Hội kéo lửa nấu cơm thi là phong tục độc đáo của làng Gia Dụ, xã Vực Trường, Tam Nông, Phú Thọ mỗi dịp xuân về. Hội là lời cầu chúc cho dân làng năm mới người người no ấm, nhà nhà bình an.
Theo tương truyền, hội kéo lửa nấu cơm thi gắn với công đức ba tướng quân Ngọc Anh, Ngọc Thánh, Ngọc Thành thời Hùng Vương dựng nước đã có công dẹp yên giặc Thục, giữ gìn nguyên vẹn bờ cõi. Các tướng quân đã chọn vùng đất Gia Dụ để mở tiệc khao quân sau chiến thắng lẫy lừng. Từ đó trở đi cứ vào ngày 12 tháng giêng âm lịch hàng năm, làng Gia Dụ lại tưng bừng tổ chức tục kéo lửa nấu cơm thi để tưởng nhớ công ơn của các tướng quân đã đem lại bình yên cho đất nước.
Ngay từ sáng sớm tinh sương, những cụ cao niên trong làng được chọn đã làm lễ ở trong đình để cầu cho năm mới bình an, nhà nhà hạnh phúc, nhân dân no ấm.
Phần kéo lửa nấu cơm thi được tiến hành với 2 đội chơi. Mỗi đội có 5 người đàn ông được giao nhiệm vụ kéo lửa và 4 người phụ nữ giã gạo thổi cơm.
Cây tre tươi được tách đều làm đôi giao cho hai đội chơi. Một mảnh tre khô ngắn cũng đã được chuẩn bị sẵn ngoài sân đình. Bùi nhùi được nhào trộn trong cật tre. Mỗi đội chơi bập một nhát dao dựa vào nửa cây tre tươi. Rồi lấy mảnh tre khô và bùi nhùi đặt vào mối bập đó kéo đến lúc phát ra lửa. Lửa này được châm vào ngọn đuốc để đem nấu cơm.
Những người phụ nữ đều tay buông chày giã gạo. Khi hạt gạo đã trắng mịn sẽ được sàng sẩy sạch sẽ rồi cho vào nồi đất nấu cơm. Nước dùng để nấu cơm được cất lọc từ những giọt nước mưa tinh khiết ở mái đình đựng trong hũ.
Toàn đội tập trung vào điều chỉnh độ nóng của lửa để có được nồi cơm thơm, dẻo. Khi cơm đã dậy mùi thơm ngọt sẽ được đơm ra bát sứ. Hạt cơm phải căng, trắng, chín dẻo mới đạt ngon. Hai bát cơm được dâng lên thắp hương làm lễ tế thần rồi được chấm điểm. Cuối cùng, cơm sẽ được đem ra mời để nhân dân cùng thưởng thức.
