theo tiêu chuẩn của mỗi thời kì), dưới 30 tuổi, và phải có tinh thần dũng cảm, anh hùng trong trận chiến.
"Những người được chọn phải cao từ 174cm," Hạ sĩ Aleksei Kudryavtsev nhớ lại. "Tôi chỉ cao 173cm nhưng vẫn được tham gia. Tiêu chuẩn lựa chọn cũng dựa vào nhiều yếu tố khác nữa. Ví dụ, tôi có huân chương và cũng có thành tích tốt trong quá trình công tác."
Aleksei Kudryavtsev. Ảnh: RBTH
Người nước ngoài cũng tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng, trong đó có các binh sĩ quân đội Ba Lan, những người đã chiến đấu dọc chiến trường miền Đông Belarus tới Berlin cùng Hồng Quân. Họ được đi thành hàng riêng.
Quân Ba Lan tham dự. Ảnh: RBTH
Trong Lễ duyệt binh, theo kế hoạch sẽ có màn rước Cờ Chiến thắng đã từng được giương cao trên nóc tòa nhà Reichstag ở Berlin. Những người đưa ra quyết định quan trọng trong Trận chiến Berlin - Stepan Neustroev, Meliton Kantaria, Mikhail Yegorov và Alexei Berest - được mời đến Moscow tham gia nghi thức này. Tuy nhiên do vô số vết tích chiến tranh, họ đã không thể tham gia diễu hành theo kế hoạch. Không thể chọn người thay thế, nghi lễ sau đó đã bị hủy. Lá cờ đã được đưa tới bảo tàng, những chỉ huy anh hùng đã được sắp xếp ngồi trên khán đài.
"Tôi không thấy buồn khi không được diễu hành. Nhưng, tôi đã nghĩ, khi bắt đầu trận chiến, Neustroev là người đầu tiên xung trận, nhưng khi bắt đầu Lễ diễu hành Chiến thắng thì không thể nữa," Stepan Neustroev nói.
Ảnh: RBTH
Hàng trăm lá cờ Liên Xô và khoảng 200 cờ Đức Quốc xã "tham gia" Lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng.
"Khi hàng cuối cùng đi qua lăng, âm nhạc kỷ niệm được thay thế bằng tiếng trống. Những người lính Liên Xô sau đó ném cờ Đức Quốc xã xuống dưới chân lăng Lenin," Trung sĩ Arkady Zakharov nhớ lại.
Ảnh: RBTH
Có tổng cộng 1.850 khí tài tham gia vào Lễ Duyệt binh, bao gồm huyền thoại xe tăng T-34, pháo phản lực Katyusha và xe tăng hạng nặng IS-2. Xuất hiện trong lễ cũng có những vũ khí mà phe Đồng minh đã hỗ trợ Hồng quân theo chương trình Lend-Lease. Xe tăng của Mỹ cũng tham gia duyệt binh qua Quảng trường Đỏ.
Những "khách mời" đặc biệt. Ảnh: RBTH
Lễ duyệt binh ngày 24/6/1945 sau đó bị cơn mưa xối xả làm gián đoạn. Những kế hoạch trên bầu trời và cuộc diễu hành của công chúng buộc phải hủy bỏ.
"Khi đài thông báo cuộc diễu hành của công chúng hủy do trời mưa, mọi người đã rất buồn. Trong chiếc áo, đôi giày sũng nước, người ướt nhẹp và lạnh, họ trở về nhà hoặc đi thăm bạn bè," một người dân Moscow kể lại.
Bộ quân phục của Rokossovsky dính nước, lúc khô đã co lại đến nỗi ông không thể cởi ra. Người ta đã phải gỡ quân phục ra khỏi người ông khi ông vẫn đang mặc, rồi sau đó đem khâu lại.
Hàng ngàn người đội mưa. Ảnh RBTH
Sau năm 1945, Lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng không được tổ chức thường xuyên và hoành tráng như vậy nữa. Mãi đến năm 1995 trở lại đây, Lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng mới là sự kiện được tổ chức thường niên ở Nga.
Ảnh RBTH
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: