Bệnh cực kỳ nguy hiểm
Trường hợp của anh Nguyễn Thanh H. 40 tuổi ở quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau bụng, nôn ói, sốt cao.
Trước đó, ba ngày liên tục anh H. ăn uống nhiều cộng thêm bia rượu. Theo người nhà anh H, em trai anh H. lấy vợ ở Đà Nẵng, anh H. bay vào Đà Nẵng dự sau đó lại ra Hà Nội tiếp tục tiệc cưới của em trai.
Tiệc nào cũng bia rượu, và kết thúc bữa tiệc lúc 8h tối thì đến 11h, anh H. kêu đau bụng.
Cơn đau bụng đến rất nhanh đồng thời bị nôn ói khiến người nhà cứ nghĩ do anh say rượu nên đã pha nước gừng, mật ong cho anh H. uống, tuy nhiên uống rồi mà tình trạng của anh H. không cải thiện nên người nhà đã đưa anh vào bệnh viện cấp cứu.
Vào tới viện, sau khi thăm khám bước đầu, các bác sĩ nghi ngờ anh H. bị viêm tụy cấp và nhanh chóng được thực hiện các xét nghiệm sinh hóa máu và siêu âm hình ảnh cho người bệnh.
Kết quả cho thấy, chỉ số men tụy của anh H. tăng gấp 20 lần so với mức bình thường. Hình ảnh siêu âm, CT-scan cho thấy vùng thân hoại tử.
Ngay tại thời điểm nhập viện, người bệnh đã có dấu hiệu suy thận, bí tiểu và nhanh chóng được hồi sức tích cực, bồi hoàn nước điện giải và dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.
Sau 25 ngày nằm viện, anh H. mới được trở về nhà.
Trường hợp của anh Lê Anh Khoa – 29 tuổi ở Hà Đông cũng đã hai lần cấp cứu vì viêm tuỵ cấp. Cả hai lần đều thập tử nhất sinh, mỗi lần tốn vài trăm triệu đồng mới cứu được.
Bác sĩ Phan Xuân Trung - trung tâm y khoa Hoà Hảo, TP.HCM cho biết tuyến tụy hay còn gọi là lá mía có chức năng tiết ra dịch tụy.
Chất dịch này có các thành phần men tiêu hóa vô cùng lợi hại đúng nghĩa. Các men đó được tiết ra và hòa trộn vào thức ăn để phân rã thức ăn thành các thành phần chất dinh dưỡng cơ bản.
Thức ăn sau khi được nhào nặn một cách cơ học, được trộn với acid Chlohydric của dịch vị dạ dày sẽ được tống xuống tá tràng. Tại đây, tuyến tụy tiết hỗn hợp dịch tụy vào thức ăn để tiếp tục quá trình tiêu hóa.
Điều kỳ diệu của cơ thể là tuyến tụy dù tiết ra các chất làm tan rã đạm, đường, bột, béo... của thức ăn nhưng nó lại không làm hư hại... chính nó. Chất dịch tụy chảy trong ống tụy có cơ cấu đặc biệt, không bị dịch tụy làm hư hại.
Cho đến một ngày nào đó, sau bữa ăn thịnh soạn nhiều rượu bia, no ứ hự, làm kích thích tuyến tụy tiết quá nhiều dịch, hoặc bị kẹt sỏi mật, hoặc bị chấn thương dập tuỵ tạng, chất dịch tụy kia bị xì dò ra xung quanh...
Các men tiêu hóa này phát huy vai trò của nó là làm phân rã, tiêu hủy bất cứ chất hữu cơ nào mà nó gặp được. Mô tụy bị ngấm dịch tụy và bị phân hủy như thức ăn mà ta nuốt vào bụng.
Khi dịch tiết ít, cơ thể chỉ bị hư hao thoáng qua, hình thành một vỏ bao để cô lập vùng "chiến sự", tạo thành nang giả tụy. Hoặc quá trình rò rỉ cân bằng với khả năng tự vệ của cơ thể thì tạo nên quá trình viêm tụy mạn tính.
Nếu không may dịch tụy tiết ra ồ ạt thì sẽ tàn phá mô xung quanh gây hoại tử. Một quá trình nhiễm trùng, nhiễm độc xảy ra trong ổ bụng, gây ra những cơn đau dữ dội.
Quá trình hoại tử, nhiễm trùng nhiễm độc đó diễn ra rất nhanh, chức năng gan thận sẽ lần lượt bị suy và hầu hết đưa bệnh nhân vào cửa tử.
Dấu hiệu viêm tuỵ cấp
Đau bụng: là dấu hiệu nổi bật nhất, thường xuất hiện một cách đột ngột ở vùng thượng vị, có thể lan lên ngực, ra hai mạng sườn hai bên, xiên ra sau lưng.
Đau bụng liên tục, dữ dội kéo dài nhiều giờ, có thể đau khởi phát sau khi ăn. Cũng có khi khởi phát tự nhiên.
- Nôn: đa số người bệnh có nôn hoặc buồn nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau đó nôn ra dịch, nôn xong có thể đỡ đau hoặc không.
- Bí trung đại tiện: do tình trạng liệt ruột cơ năng, người bệnh không trung tiện, không đi ngoài, bụng trướng và đầy tức khó chịu.
- Khó thở: do đau, do tràn dịch màng bụng, màng phổi.
Ngoài ra, bệnh nhân có các triệu chứng toàn thân như sốt: thường có sốt nhẹ, có thể sốt cao vì viêm nhiễm đường mật do sỏi, giun hoặc do hoại tử tụy rộng.
Viêm tụy cấp thể nhẹ: tình trạng toàn thân thường không trầm trọng, người bệnh mệt mỏi nhưng tỉnh, mạch, HA ổn định, không khó thở.
Viêm tụy cấp thể nặng: có thể có tình trạng sốc, vã mồ hôi, chân tay lạnh, nhợt nhạt, tinh thần chậm chạp, mạch nhanh, HA tụt, người bệnh hốt hoảng, kích động hoặc ngược lại nằm lờ đờ, mệt mỏi, có những mảng bầm tím ở chân tay, thân thể, thở nhanh nông.
Bụng chướng: bụng chướng đều, có khi chướng ở vùng trên rốn nhiều hơn, gõ vang do liệt ruột cơ năng, không có quai ruột nổi, rắn bò như trong tắc ruột cơ học. Khi ổ bụng có nhiều dịch có thể gõ đục ở vùng thấp.
Trường hợp nặng (nhất là trong viêm tuỵ cấp thể hoại tử) có thể gặp các mảng bầm tím dưới da ở hai bên mạng sườn (dấu hiệu Grey Turner) hay quanh rốn (dấu hiệu Cullen), đây là dấu hiệu rất đặc hiệu, biểu hiện sự chảy máu ở vùng tụy và quanh tụy.