Theo Medical Xpress, nghiên cứu vừa được trình bài tại Đại hội ESMO 2022 đưa ra một con số rùng mình: 250.000 người chết mỗi năm do bệnh ung thư phổi dù không hút thuốc, mà chủ vì họ hít khói xe và khói từ nhiên liệu hóa thạch.
Phát hiện mới này dựa trên nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trực tiếp trên con người về đột biến trong gen gọi là EGFR, được tìm thấy ở khoảng 1/2 người bị ung thư phổi chưa từng hút thuốc.
Ung thư phổi xuất hiện ngày càng nhiều ở người không hút thuốc - Ảnh: NIH
Nhóm tác giả đến từ Viện Francis Crick và University College London (thuộc Đại học London) - Anh nhận thấy hạt siêu mịn PM2.5 đã thúc đẩy sự thay đổi nhanh chóng trong các trê bào đường thở có đột biến ở EGFR và cả một gen khác có liên quan đến ung thư phổi là KRAS, từ đó dẫn tới bệnh ung thư.
Hạt siêu mịn này - những hạt ô nhiễm nhỏ có đường kính dưới 2,5 micromet, thường xuất hiện trong khói xe và các loại khói do nhiên liệu hóa thạch khác - còn thúc đẩy dòng chảy của đại thực bào giải phóng chất trung gian gây viêm interleukin-1β, thứ như một chất xúc tác tăng sức mạnh cho các tế bào có đột biến EGFR.
Trong một loạt thử nghiệm sau cùng, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một công cụ truy tìm đột biến tinh vi trong các mẫu nhỏ của mô phổi bình thường và tìm thấy các đột biến điều khiển EGFR và KRAS lần lượt xuất hiện với tỉ lệ 18% và 33% mẫu.
Tuy điều này cũng có thể là hệ quả của quá trình lão hóa, nhưng thí nghiệm cho thấy việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm đã tăng tỉ lệ xuất hiện của đột biến, từ đó dẫn đến nhiều bệnh ung thư hơn.
Tuy các biện pháp nhằm ức chế interleukin-1β giúp chặn bớt sự khởi phát của ung thư phổi nhưng về lâu dài con đường dẫn tới ung thư phổi này rất đáng sợ, bởi nhiều người trong chúng ta vẫn đang hít khói xe và khói từ các dạng nhiên liệu hóa thạch khác như than, dầu, khí đốt.... hàng ngày.
Dù khả năng gây ung thư của thuốc lá vẫn cao hơn ô nhiễm không khí nhưng số người phải tiếp xúc với ô nhiễm ngày càng cao, do đó tỉ lệ người bị ung thư phổi vì ô nhiễm có thể sẽ ngày một lấn sân nguyên nhân "truyền thống" kia, gây nên hệ quả toàn cầu khủng khiếp.
Nghiên cứu một lần nữa nhấn mạnh sức tàn phá tổng thể của nhiên liệu hóa thạch lên con người - cũng là thứ gây biến đổi khí hậu và một môi trường ngày càng khắc nghiệt và dày đặc thiên tai mà chúng ta đang phải chịu đựng.