PGS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia
Theo PGS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khẩu phần ăn thiếu cả về số lượng và mất cân đối về chất lượng, bệnh tật và các yếu tố nghèo đói là nguyên nhân của suy dinh dưỡng trẻ em ở nước ta.
Năm 2015, ước tính hộ nghèo trong cả nước còn dưới 5% (5,97% năm 2014) theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015. Mặc dù tỷ lệ nghèo đã giảm nhanh ở các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc, nhưng nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn còn trên 50%, cá biệt còn trên 60 - 70%.
Số hộ nghèo là người dân tộc thiểu số chiếm gần 50% tổng số hộ nghèo trong cả nước, thu nhập bình quân của hộ dân tộc thiểu số chỉ bằng 1/6 mức thu nhập bình quân của cả nước.
PGS.TS Lê Danh Tuyên cho biết, sự chênh lệch giàu - nghèo giữa các vùng, giữa các nhóm dân cư chưa được thu hẹp, nhất là khu vực miền núi phía Bắc và Tây Nguyên là nguyên nhân của tình trạng chênh lệch về suy dinh dưỡng.
Theo số liệu năm 2015, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thấp còi là 24,6%, thể nhẹ cân là 14,1%. Tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn tập trung cao ở những nơi khó khăn như Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc với tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi tương ứng là 34,2% và 30,3%, nhẹ cân là 21,6% và 19,5%.
Hiện nay, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi, nhẹ cân ở khu vực nông thôn; đặc biệt là các xã nghèo đều cao hơn so với khu vực thành thị.
Thực tế, còn rất nhiều bà mẹ trước khi sinh con, trước khi lập gia đình chưa được trang bị kiến thức về dinh dưỡng như: chăm sóc bà mẹ có thai dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai; nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung, theo dõi sự phát triển của trẻ,...dẫn đến thực hành dinh dưỡng không đúng, chăm sóc con chưa đúng khoa học dẫn đến suy dinh dưỡng...
Vấn đề thiếu vi chất dinh dưỡng cũng đang còn tồn tại. Cứ 4 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thiếu máu. Có 43% trẻ em dưới 2 tuổi (tức là trong 1000 ngày vàng đầu đời) bị thiếu máu do đói nghèo.
Cứ 4 phụ nữ thì có 1 người bị thiếu máu chủ yếu tập trung ở miền núi do thiếu sắt.
Theo PGS.TS Lê Thị Bạch Mai - Viện Phó Viện Dinh dưỡng Quốc gia bữa cơm của người Việt đã thay đổi tuy nhiên khẩu phần ăn thừa năng lượng nhưng thiếu vi chất cần thiết, đặc biệt như canxi, sắt, kẽm, iot.
Thiếu hụt vi chất dinh dưỡng ở giai đoạn đầu thường không biểu hiện rõ ràng, mà diễn ra âm thầm và không có các dấu hiệu để nhận biết. Với trẻ nhỏ thiếu vi chất thì cơ thể trẻ vẫn tiếp tục tăng trưởng nên các phụ huynh dễ bỏ qua. Trong khi đó, nguồn dự trữ các vi chất dinh dưỡng này trong cơ thể đang bị sử dụng dần, cho đến khi xảy ra tình trạng bệnh lý đặc hiệu thì thường đã là giai đoạn muộn.
Để nâng cao tình trạng dinh dưỡng cho người Việt, cần sự chung tay của người dân và các cấp chính quyền, các bộ, ngành. Đặc biệt cần phối hợp chặt chẽ với ngành nông nghiệp để hướng dẫn người dân về kỹ thuật canh tác phù hợp, phát triển Vườn- Ao - Chuồng (VAC) gia đình nhằm đưa giống mới, kỹ thuật trồng trọt chăn nuôi, chuyển đổi mô hình canh tác truyền thống phù hợp, nhất là thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu, bảo quản và chế biến sản phẩm sau thu hoạch, tạo nguồn thực phẩm an toàn, giàu dinh dưỡng, cải thiện chất lượng bữa ăn.