Việt Nam chưa sản xuất được chỉ tự tiêu, nên những con cá sủ vàng quý hiếm, trị giá bạc tỉ lặng lẽ được đưa ra nước ngoài. Lời đồn ăn cá sủ vàng sẽ được may mắn càng làm loài cá quý hiếm này được “săn” ráo riết.
Được ví với may mắn, lộc trời
Loài cá sủ vàng (tên khoa học là Otolithoides biauritus), còn gọi là cá sủ vây vàng, cá sủ vàng kép, cá thủ, cá đường - là loại cá lớn nhất trong họ cá đù, thuộc bộ cá vược (họ Sciaenidae), phân bố ở Ấn Độ, Indonesia, Sri Lanka, Trung Quốc, Việt Nam.
Cá sủ vàng mõm nhọn, miệng rộng, màu vàng nghệ, hàm dưới kéo dài tới dưới sau hốc mắt, răng khỏe, vây lưng dài.
Thân cá màu trắng bạc và trắng phớt hồng, phần đầu và lưng có màu xanh xám hoặc xám sáng tùy vào môi trường sinh thái nơi cá sống. Khi chết, toàn thân cá chuyển màu vàng nhạt đến vàng thẫm.
Cá sủ vàng sinh sống ở biển, nhưng vào mùa sinh sản (tháng 1 - 4 và 9 - 10 âm lịch) nó sẽ bơi đến các vùng cửa sông nước lợ để đẻ.
Cá con sẽ bơi vào vùng nước ngọt sâu trong đất liền sinh sống, sau 1 - 2 năm sẽ tự trở về với biển, lúc đó nó đã khoảng 10kg), kích thước có thể đạt đến 160cm, nặng trên 120kg, chiều dài tối đa có thể đạt được là 160cm.
Theo TS Đức Minh (Viện Nghiên cứu Công nghệ Sinh học và Thực phẩm), hiện loài cá sủ vàng ở Việt Nam còn rất ít, gần như tuyệt chủng.
Tuy nhiên, chúng chưa được đưa vào sách đỏ vì vẫn có thể đánh bắt được, vì vậy cá sủ vàng trở thành loài cá quý hiếm, có giá trị đắt như vàng ở Trung Quốc và Việt Nam.
Về dinh dưỡng, thịt cá sủ vàng ăn tươi cũng có mùi vị thơm ngon, bóng cá phơi khô là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao (ngang với nhân sâm vì bổ gan, thận).
Phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh mà được ăn thịt cá sủ vàng sẽ giúp cơ thể bổ sung nhiều dinh dưỡng. Các món ăn độc đáo chế biến từ thịt cá sủ vàng nằm trong tốp 10 món ăn ưa thích nhất của người Hồng Kông, thuộc loại đắt nhất thế giới.
Người Trung Quốc cho rằng, ăn cá sủ vàng sẽ có nhiều may mắn, làm ăn phát đạt. Người Nhật Bản và Việt Nam còn gọi đây là lộc trời.
Giá bóng cá sủ vàng vì thế tới 45.000 - 55.000 USD/kg tùy theo độ dài của bóng. Cá có trọng lượng 40 - 50kg thì bóng đạt khoảng 1kg tươi.
Vẩy cá sủ vàng rất cứng nên được dùng để chế tạo những miếng gảy đàn cho người chơi đàn, bán sang Nhật Bản hay châu Âu.
Về giá trị kinh tế, theo các nhà nghiên cứu môi trường biển, ở Việt Nam, cá sủ vàng phân bố lớn nhất quanh vùng cửa sông châu thổ sông Hồng, rồi tới vùng sông Cửu Long và có cả ở sông Cả (Nghệ An) và chúng thường bơi vào vùng cửa biển để kiếm ăn nên ngư dân may mắn có thể đánh bắt được loài cá quý hiếm này.
Giá trị kinh tế của loài cá này đặc biệt cao, trước năm 2005 tại Việt Nam giá từ 5 - 7 triệu đồng /kg (300 – 400 USD/kg). năm 2007 khoảng 15 – 20 triệu đồng/kg, nhưng ngày nay giao thương, thông tin các nước phát triển rộng rãi, thương lái săn lùng được cá giá có thể bán lên đến hàng tỉ đồng tùy theo trọng lượng.
Phẫu thật gần 1.000 ca nhưng chưa được chạm tay vào chỉ khâu làm từ bong bóng cá sủ vàng
TS Đức Minh cho rằng, cá sủ vàng được trả giá cao bởi nó có giá trị cao trong dinh dưỡng và y học, đặc biệt trong lĩnh vực y học.
Riêng bong bóng cá được thương lái Trung Quốc, Nhật Bản mua để làm chỉ khâu tự tiêu trong vi phẫu thuật và phẫu thuật, bong bóng cá rất giàu đạm, cứ 500g bong bóng thì chứa 442g đạm, giúp người ăn đại bổ chân nguyên, hoạt huyết tráng dương, bổ sung chất cho cơ thể suy nhược, thiếu máu…
Đặc biệt người Trung Quốc sử dụng bong bóng cá trong một số phương thuốc bí truyền, khiến giá trị của nó càng nâng lên một cách chóng mặt.
Theo BS Đặng Quế, cũng từng nghe cá sủ vàng quý nhất là ở bóng hơi của nó để sản xuất chỉ khâu có khả năng tự tiêu sau khi phẫu thuật cho bệnh nhân, không gây tổn thương đối với mô, giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm.
Chỉ tự tiêu làm từ bong bóng cá sủ vàng được y học các nước phát triển sử dụng rất hữu hiệu. Việt Nam chưa có công nghệ sản xuất chỉ khâu phẫu thuật từ bóng hơi của cá, mà chỉ Trung Quốc, Nhật Bản và một số nước khác mới có thể sản xuất được loại chỉ khâu này.
Vì vậy thương lái Việt thường xuất khẩu loài cá này sang các nước đó.
Cũng theo BS Đặng Quế, trong cuộc đời làm bác sĩ, ông đã mổ ngót nghét cả nghìn ca nhưng chưa bao giờ được cầm vào sợi chỉ vi phẫu thuật được làm từ bong bóng cá sủ vàng.
Có lẽ vì cá sủ vàng quý hiếm, quy trình làm chỉ đặc biệt nên BS Đặng Quế chưa được chạm tay vào bao giờ.
Khoảng 23h ngày 1/12, một người dân đã may mắn bắt được con cá sủ vàng ở gần cầu Đồng Nai. Cá có màu nâu vàng óng ánh, bụng trắng, vây đỏ, nặng 3kg, dài khoảng 70cm.
Trước đó, ngày 24/11, ông Nguyễn Minh Nhật (ở thôn Thanh Khê, xã Thanh Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) cũng câu được một con cá sủ vàng nặng 2,8kg. Được biết, đã có một người trả con cá Sủ vàng này giá 500 triệu đồng.
Ngày 28/10, ông Lữ Thế Vinh (43 tuổi, trú tại phường Cam Phú, TP Cam Ranh, Khánh Hòa) cũng bắt được cá sủ vàng trên vịnh Cam Ranh. Cá có vảy vàng, miệng hồng đỏ, đuôi màu vàng, nặng 5,7kg, dài 80cm.
Theo ông Vinh, sau khi biết tin, một số người đã đến đề nghị mua lại con cá với giá 300 triệu đồng nhưng ông không bán.
