Ngộ độc chì xảy ra khi lượng chì tích tụ quá giới hạn chịu đựng của cơ thể trong một thời gian dài gồm nhiều tháng hoặc nhiều năm. Ngay cả một lượng chì nhỏ cũng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng.
Trẻ em dưới 6 tuổi là đối tượng đặc biệt dễ bị ngộ độc chì, hậu quả có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển tinh thần và thể chất. Ngộ độc chì ở mức độ cao có thể dẫn đến tử vong.
Sơn có chứa chì và bụi không khí trong các tòa nhà cũng là nguồn nhiễm độc chì phổ biến nhất ở trẻ em. Các nguồn chứa chì khác bao gồm không khí ô nhiễm, nước và đất. Những người thường xuyên tiếp xúc với pin, sửa nhà hoặc làm việc trong các xưởng sửa chữa ô tô cũng có nguy cơ cao bị phơi nhiễm chì.
Ngộ độc chì có thể được điều trị nhưng nó để lại di chứng nghiêm trọng, do vậy, cách tốt nhất là thực hiện các phòng ngừa ngộ độc để bảo vệ gia đình bạn khỏi bị phơi nhiễm chì.
Triệu chứng ngộ độc chì ở trẻ em khác người lớn thế nào?
Ban đầu, các dấu hiệu ngộ độc chì thường không biểu hiện, ngay cả ở những người khỏe mạnh cũng có thể có lượng chì trong máu cao.
Triệu chứng ngộ độc chì ở trẻ em:
- Chậm phát triển
- Khó tiếp thu khi học tập
- Dễ cáu gắt
- Ăn mất ngon
- Giảm cân
- Chậm chạp và mệt mỏi
- Đau bụng
- Nôn mửa
- Táo bón
- Mất thính lực
- Vô thức ăn những vật như mẩu vụn không phải thức ăn (Hội chứng Pica)
(Ảnh minh họa)
Triệu chứng ngộ độc chì ở trẻ sơ sinh
- Trẻ bị sinh non
- Nhẹ cân
- Thấp còi, chậm phát triển
Triệu chứng ngộ độc chì ở người lớn
Mặc dù trẻ em có nguy cơ cao bị ngộ độc chì, nhưng chất độc này cũng rất nguy hiểm đối với người lớn. Các dấu hiệu và triệu chứng ngộ độc chì ở người lớn bao gồm:
- Đau khớp và cơ
- Khó ghi nhớ
- Đau đầu
- Đau bụng
- Rối loạn tâm trạng
- Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng
- Phụ nữ mang thai dễ sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non
Nhiễm độc chì bắt nguồn từ nhiều loại vật dụng trong nhà
Chì là kim loại tự nhiên có nhiều ở lớp vỏ Trái đất, các hoạt động của con người bao gồm khai thác mỏ, đốt nhiên liệu hóa thạch và sản xuất khiến cho chì phát tán rộng trong không khí. Chì cũng được sử dụng trong sơn và xăng dầu, pin, đường ống, đồ gốm, vật liệu lợp mái và một số mỹ phẩm.
Chì trong sơn: Các loại sơn nhà cửa, đồ chơi trẻ em và đồ dùng gia đình được sơn có chì đã bị cấm ở Mỹ từ những năm 1978. Tuy nhiên, sơn chứa chì vẫn còn được sử dụng để sơn tường và đồ gỗ ở nhiều căn nhà cũ. Hầu hết các trường hợp ngộ độc chì ở trẻ em là do ăn phải mẩu vụ sơn chứa chì.
Đường ống nước và đồ hộp: Đường ống nước bằng ống đồng có thể giải phóng chì vào nước sử dụng. Chì trong lon đựng đồ hộp đã bị cấm ở Mỹ nhưng vẫn còn được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia.
Men trong đồ gốm, sứ có thể chứa chì và thấm vào đồ ăn
Một số nguồn phân tán chì khác:
Đất: Các hạt chì từ xăng hoặc dầu có pha chì sẽ lắng xuống đấy và có thể tồn đọng trong nhiều năm. Đất nhiễm chì chủ yếu xuất hiện nhiều ở các khu vực xung quanh đường cao tốc và một số đô thị.
Bụi gia dụng: Bụi trong nhà có thể chứa chì từ sơn hoặc đất bị ô nhiễm.
Đồ gốm: Men trong đồ gốm, sứ có thể chứa chì và thấm vào đồ ăn.
Đồ chơi: Một số sản phẩm đồ chơi cũng có thể chứa chì.
Mỹ phẩm: Các loại son môi, phấn, kem nền đều chứa một lượng chì nhất định.
Thảo dược: Ngộ độc chì có liên quan đến thảo dược truyền thống của các nước Tây Ban Nha, Ấn Độ, Trung Quốc.
Nghề nghiệp: Một số người làm việc trong các xưởng sửa chữa, khai thác mỏ, sản xuất pin, sơn… có nguy cơ cao tiếp xúc với chì và chất này sẽ bám lại trên quần áo khi họ làm việc.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ngộ độc chì
- Tuổi tác: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nhiều khả năng tiếp xúc với chì hơn những trẻ vị thành niên. Chúng có thể vô thức nhai các mẩu sơn tường và đồ gỗ.
- Sinh sống trong ngôi nhà cổ. Mặc dù việc sử dụng sơn có chứa chì đã bị cấm từ lâu, nhưng những ngôi nhà cũ bị xây dựng trước đó vẫn còn tàn dư của loại sơn này. Do đó, nhưng người ở trong khu vực này có nguy cơ cao bị ngộ độc chì.
- Sống ở các nước đang phát triển: Các nước đang phát triển thường có tỷ lệ người nhiễm độc chì cao hơn so với các nước phát triển. Nguyên nhân có thể là do môi trường đô thị hóa ô nhiễm không khí khiến con người dễ tiếp xúc với chì hơn.
Sinh sống trong ngôi nhà cổ có nguy cơ bị nhiễm độc chì.
Biến chứng của nhiễm độc chì
Tiếp xúc với lượng chì trong một thời gian dài dù là thấp cũng có thể gây ra những tổn thương về lâu dài, đặc biệt là ở trẻ em. Nguy cơ lớn nhất của nhiễm độc chì là ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ. Nhiễm độc chì ở mức độ cao còn có thể gây suy thận và tổn hại hệ thần kinh ở cả trẻ em và người lớn, thậm chí nhiễm độc chì còn gây độc kinh, bất tỉnh và tử vong.
Phòng ngừa ngộ độc chì
Các biện pháp đơn giản có thể giúp bạn và gia đình khỏi ngộ độc chì:
Rửa tay: Để giảm bớt bụi và đất bị nhiễm bẩn, hãy rửa tay cho trẻ sau khi trẻ chơi ngoài trời, trước khi ăn và trước khi đi ngủ. Ngoài ra nên vệ sinh đồ chơi của trẻ thường xuyên.
Vệ sinh các bề mặt dễ bám bụi. Vệ sinh sàn của bạn bằng khăn ướt, lau đồ nội thất, cửa số và các bề mặt dễ bám bụi khác bằng vải ẩm.
Để giày ở bên ngoài nhà để không mang đất nhiễm độc chì từ bên ngoài vào nhà.
Dùng nước lạnh: Nếu hệ thống đường ống dẫn nước nhà bạn đã cũ, hãy xả nước lạnh ít nhất 1 phút trước khi sử dụng. Không dùng nước nóng để pha sữa hoặc nấu ăn.
Ăn chế độ ăn lành mạnh: Bữa ăn thường xuyên cung cấp đủ các dưỡng chất như canxi, vitamin C và sắt giúp cơ thể phòng ngừa và đào thải lượng chì hấp thu vào.
5 mẹo đơn giản giúp thực phẩm bớt độc hại
*Theo Mayoclinic