Công ty IAI của Israel gần đây bán hệ thống vũ khí Harop cho một số nước châu Á. Ảnh: IAI.
Từ khi xung đột Nga-Ukraine bắt đầu cuối tháng 2, Israel đã cẩn thận đảm bảo vũ khí sản xuất trong nước của họ không được sử dụng để chống lại lực lượng Nga, như một phần của hành động cân bằng đang diễn ra với Mátxcơva về không phận ở Syria.
Nhưng cuộc giao tranh mới đầy bất ngờ giữa Azerbaijan và Armenia ở khu vực Nagorno-Karabakh những ngày qua đang khiến Jerusalem phải đau đầu.
Vũ khí Israel hạ gục khí tài Nga trong xung đột Azerbaijan-Armenia
Azerbaijan là một khách hàng quân sự đáng tin cậy của Israel, trong khi người ủng hộ quân sự chính của Armenia theo truyền thống là Mátxcơva. Những đoạn clip về cảnh vũ khí Israel hạ gục thiết bị do Nga sản xuất đang làm dấy lên lo ngại ở Israel rằng, Nga sẽ rất giận dữ khi thấy thiết bị phòng thủ của họ bị lộ, một nguồn tin quốc phòng Israel nói.
Israel đã thận trọng quản lý mối quan hệ của mình với Nga do Jerusalem có nhu cầu tấn công an toàn vào bên trong Syria chống lại các lực lượng do Iran hậu thuẫn. Israel và Nga ngầm hiểu rằng, các lực lượng Nga sẽ không bắn vào máy bay phản lực của Israel và ngược lại, mặc dù Mátxcơva trước đây thỉnh thoảng đe dọa để nhắc nhở Israel không can dự vào Ukraine.
Bộ Quốc phòng Israel từ chối bình luận về bất kỳ vấn đề nào liên quan đến cuộc xung đột Azerbaijan-Armenia mới, vốn cướp đi sinh mạng của 155 binh sĩ cả hai bên, làm dấy lên lo ngại về các cuộc xung đột có thể gay gắt hơn. Đây là cuộc giao tranh lớn nhất giữa hai bên kể từ năm 2020.
Lính gác bên đường những ngày cuối cùng của đợt giao tranh Armenia-Azerbaijan hồi tháng 11/2020 tại Stepanakert, Nagorno-Karabakh. Ảnh: Getty Images.
Đợt giao tranh hiện tại ở Nagorno-Karabakh liên quan các cuộc đọ sức giữa hệ thống vũ khí do Nga sản xuất, do người Armenia vận hành và hệ thống do Israel sản xuất, do người Azerbaijan vận hành.
Giữa tháng 9 xuất hiện video clip về hệ thống vũ khí hạng nặng Harop do công ty Israel IAI sản xuất tiêu diệt radar SN-635 do Nga sản xuất. Radar này thuộc hệ thống phòng không S-300 của Armenia.
Các nguồn tin của Israel nói rằng, không rõ Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể phản ứng như thế nào về việc vũ khí Israel hạ gục vũ khí Nga được sử dụng trong xung đột Azerbaijan-Armenia. Nếu phía Nga đe dọa các máy bay phản lực của Israel ở phía trên Syria, đó sẽ là một thách thức.
Các lực lượng Israel có thể sẽ phải chuyển sang sử dụng các loại vũ khí dự phòng phóng từ khu vực Cao nguyên Golan thay vì các cuộc không kích tầm gần. Tuy nhiên, các cuộc tấn công ở khoảng cách xa hơn sẽ kém chính xác hơn, trong khi Israel vẫn đang tìm cách gây áp lực lên các lực lượng ủy nhiệm của Tehran ở bất cứ đâu có thể.
Hệ thống vũ khí hạng nặng Harop do công ty Israel IAI sản xuất. Ảnh: Wikipedia.
Nga sẽ tăng tiếp viện cho Armenia
Mối quan ngại lớn hơn sẽ là nếu tình hình leo thang và Nga đưa lực lượng vào Armenia. Trong tình huống như vậy, nếu lính Nga bị giết bởi vũ khí do Israel sản xuất thì đây sẽ là một vấn đề lớn. Tuy nhiên, với mức độ căng thẳng của lực lượng Nga ở Ukraine hiện nay, có vẻ như không có bất kỳ lực lượng lớn nào của quân đội Nga sẽ được chuyển đến Nagorno-Karabakh.
Việc Nga có thể gửi thêm thiết bị đến tiếp viện cho Armenia hay không vẫn chưa rõ ràng, do các vấn đề chuỗi cung ứng mà Mátxcơva đang phải đối mặt. Điều này có thể đã đóng một vai trò nào đó trong quyết định của Azerbaijan về việc khởi động lại cuộc xung đột.
Giora Eiland, tướng nghỉ hưu, cựu lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia Israel, nói rằng, Mátxcơva muốn ngăn một vụ bùng phát mới ở Nagorno-Karabakh nhưng “nỗ lực này đã thất bại vì Nga hiện suy yếu do cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine”.
“Theo tôi, đó là lý do cho các đợt giao tranh mới. Đó cũng là lý do khiến Israel lo ngại vì Nga đang bị tấn công ở Ukraine và giờ đây các hệ thống vũ khí của Israel đã đánh bại các hệ thống của Nga trong cuộc chiến giữa Armenia, đồng minh của Nga, và Azerbaijan”, ông Eiland nói với Breaking Defense.
Và trong khi các hệ thống của Israel đã được Azerbaijan triển khai chống lại các hệ thống của Nga ở Armenia trước đây, tình hình Ukraine có nghĩa là “tình hình hoàn toàn khác” về mức độ nhạy cảm của Mátxcơva đối với việc thiết bị của họ bị lật đổ trên chiến trường.
Nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm cho thấy Israel chiếm 27% nhập khẩu vũ khí chính của Azerbaijan từ năm 2011-2020. Từ năm 2016-2020, Israel chiếm 69% nhập khẩu vũ khí chính của Azerbaijan. Con số này chiếm 17% lượng vũ khí xuất khẩu của Israel trong cùng thời kỳ.
Máy bay không người lái tấn công tự sát SkyStriker được hãng Elbit Systems của Israel bán cho Azerbaijan. Ảnh: The Jerusalem Post.
Các loại vũ khí Israel mà Azerbaijan sử dụng bao gồm, hệ thống vũ khí Harop, hệ thống vũ khí SkyStriker của hãng Elbit Systems, tên lửa chính xác tầm xa Lora của IAI, máy bay không người lái trinh sát Hermes-900… Quân đội Azerbaijan rõ ràng đã dùng những loại vũ khí này trong cuộc xung đột năm 2020.