Máy bay không người lái tương lai có trí tuệ nhân tạo...

Đó là đánh giá của Giám đốc Phân ban khoa học thuộc Không quân Mỹ (AFCS) Greg Zacharias khi trả lời phỏng vấn tờ Scout Warrior, đề cập về thế hệ máy bay không người lái (Drone hay UAV) hiện đang được quân đội Mỹ âm thầm nghiên cứu phát triển.

Theo Greg Zacharias, thế hệ UAV tương lai sẽ thông minh hơn, lén lút hơn, và gây thương vong lớn hơn. Chúng được trang bị những thiết bị, công nghệ hiện đại, có tính năng tự chủ cao, và có thể triển khai như một nhóm chiến binh mini tràn ngập vào lãnh thổ đối phương.

Ba tính năng chính của UAV tương lai được gói gọn trong ba từ ISR ((intelligence, surveillance, reconnaissance), tức khả năng tình báo, giám sát và trinh sát), chúng thông minh hơn rất nhiều so với các thế hệ đàn anh đi trước, thậm chí có thể tàng hình.

Ngoài ra, các thế hệ UAV mới còn được trang bị vũ khí phụ, EW (tác chiến điện tử), vũ khí lazer và nhiều tính năng đặc biệt khác.

Một trong những máy bay thế hệ mới này là mô hình RPA (Máy bay thử nghiệm điều khiển từ xa), dự kiến sẽ ra đời trong vòng 25 năm tới.

Trí tuệ nhân tạo và tính tự chủ cao

Tốc độ xử lý của máy tính và các thuật toán sẽ được ứng dụng tối đa nhằm tăng cường khả năng hoạt động tự chủ của UAV.

Thuật toán máy tính sẽ cho phép UAV hoạt động ở phạm vi rộng, đảm nhận nhiều chức năng mà không cần đến sự can thiệp của con người. Chẳng hạn như các thiết bị cảm biến, nhắm mục tiêu, điều chỉnh vũ khí, cảm biến tải trọng hay giới hạn tác chiến.

"Trí tuệ nhân tạo" hay AI sẽ cho phép UAV hoạt động không cần người lá, tích hợp các chức năng độc lập như lọc ISR, thao tác cảm biến, kích hoạt, chuyển hướng và điều chỉnh mục tiêu.

Về bản chất, công nghệ máy tính mới nổi sẽ cho phép UAV bay không cần người lái và tự thực hiện nhiều chức năng quan trọng.

Một trong những ứng dụng khởi đầu của công nghệ này là các bản thể máy tính và các công nghệ cảm biến dùng cho tiêm kích tấn công kết hợp F-35.

Tiêm kích này sử dụng một kỹ thuật có tên "hóa lỏng cảm biến", trong đó thông tin từ nhiều cảm biến được tổ chức, giải thích và hiển thị ngay trước mặt phi công trên một màn hình duy nhất.

Lập bản đồ kỹ thuật số, các thông tin ISR từ hệ thống phân phối khẩu độ (Distributed Aperture System) hay DAS, thông tin nhắm mục tiêu của Hệ nhắm mục tiêu điện-quang (ETS) của tiêm kích F-35 sẽ không được phân tán trên nhiều màn hình để khỏi gây phiền hà cho phi công quan sát.

Một trong những hiệu ứng lớn nhất của AI là tạo ra một kịch bản không cần nhiều người điều khiển UAV. Thay vào đó, nhiều mục tiêu sẽ được điều hành bởi một người duy nhất thông qua lệnh và kiểm soát chức năng.

Kết quả, máy bay sẽ làm việc tốt hơn, thậm chí có thể "liên lạc" được với các UAV ở gần, giống như phi công đích thực, nhằm tạo ra một phi đội tác chiến, kiểm soát mục tiêu, và sử dụng vũ khí mang lại hiệu quả cao.

Drone có thể dẫn đường cho máy bay có người lái, tăng cường các chức năng ISR, phát huy tác dụng tối đa các loại khí tài, nhất là tại các khu vực có mức độ rủi ro cao.

Ngoài ra, thế hệ máy bay UAV mới sẽ cơ động hơn trước các cuộc tấn công không-đối-không, chứ không bó hẹp là những cuộc tấn công không-đối-đất.

Khái niệm này đã và đang được nghiên cứu, phát triển dùng cho máy bay chiến đấu thế hệ 6 và máy bay ném bom đường dài của không quân Mỹ.

Trong vòng thập kỷ trở lại đây, những cuộc chiến tranh tại Iraq và Afghanistan, phần lớn các thế hệ UAV của Mỹ là dùng cho các cuộc tấn công không-đối-đất chống lại các chiến binh nổi dậy trên đường chạy trốn.

Nhưng tương lai, nó sẽ đa nhiệm hơn, không chỉ sử dụng để do thám mà còn tham gia trong cuộc chiến cạnh tranh ngang hàng với các đối thủ tiềm năng khác.

Ví dụ, Nga và Trung Quốc, hiện đang nghiên cứu phát triển thế hệ máy bay chiến đấu tàng hình thứ 5.

Nga là quốc gia có các hệ thống phòng không phức tạp nhất thế giới, có tốc độ xử lý nhanh, đặc biệt, có thể phát hiện nhanh máy bay chiến đấu trên một phạm vi rộng, tần số lớn, làm cho máy bay chiến đấu tàng hình và máy bay ném bom của đối phương hoạt động gặp nhiều khó khăn hơn.

Một trong số những kịch bản tiềm năng, hiện đang được nghiên cứu bởi Lầu Năm Góc là phát triển các thế hệ khí tài mới, trong đó có UVA nhằm phong bế các loại tiêm kích thế hệ thứ 5 và vũ khí dẫn đường chính xác tầm xa.

Máy bay không người lái trong tương lai sẽ tích hợp cả một 'kho' vũ khí dẫn hướng công nghệ cao, có thể phân biệt và tiêu diệt các mục tiêu của đối phương với hiệu quả cự kỳ lớn, kể cả vũ khí laser.

Như tên lửa AGM-114 Hellfire dẫn đường bằng laser, đã từng được sử dụng cho dòng Predator, Reaper và Army Gray Eagle.

Một bản thể UVA mới có thể nhả ra hàng loạt đạn thông minh được hướng dẫn và cả vũ khí không-đối-không như Sidewinder AIM-9 hay AIM-120 AMRAAM.

Không quân Mỹ hiện đang phát triển một vũ khí dẫn đường bắn từ trên không gọi là bom đường kính nhỏ II (SDB).

Vũ khí này sử dụng công nghệ mới có tên tri-mode seeker (chế độ dò tìm 3 ngả), sử dụng tai hồng ngoại, laser và công nghệ rađa sóng mm để phát hiện, theo dõi và tiêu diệt mục tiêu trong mọi môi trường thời tiết.

Lầu Năm Góc cũng tính đến yếu tố con người tham gia để giúp phân biệt, theo dõi và tiêu diệt mục có định hướng.

Máy bay không người lái trong tương lai cũng sẽ có tốc độ cực nhanh, từ 200 đến 300 dặm một giờ (320-420km/h) và xa hơn có thể đạt tốc độ trên Mach 5.5.

Hiện Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Không quân và hãng Boeing đang phối hợp, thử nghiệm một loại máy bay siêu thanh, có tên X-51A Waverider.

Thử nghiệm thu về cả thất bại lẫn thành công. Vì vậy, mô hình UVA siêu thanh được xem là khả thi trong tương lai không gần. Ví dụ, tháng 5/2013, máy bay X-51A Waverider đã bay qua Thái Bình Dương, đạt tốc độ Mach 5.1 (khoảng 6.248km/h).

Khả năng tàng hình của UVA

Máy bay không người lái trong tương lai sẽ có cả khả năng tàng hình, và đây là một tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực công nghệ hàng không trong tương lai. Hiện tại đã có một số máy bay do thám tàng hình đang trong giai đoạn phát triển.

Theo tờ The Atlantic của Mỹ, hãng Lockheed Martin hiện đang phát triển loại máy bay UAV tàng hình, có tên RQ-170 Sentinel hay còn gọi là sát thủ ban đêm. Nguyên thủy, RQ-170 Sentinel được dùng để theo dõi nơi ẩn náu của Bin Laden trước khi bị hạ thủ.

Trong khi đó, hãng Boeing đã công bố cho ra đời Phantom Ray, một bản thể UVA chiến đấu thế hệ mới, có sải cánh dài 50-foot, có thể bay ở độ cao đến 40.000 feet và đạt tốc độ Mach 0,85.

Ngoài ra, Hải quân Mỹ còn có kế hoạch thực hiện một dự án không người lái mới, có tên Unmanned Carrier Launched Airborne and Strike System - Hệ thống chiến đấu trên không không người lái, gọi tắt là UCLASS.

UCLASS ​​sẽ hoàn tất vào giữa thập kỷ 3 của thế kỷ này để cho ra đời máy bay Carrier Air Wing, có khả năng khởi động các cuộc tấn công không người lái tàng hình trên lãnh thổ đối phương mà không cần phải khởi động từ một cơ sở gần đó.

Trong một số trường hợp, có thể cất cánh an toàn từ một nước láng giềng, để giúp máy bay tới đúng đích như đã ấn định.