Không chỉ được dùng để làm bánh khúc, lá rau khúc còn được dùng làm thuốc trong y học cổ truyền, dưỡng cho lá phổi khoẻ.
Theo Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội), rau khúc còn có tên là phật nhĩ thảo hay thanh minh thảo. Đây là một loại cây dại, thường mọc lẫn trong ruộng trồng hoa màu vụ đông xuân hay trên ruộng cao sau khi đã gặt lúa vụ mùa. Trước đây, rau khúc thường được lấy lá làm rau ăn, làm bánh và là thức ăn cho gia súc.
Rau khúc có tên khoa học làGnaphalium indicum, thuộc họ Cúc. Lá khúc nếp dùng làm bánh khúc, lá khúc tẻ dùng làm thuốc.
Theo Đông y, rau khúc có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc, đi vào kinh Phế, có tác dụng hóa đàm, trừ phong hàn. Loại rau này được dùng để chữa ho nhiều đờm, cảm lạnh phát sốt, đau gân cốt, bạch đới, ung thũng…
Trong dân gian, rau khúc thuờng được đồ với gạo nếp để làm bánh khúc. Lá cũng có thể làm rau nấu canh ăn. Rau khúc có thể dùng để chữa cảm sốt, ho, viêm họng, viêm khí quản mạn tính, hen suyễn có đờm, phong thấp tê đau, huyết áp cao. Liều dùng từ 15-30g, sắc uống hoặc hãm uống. Rau cũng có thể được thái nhỏ, trộn với ít đường, hấp cơm uống.
Lá rau khúc, ảnh: Internet
Về mặt y học hiện đại, rau khúc có chứa flavonoid 5%, tinh dầu 0,05%, các vitamin B, C, caroten, chất diệp lục, chất nhựa, dầu béo… Tinh dầu trong rau khúc có nhiều lợi ích cho sức khoẻ.
Một nghiên cứu trên chuột nhắt trắng cho thấy rau khúc có tác dụng giảm ho hiệu quả. Các nhà khoa học đã dùng nước sắc rau khúc khô với liều 4g/kg cho chuột nhắt trắng uống và thấy có tác dụng giảm ho.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho hay rau khúc cũng có tác dụng nhuận phế, người ho có đờm dùng 15 - 20g rau khúc khô, đường phèn 15 - 20g. Trường hợp viêm phế quản do lạnh dùng rau khúc khô 15g, hoàng giới tử 15g, tiền hồ 09g, vân vụ thảo 09g, thiên trúc tử 12g, tề ni căn 30g. Sắc nước uống trong ngày, liên tục 05 ngày.
Rau khúc cũng là vị thuốc giúp hỗ trợ ổn định huyết áp đối với người huyết áp cao. Người bị tăng huyết áp dùng rau khúc với lá dâu nấu canh ăn hàng ngày sẽ ổn định được huyết áp.
Một số bài thuốc hay từ rau khúc được lương y gợi ý là:
- Chữa viêm họng: Rau khúc khô 30g, gừng 10g, hành hoa 10g. Sắc uống.
- Chữa gân cốt sưng đau, chân gối sưng thũng: Toàn cây rau khúc 30 - 60g sắc nước uống trong ngày.
- Chữa thống phong (bệnh gút): Lá và cành non của cây rau khúc giã nát đắp vào những chỗ sưng đau.
- Chữa phù thũng do tỳ hư (chức năng tiêu hóa suy yếu): Toàn cây rau khúc khô 60g, sắc nước uống trong ngày.
- Chữa khí hư bạch đới: Rau khúc 15g, Phượng vĩ thảo (cỏ seo gà) 15g, Đăng tâm thảo (cỏ bấc đèn) 15g, Thổ ngưu tất 12g sắc nước uống trong ngày. Chú ý: Không uống trong những ngày đang hành kinh, có thể gây rong huyết.
- Chữa nhọt đầu đinh mới mọc: Lá rau khúc tươi trộn với cơm nguội và vài hạt muối đắp lên nhọt.