Sáng 26/5, Văn phòng báo chí Quốc vụ viện Trung Quốc đã công bố sách trắng "Chiến lược quân sự Trung Quốc".
Động thái của Bắc Kinh trong thời điểm quan hệ Trung-Mỹ diễn biến căng thẳng trên Biển Đông khiến truyền thông quốc tế nhận định đây là đòn trả đũa của Trung Quốc trước những tuyên bố rất cứng rắn của Washington về việc bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông.
Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc hôm 27/5 khẳng định thời điểm nước này phát hành sách trắng chỉ xuất phát từ "tiến độ công tác", chứ không liên quan tới "tình hình an ninh quốc tế và khu vực, cũng như quan hệ giữa Trung Quốc và các nước khác".
Báo đảng Trung Quốc Nhân dân Nhật báo khẳng định, Trung Quốc duy trì tần suất công bố sách trắng quốc phòng 2 năm/lần.
Theo đó, đối với sách trắng 2015, đây là lần đầu Trung Quốc phát hành sách trắng quốc phòng loại hình chuyên đề trần thuật chiến lược quân sự.
Nhân dân Nhật báo chỉ trích, "một số quốc gia 'không chịu quan tâm' đến chiến lược quân sự tổng thể của Trung Quốc mà chỉ 'bới lông tìm vết', đem các chi tiết... không phải trọng điểm trong sách trắng ra phê bình".
Gần đây, Bắc Kinh luôn tỏ ra hằn học trước những phát ngôn cứng rắn từ các quan chức Mỹ.
Hôm 22/5, phó Tổng thống Mỹ Joe Biden - nhân vật được cho là "thân thiện với Trung Quốc" - đã có những tuyên bố khiến Bắc Kinh "ngã ngửa" khi nói tại lễ tốt nghiệp Học viện hải quân Hoa Kỳ rằng đến 2020, 60% lực lượng hải quân Mỹ sẽ đặt tại châu Á-Thái Bình Dương.
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại lễ tốt nghiệp của Học viện Hải quân tại Maryland – Mỹ hôm 22/5. Ảnh: AP.
"Mỹ kiên quyết bảo vệ nguyên tắc tự do hàng hải. Hiện nay các nguyên tắc này đang bị hành động sai trái của Bắc Kinh thách thức.
Những hành động đó bao gồm việc Trung Quốc ngang ngược xây đường băng sân bay, hạ đặt giàn khoan trái phép, đơn phương thi hành lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông, dọa dẫm về khả năng lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ)... " - ông Biden chỉ ra.
Đô đốc Harry Harris - Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Mỹ - trả lời phỏng vấn tạp chí Time cũng thẳng thắn chỉ trích Trung Quốc "khiến các quốc gia láng giềng lo ngại" và "làm gia tăng căng thẳng trong khu vực".
Ông Harris quan ngại đặc biệt trước việc Trung Quốc tiến hành hoạt động xây dựng trái phép chuỗi đảo nhân tạo trên Biển Đông. Ông cho rằng tất cả những hành động này của Bắc Kinh đều đi ngược lại luật pháp và thông lệ quốc tế.
Ông Harris cũng tuyên bố quân đội Mỹ cần phải chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu.
Nhân dân Nhật báo: "Vài đạo lý Mỹ cần biết"
Sự trở lại mạnh mẽ của Washington ở châu Á-Thái Bình Dương, cùng với việc hành động sai trái của Trung Quốc bị dư luận quốc tế lên án và phản đối quyết liệt đã khiến Bắc Kinh vô cùng lo ngại.
Nhân dân Nhật báo hôm 27/5 đăng tải bài xã luận tiêu đề "Vài đạo lý mà Mỹ cần biết về vấn đề Biển Đông" với những cảnh cáo mang đầy thái độ tức tối với Washington.
Thứ nhất, Nhân dân Nhật báo trắng trợn tuyên bố chủ quyền (vốn hoàn toàn phi pháp - PV) đối với vùng biển quốc tế ở Biển Đông và khẳng định Mỹ "không có quyền phát ngôn" bởi nước này "không có vai trò gì trong khu vực".
Bắc Kinh phủ nhận việc Mỹ tham gia duy trì an ninh và tự do hàng hải tại Biển Đông và luôn lớn tiếng đòi Mỹ "rút khỏi châu Á-Thái Bình Dương", để Trung Quốc "tự giải quyết vấn đề trong khu vực với các bên liên quan".
Tờ báo này vụng về bao biện cho hành vi chiếm đoạt đảo đá và xây đảo nhân tạo trái phép trên Biển Đông là để... "hỗ trợ cứu hộ trên biển, phòng tránh thiên tai và an toàn hàng hải".
Thứ hai, báo đảng Trung Quốc không ngượng ngùng đưa vấn đề "đạo nghĩa" ra để tuyên bố "Mỹ không có tư cách phê phán Trung Quốc" trong vấn đề Biển Đông.
Bắc Kinh viện cớ Mỹ chưa phê chuẩn gia nhập "Công ước Liên hợp quốc về Luật biển" (UNCLOS) để nói rằng Washington không có quyền yêu cầu Trung Quốc tuân thủ công ước này.
Nhưng trên thực tế, dù không phải Mỹ mà là các quốc gia tham gia UNCLOS từng nhiều lần lên tiếng phản đối hành động phi pháp của Trung Quốc và yêu cầu Bắc Kinh dừng hoạt động xây đảo nhân tạo trái phép trên Biển Đông thì nước này vẫn phớt lờ.
Đơn giản là, sự hiện diện quân sự của Mỹ hiện nay đã gây ra áp lực lớn khiến Bắc Kinh phải e sợ và kiếm cớ "xua đuổi" Washington.
Thứ ba, Nhân dân Nhật báo đe dọa "việc Mỹ muốn 'siết chặt vòng vây' với Trung Quốc chỉ là hoang tưởng".
Bắc Kinh định nghĩa việc "siết chặt vòng vây" này chính là những tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ của Washington đối với Philippines gần đây và việc mời Nhật Bản tham gia gìn giữ tự do hàng hải ở Biển Đông trong vai trò tích cực hơn.
Và cuối cùng, tờ báo này nhắc lại luận điệu đã được các quan chức ở Bắc Kinh nói ra nhiều lần, đó là tuyên bố ngang ngược và ngông cuồng về cái mà họ gọi là "quyết tâm bảo vệ lợi ích quốc gia".
Bài viết hôm 27/5 của Nhân dân Nhật báo cũng tái khẳng định quan điểm của Bắc Kinh mà báo chí nước ngoài phân tích thông qua sách trắng 2015: Trung Quốc sẽ không nhượng bộ Mỹ và sẽ không dừng những hành động sai trái ở Biển Đông lại.
"Nếu Mỹ muốn thông qua áp lực đa phương để ép Trung Quốc từ bỏ việc xây đảo nhân tạo, thì họ đã tính toán nhầm" - Nhân dân Nhật báo hống hách tuyên bố.
Tờ này đe dọa, nếu Mỹ thực sự muốn thúc đẩy hòa bình và ổn định ở châu Á-Thái Bình Dương, thì nên "nhìn rõ ý đồ chiến lược và chính sách của Bắc Kinh", và ít nhất "nắm được mấy đạo lý ở trên, đừng nên hành động lỗ mãng".
