Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau cho biết, mùa sạt lở bờ biển đang uy hiếp nhiều cánh rừng phòng hộ. Đặc biệt, bờ biển phía Tây của tỉnh Cà Mau dài trên 91 km, trước đây hiền hòa bồi lắng thì mấy năm nay nổi lên sóng dữ bất thường, gây xói lở nghiêm trọng.
Chi cục trưởng Nguyễn Long Hoai kể, mùa mưa năm 2010, sóng biển làm sạt lở hết rừng phòng hộ ở vàm Rạch Dinh và mỗi năm lấy đi 15-50 m, đến nay đã mất 3.800 ha rừng phòng hộ. Tại bờ biển phía Tây này, có 5 chỗ sạt lở với chiều dài 32 km ở huyện U Minh. Bờ biển nối từ huyện U Minh xuống huyện Phú Tân đang bị sạt lở rất nặng.
Bờ biển phía Đông tỉnh Cà Mau cũng đang bị sóng dữ cuốn đi nhiều mảng rừng phòng hộ. Đai rừng phòng hộ rộng 1 km, nay nhiều nơi chỉ còn trăm mét. Mới đây, làng chài Tân Thuận gần cửa biển Gành Hào gần tỉnh Bạc Liêu đã phải di dời. Khu vực Mũi Cà Mau, vùng đất trồng màu ven biển Khai Long của xã Đất Mũi (Ngọc Hiển) đã bị sóng biển cuốn trôi gần như hoàn toàn.
Mấy năm qua, tỉnh Cà Mau đầu tư trên 510 tỷ đồng từ nhiều nguồn vốn, khắc phục sạt lở tại các điểm xung yếu với tổng chiều dài khoảng 17 km. Trong đó, giải pháp kè ngầm chắn sóng hỗ trợ tái sinh rừng phòng hộ dài 8,2 km tương đối có hiệu quả, còn lại chỉ là giải pháp tạm thời chống đỡ sóng dữ được vài mùa mưa, ngay cả 2,7 km kè bê tông kiên cố cũng mong manh trước những con sóng cao hơn 3 m.
Hiện nay, hàng chục cây số rừng phòng hộ ở huyện U Minh bị sạt lở nghiêm trọng, có nơi đai rừng chỉ còn rộng khoảng 30 m. Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau lo ngại, nếu không có vốn thực hiện các giải pháp bảo vệ thì vài năm tới, đai rừng phòng hộ nơi đây không còn. Khi ấy, cả vùng rừng U Minh Hạ sẽ bị sóng biển hung dữ đe dọa trực tiếp, có thể biến mất.
Cần bảo vệ rừng ngập mặn ven biển
Tại diễn đàn “Quản lý và sử dụng rừng ngập mặn bền vững các tỉnh ven biển Nam bộ”, do Bộ NN&PTNT tổ chức, diễn ra tại Cà Mau ngày 25/7, các nhà khoa học, các nhà quản lý và hơn 200 nông dân sống nghề rừng cùng lên tiếng bảo vệ, quản lý, phát triển bền vững rừng ngập mặn ven biển.
Theo thống kê, rừng ngập mặn ven biển từ năm 1943 đến nay đã giảm 60%, còn khoảng 166.000ha. Rừng ngập mặn ven biển suy giảm do chiến tranh, áp lực dân sinh, biến đổi khí hậu. Trong 5 năm gần đây, rừng ngập mặn Cà Mau đã bị xói lở bình quân 1.800 ha/năm. Rừng ngập mặn ven biển đang bị tàn phá, chất lượng suy giảm, sức chịu đựng yếu trước tác động của biến đổi khí hậu.
Nhiều mô hình quản lý rừng cộng đồng, phát triển nuôi tôm sinh thái dưới tán rừng, gây bồi để trồng rừng... có kết quả, nhưng chưa được nhân rộng. Rừng ngập mặn Cần Giờ (TPHCM) đã được giao khoán cho người dân, tổ chức quản lý với những chính sách hỗ trợ người giữ rừng, nhưng các tỉnh nghèo không thể áp dụng vì thiếu kinh phí.
Ông Phan Huy Thông, GĐ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, tổng kết diễn đàn: “Rừng ngập mặn phát triển kinh tế, chống giông bão, chống biến đổi khí hậu, không gì thay thế. Cần có chính sách, cơ chế để bảo vệ, quản lý, khai thác và phát triển bền vững”.
