Có một số chế độ ăn kiêng được biết đến là có lợi cho sức khỏe tim mạch, như chế độ ăn Địa Trung Hải, DASH và thậm chí cả chế độ ăn kiêng vùng xanh. Mới đây, một chế độ ăn uống mới có tên là Portfolio được các chuyên gia đánh giá có thể là kế hoạch ăn uống hiệu quả nhất trong việc giảm cholesterol.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Circulation đã xem xét dữ liệu chế độ ăn uống của 166.270 phụ nữ và 43.970 nam giới không mắc bệnh tim mạch. Cứ 4 năm/lần, họ được yêu cầu trả lời những câu hỏi liên quan đến thực phẩm mình ăn. Sau 30 năm theo dõi, những người có điểm cao nhất theo "chế độ ăn Portfolio" có nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ thấp hơn 14% so với những người có điểm thấp nhất.
Vậy, chế độ ăn Portfolio là gì và nó có hiệu quả trong việc giảm cholesterol như thế nào?
Chế độ ăn Portfolio là gì?
Đây là chế độ ăn được giáo sư David J.A. Jenkins, chuyên gia dinh dưỡng Đại học Toronto phát minh, dựa trên phương pháp tổng hợp danh mục thực phẩm lành mạnh. Ông kỳ vọng thực đơn này cũng giúp giảm nguy cơ ung thư và tiểu đường.
"Chế độ ăn kiêng Portfolio là một mô hình ăn uống dựa trên thực vật được thiết kế để giúp giảm LDL (cholesterol "xấu"), có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Cách ăn uống này tập trung vào một số loại thực phẩm có liên quan đến việc hỗ trợ mức cholesterol khỏe mạnh", GS David giải thích thêm.
Những loại thực phẩm nào có trong chế độ ăn Portfolio?
Đặc biệt ưu tiên các loại hạt và chất xơ trong thực đơn, chế độ ăn Portfolio có 4 thành phần/danh mục thiết yếu. Chuyên gia dinh dưỡng Melissa Prest, người phát ngôn của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng, thành viên của Hội đồng Đánh giá Y tế Dự phòng Mỹ, cho biết: Mọi người có thể chọn tiêu thụ một hoặc nhiều danh mục để đạt tác dụng giảm cholesterol. Bao gồm:
- Protein thực vật.
- Thực phẩm có chất xơ.
- Các loại hạt là nguồn "chất béo tốt".
- Sterol thực vật làm giảm sự hấp thụ cholesterol.
Chế độ ăn uống này cũng bao gồm các chất béo không bão hòa đơn có nguồn gốc thực vật như bơ và các loại dầu thực vật lành mạnh.
Nếu chia theo danh mục thực phẩm thì chế độ ăn Portfolio khuyên bạn nên tiêu thụ những nhóm thực phẩm sau:
- Trái cây: Bơ, lê, táo, cam, chuối, kiwi, đào.
- Rau: Đậu bắp, cà tím, cải Brussels, bông cải xanh, củ cải.
- Các loại hạt: Hạnh nhân, quả óc chó, hạt điều, quả hồ trăn, hạt lanh, hạt hướng dương, hạt chia.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, hạt diêm mạch, gạo lứt, lúa mạch.
- Các loại đậu: Đậu đen, đậu lăng, đậu xanh, đậu lima.
- Protein đậu nành: Đậu phụ, sữa đậu nành.
- Chất béo lành mạnh: Bơ và dầu thực vật.
Chế độ ăn Portfolio làm giảm cholesterol như thế nào?
"Nghiên cứu phát hiện ra tác động tốt cho tim của đậu nành, các loại hạt, sterol thực vật và chất xơ. Chất xơ hòa tan là "bẫy" cholesterol và ngăn cơ thể bạn tái hấp thu nó vào máu. Protein thực vật cũng có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim", chuyên gia dinh dưỡng Keri Gans, tác giả cuốn "The Small Change Diet", chia sẻ trên trang Prevention.
"Mỗi danh mục nói trên đều làm giảm cholesterol từ 5-10%, vì vậy, nếu chế độ ăn uống của bạn bao gồm các loại thực phẩm ở cả bốn danh mục, bạn có thể giảm mức cholesterol lên đến 30%", cô nói thêm.
Chế độ ăn Portfolio có thực sự tốt cho sức khỏe tim mạch không?
Câu trả lời ngắn gọn là có. "Chế độ ăn Portfolio đã được chứng minh là có tác động rất tích cực đến sức khỏe tim mạch nhờ đem lại những cải thiện lâm sàng về cholesterol "xấu" - LDL, cũng như các yếu tố nguy cơ bệnh tim khác", chuyên gia dinh dưỡng Keri Gans nói.
Chế độ ăn Portfolio ủng hộ việc sử dụng các loại thực phẩm được biết là tốt cho tim và không khuyến khích những thứ góp phần gây ra bệnh tim (như mỡ động vật và carbohydrate đơn giản). Tiến sĩ Postalian nói: "Mặc dù chi tiết của chế độ ăn Portfolio có thể mới lạ, nhưng có rất nhiều điểm tương đồng với chế độ ăn Địa Trung Hải và DASH (có tác dụng ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp), chẳng hạn chú trọng vào các thực phẩm có nguồn gốc thực vật".
Những người cần cẩn trọng khi theo chế độ ăn Portfolio
Chế độ ăn kiêng Portfolio là một chế độ ăn kiêng thực vật nên hiệu quả với hầu hết mọi người. Tuy nhiên, theo Melissa Prest, một số nhóm người sau nên chú ý khi muốn áp dụng chế độ ăn này, như là:
- Người bị dị ứng với các loại hạt.
- Người gặp vấn đề về lượng đường trong máu vì chế độ ăn kiêng này bao gồm nhiều loại thực phẩm có hàm lượng carbohydrate cao hơn.
- Người có tiền sử bệnh viêm ruột, viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn nên thảo luận về kế hoạch bữa ăn với bác sĩ tiêu hóa trước khi bắt đầu vì thực phẩm trong chế độ ăn này thường có chất xơ cao.
- Bất cứ ai bị sitosterolemia (bệnh lưu trữ chất béo di truyền hiếm gặp) không nên theo chế độ ăn kiêng này.
- Người có tiền sử rối loạn ăn uống hoặc ăn uống không điều độ cũng cần kiểm tra với chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi bắt đầu.
Một số thực phẩm cần giảm thiểu hoặc cắt bỏ hẳn trong chế độ ăn Portfolio
- Đồ ăn chế biến: Khoai tây chiên, bánh quy/quẩy xoắn, thực phẩm chiên, các loại bữa ăn mua từ cửa hàng tiện lợi, thịt chế biến.
- Carbs tinh chế: Bánh mì trắng, gạo trắng, bánh mì trắng, bánh ngô.
- Đồ ngọt: Bánh quy, bánh ngọt, kẹo.
- Đường: Đường ăn, mật ong, siro phong, đường nâu.
- Đồ uống: Soda, trà ngọt, nước uống thể thao, nước tăng lực.