Tất cả những người trong độ tuổi sinh đẻ (từ tuổi dậy thì đến tuổi mãn kinh đối với nữ và từ tuổi dậy thì trở đi đối với nam), có quan hệ tình dục thường xuyên (2 - 3 lần/tuần), không sử dụng biện pháp tránh thai mà không thể thụ thai trong vòng 12 tháng được gọi là vô sinh.
Dưới đây là 8 lý do phổ biến nhất làm ảnh hưởng đến sức khoẻ sinh sản của nam giới và nữ giới:
1. Quan hệ tình dục không an toàn
Quan hệ tình dục không được bảo vệ theo mọi hình thức (âm đạo, hậu môn, miệng) đều dễ có khả năng lây truyền các bệnh tình dục. Nhiễm khuẩn Chalamydia và bệnh lậu nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây ra biến chứng và dẫn đến vô sinh ở cả nam giới và nữ giới.
Biến chứng chủ yếu của Chalamydia ở nam giới là viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn và làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Ở nữ giới, biến chứng thường gặp là viêm tiểu khung (bao gồm viêm vòi trứng, buồng trứng, viêm phúc mạc chậu hông), viêm nội mạc tử cung, những biến chứng này chẳng những có thể gây vô sinh mà còn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng (đặc biệt là viêm phúc mạc tiểu khung).
2. Hút thuốc lá
Ở nam giới, việc hút thuốc lá gây sụt giảm số lượng cũng như chất lượng tinh trùng, do đó gây ra chứng bất lực và vô sinh. Trong khi đó, ở những phụ nữ hút thuốc lá, khả năng đậu thai lại giảm 40%, làm ảnh hưởng đến buồng trứng, thúc đẩy quá trình mất trứng và chức năng sinh sản. Có thể, thời kỳ mãn kinh đến sớm hơn vài ba năm. Hút thuốc lá sẽ làm gia tăng khả năng sảy thai và nếu đậu thai thì nguy cơ sinh con thiếu cân hay bị khuyết tật cao gấp 3 lần so với những phụ nữ khác.
3. Vấn đề về trọng lượng cơ thể
Khả năng sinh sản cũng phụ thuộc vào vấn đề trọng lượng ở cả nữ giới và nam giới. Khi có quá ít chất béo (chỉ số BMI dưới 18,5) cơ thể người phụ nữ sẽ không thể sản xuất đủ nội tiết tố để duy trì rụng trứng trong mỗi tháng. Ngược lại, nếu có quá nhiều chất béo (chỉ số BMI trên 29) sẽ làm dư thừa hormone insulin và estrogen, gây rối loạn rụng trứng.
Lượng mỡ của cơ thể nam giới quá nhiều hay quá ít có thể làm cho quá trình sản xuất ra các hormon sinh sản bị rối loạn, dẫn đến giảm số lượng tinh trùng và tăng tỷ lệ các tinh trùng bất thường. Chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp hơn 20 có thể dẫn đến vô sinh nam, nhưng BMI trên 25 lại có thể giảm 22% lượng tinh trùng.
4. Thói quen ăn uống
Một số nguyên nhân khác gây ra vô sinh ở cả nam giới và nữ giới đó là do thói quen ăn uống, trong bữa ăn hàng ngày có một số thực phẩm gây hại cho sức khỏe sinh sản. Theo các nhà khoa học, trong những món ăn có tẩm bột rán hoặc nướng có chứa các chất acrylamide. Chất này làm cho tinh trùng ít và yếu đi, hơn nữa nó còn gây ra nhiều bệnh ung thư ở nam giới.
Ngoài ra, trong các thực phẩm như bánh gato, các loại bánh rán, khoai tây, khoai lang chiên... đều có một loại acid béo không bão hòa. Chất này sẽ làm giảm khả năng bài tiết hormone giới tính nam, gây ảnh hưởng đến sự linh hoạt của tinh trùng, gián đoạn quá trình phản ứng của tinh trùng trong cơ thể. Vì vậy, tốt nhất nam giới nên hạn chế hoặc không nên ăn những loại thực phẩm này.
Đối với phụ nữ, cần đảm bảo bữa ăn có đủ các chất đạm, sắt, kẽm và vitamin C vì sự thiếu hụt những dưỡng chất này có liên quan tới sự kéo dài chu kỳ kinh nguyệt (dẫn tới rụng trứng không đều) và nguy cơ sảy thai sớm. Một nghiên cứu của trường đại học Harvard phát hiện ra rằng những phụ nữ (ở bất kể trọng lượng nào) theo bốn quy tắc ăn uống khoa học, sẽ có khả năng sinh sản tốt hơn những người có chế độ ăn uống kém lành mạnh.
Nội dung của các quy tắc bao gồm:ăn ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm làm từ chất béo đã chuyển hoá (như khoai tây chiên, quẩy rán..), nấu ăn với nhiều chất béo không bão hòa đơn (chẳng hạn như dầu ô liu) và kết hợp các loại thức ăn chứa nhiều protein từ thực vật (các loại đậu và các loại hạt).
5. Biện pháp tránh thai chưa đúng
Ở phụ nữ, nếu sử dụng nội tiết tránh thai chưa đúng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Vì vậy, để tránh bị vô sinh, người phụ nữ nên ngưng 1 tháng không sử dụng nội tiết tránh thai sau khi đã dùng liên tục 1 tháng.
Trên thực tế, thuốc tránh thai có thể tăng cường khả năng sinh sản của phụ nữ. Các nhà nghiên cứu đã cho thấy, những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai hơn 10 năm, sẽ có nhiều hơn 25% khả năng có thai ở mỗi chu kỳ kinh nguyệt so với những phụ nữ chỉ sử dụng nó trong hai năm hoặc ít hơn.
6. Hình thức phá thai không an toàn
Nếu người phụ nữ phá thai không an toàn, có thể gây ra những biến chứng, nhiễm trùng âm đạo hoặc có thể dẫn đến vô sinh.
7. Sử dụng quá nhiều thức uống chứa caffein
Theo nghiên cứu, nếu dùng thứ uống có quá nhiều caffein (cà phê, trà, nước ngọt) đều có nguy cơ gây vô sinh. Tuy một tách cà phê hoặc trà không ảnh hưởng đến vô sinh, nhưng nhiều tách cà phê/ngày sẽ gây hậu quả xấu đến sức khoẻ sinh sản. Một nghiên cứu khác được công bố trong tạp chí American Journal cho thấy những phụ nữ dùng 2 tách cà phê mỗi ngày dường như có nguy cơ sảy thai cao gấp 2 lần những người không uống tí nào.
Ở nam giới, thức uống chứa nhiều caffein không tốt cho sức khoẻ tinh hoàn và làm giảm số tinh trùng. Vì vậy, nếu sử dụng những thức uống đó quá nhiều, sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
8. Nhiễm hoá chất
Các nhà khoa học đã xem xét mức độ BPA (một hóa chất giống như estrogen được tìm thấy trong một số loại nhựa và bao bì thực phẩm) trong nước tiểu của phụ nữ khi tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm. Kết quả cho thấy, những phụ nữ có nồng độ BPA cao có lượng trứng ít hơn 24 phần trăm so với các mức giới hạn mật độ trứng thấp nhất.
Trung tâm nghiên cứu Kaiser Permanente, có trụ sở ở California, Mỹ, đã tìm thấy những người đàn ông có hàm lượng BPA cao trong nước tiểu, sẽ có nguy cơ bị suy giảm chất lượng tinh trùng cao gấp 2 đến 4 lần (gồm mật độ tinh trùng thấp, di động kém và yếu). Vì vậy, hãy chọn những thức phẩm có ghi rõ “BPA free” (không có BPA) sẽ không làm tổn hại sức khoẻ sinh sản ở nam giới và nữ giới.
