Dư luận đang tỏ ra bất bình khi ĐB Hoàng Hữu Phước (Đoàn ĐBQH TP.HCM) có bài viết công kích đại biểu Dương Trung Quốc với những lời lẽ hết sức nặng nề, gay gắt trên blog cá nhân của mình. Quan điểm của GS thế nào về vấn đề này?
Tôi không ngạc nhiên, nhưng qua sự việc này tôi thấy có bốn điều thật đáng buồn.
Thứ nhất, nếu bài viết đó là của ĐB Phước thì có thể nói ông ấy đã hành xử một cách lỗ mãng, không phù hợp với tiêu chuẩn văn hóa thông thường chứ chưa nói đến văn hóa nghị trường. Trong cuộc sống, mọi người đều có thể có những ý kiến khác nhau, thậm chí nảy sinh mâu thuẫn. Nhưng chỉ những người kém văn hóa mới dùng những lời lẽ nặng nề phỉ báng nhau.
Đặc biệt khi ĐB này nói đến chuyện mại dâm đã dùng quá nhiều câu chữ rất phản cảm, chợ búa. Những điều này nói từ miệng một người bình thường có học đã tỏ ra không ổn. Còn trên cương vị một ĐB mà viết như thế thì từ ngày tôi biết về QH đến nay chưa bao giờ thấy.
Cái đáng buồn thứ hai là hiểu biết của ĐB Hoàng Hữu Phước về pháp luật rất hạn chế. Khi công kích ĐB Dương Trung Quốc về chuyện chất vấn Thủ tướng tại kỳ họp vừa qua, ông Phước đã làm trái quy định tại điều 49 Luật Tổ chức Quốc hội.
Bên cạnh đó, ông Phước còn quên rằng, điều 46 Luật Tổ chức QH đã quy định ĐB phải gương mẫu trong việc chấp hành hiến pháp và pháp luật, có cuộc sống lành mạnh và tôn trọng các quy tắc sinh hoạt công cộng . Ngoài ra, khi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm người khác, nhất là phỉ báng một ĐBQH vì những ý kiến của ĐB đó trong lúc thi hành công vụ, ĐB Phước còn có thể vi phạm quy định của Bộ luật Hình sự.
Điều đáng buồn thứ ba là hình như ông Phước không có tiến bộ nào trong nhận thức và hành động kể từ khi làm ĐBQH. Tại kỳ họp thứ 2 của QH khóa XIII, khi phát biểu về xây dựng Luật Biểu tình, ĐB Phước có những nhận thức lệch lạc và lời lẽ xúc phạm cử tri. Bởi vậy, khi tiếp xúc cử tri sau kỳ họp, ông Phước đã bị cử tri chất vấn. Lúc đó ông Phước đã phải nói với cử tri hãy coi mình là con cháu và bỏ qua cho những sai sót đó. Đáng lẽ biết sai phải sửa, nhưng đến giờ ông Phước vẫn nói lại những chuyện đó như thể mình đúng.
Thứ tư, tôi thực sự lấy làm buồn cho cử tri TP HCM. Một thành phố phát triển hàng đầu, nơi tập trung rất nhiều nhân tài, đòi hỏi ĐB của mình phải như thế nào? Điều này đối với cử tri cả nước cũng là một sự kiện đáng buồn.
Cách công kích phỉ báng như vậy là chuyện riêng của các ĐBQH, hay các đơn vị liên quan sẽ phải vào cuộc? Theo GS, đơn vị nào cần phải lên tiếng sau sự việc này?
ĐBQH là một nhà hoạt động chính trị thì từ lời ăn tiếng nói đến cuộc sống riêng phải hết sức giữ gìn. Những phát ngôn của ĐB về ĐB khác, về tổ chức trong nước và nước ngoài càng không thể tùy tiện được.
Việc ông Phước viết bài trên blog của mình phỉ báng một cơ quan ngôn luận nước ngoài sau khi họ đăng bài phỏng vấn ĐB Dương Trung Quốc cũng tỏ ra thiếu kiềm chế. Phát ngôn của một ĐBQH có thể làm người ta hiểu sai về đường lối đối ngoại của nước ta. Nếu bài đó đăng báo, ông Phước có thể bị lôi vào một vụ kiện rắc rối.
Tôi cho rằng Ủy ban MTTQ TPHCM, nơi hiệp thương thống nhất giới thiệu ông Phước (người tự ứng cử) cần bày tỏ thái độ về vấn đề này. Bên cạnh đó, Ban công tác ĐB của UB Thường vụ QH cũng cần có ý kiến để sau này không lặp lại những trường hợp tương tự.
Đặc biệt, người có vai trò quan trọng nhất với ĐB chính là cử tri. Cử tri là “ông sếp” của ĐB, có quyền giám sát ĐB, thậm chí kiến nghị và bỏ phiếu miễn nhiệm đối với ĐB do mình bầu ra.
Là ĐBQH nhiều năm, lại cùng hoạt động với ĐB Dương Trung Quốc ở cùng một Ủy ban của Quốc hội, GS có ấn tượng gì với hoạt động của ĐB Dương Trung Quốc?
Trước tiên tôi phải khẳng định bất kể chúng ta có đánh giá thế nào về chất lượng hoạt động của ĐB Dương Trung Quốc thì một sự công kích đối với ĐB như trường hợp đã nêu là hoàn toàn sai trái.
Tôi đã hoạt động cùng ĐB Dương Trung Quốc hai khóa QH liền, và bây giờ là cử tri thường xuyên theo dõi, tôi thấy ông Quốc là một người sắc sảo và lịch duyệt. Không phải mọi ý kiến của ĐB Dương Trung Quốc tôi đều đồng tình nhưng những vấn đề ông Quốc nêu lên đều là những vấn đề cử tri rất quan tâm, và về phương pháp tư duy, ông Quốc thường có cách nhìn độc đáo, mới mẻ, đặt ra nhiều vấn đề đáng suy nghĩ. Không chỉ tôi mà công chúng nói chung đều đánh giá cao ĐB Dương Trung Quốc.
Ngoài ra tôi còn biết đến ĐB Quốc với các hoạt động xã hội rất tâm huyết. Có những đóng góp lặng lẽ của ông Quốc mà ít ai biết đến, như việc vận động xây dựng tủ sách cho tù nhân ở các trại giam.
Dư luận tỏ ra nghi ngờ về sự bất thường trong vụ việc này. Theo GS, điều này là bất thường hay đơn giản chỉ là một sự hồ đồ nhất thời của ĐB Phước?
Tôi cho rằng vụ việc này chỉ phản ánh sự thiếu lịch duyệt của người viết chứ không có chuyện ai đó đứng đằng sau như một số người suy diễn. Nếu ai đó đứng đằng sau một người như thế thì đúng là quá dại.
Trong một số phiên họp QH, đã từng xảy ra trường hợp ĐB phê phán nhau hay ĐB phê phán những người được chất vấn với lời lẽ gay gắt. GS bình luận gì về vấn đề này?
Tôi tham gia QH và đã học được nhiều lắm. ĐB phần lớn là người từng trải, có trình độ lý luận và thực tiễn. Tôi học được nhiều điều qua cách tư duy và phát biểu của những người đồng nhiệm. Từng trải qua nhiều cơ quan, tôi thấy QH là môi trường sinh hoạt rất dân chủ. Tôi cũng từng là một ĐB mạnh miệng, nhưng chưa bao giờ có ai vỗ vai bảo mình nên thế này, không nên thế kia.
Nhưng tôi cho rằng một ĐB khi phát biểu về bất cứ vấn đề gì cũng phải đúng pháp luật và đáp ứng các yêu cầu của chuẩn mực giao tiếp. Những lời lẽ quá gay gắt, chủ quan thường không được đồng nhiệm và cử tri tán thành.
Trong thực tế, có những ĐB nói quá lời, nhưng tôi tin chỉ là lỡ lời thôi. Ngược lại, cũng có một số đại biểu hăng hái một cách thái quá khi “chụp mũ” những ĐB phê bình cái sai của chính quyền. Dư luận cho rằng đó là cách “ghi điểm” với lãnh đạo, với chính quyền.
Tuy nhiên, suốt từ khi có đủ nhận thức để theo dõi hoạt động của QH đến nay và trải qua 2 nhiệm kỳ làm ĐBQH, tôi chưa bao giờ thấy ĐB nào sử dụng những lời lỗ mãng, thiếu văn hóa để phê bình hay tranh luận.
Quốc hội nhiều nước đã từng xảy ra tình trạng các ĐB đôi co gay gắt, thậm chí đánh nhau tại hội trường. Còn ở ta chuyện ĐB viết bài phỉ báng ĐB lần đầu tiên xảy ra. Theo GS, ĐB Hoàng Hữu Phước phải có hành động gì cho đúng mực trong trường hợp này?
Từng dự khán các phiên họp QH ở một số nước, tôi thấy mỗi nước một khác. Chẳng hạn ở QH một nước châu Âu, tôi có quan sát một cuộc họp Hạ viện. Mặc dù Hạ viện có tới 250 người, tôi chỉ thấy có vài chục người trong hội trường. Một nữ nghị sĩ đang đứng phát biểu, ĐB khác chẳng để tâm, người đọc báo, người nói chuyện riêng, người lên bàn thư ký, quay lưng lại QH, giơ cả hai tay trao đổi ý kiến rất sôi nổi...
Lần khác tôi đến QH một nước châu Á. Khi một nghị sĩ đứng lên phát biểu, khá nhiều người ở phía đối lập đập bàn đập ghế không cho nói. Rồi hai phe đứng lên chỉ vào mặt nhau tranh cãi ồn ào. Cảnh nghị sĩ nước này, nước kia đánh nhau thì ta đều thấy qua ti vi rồi.
Có thể ở những nước đó cử tri chấp nhận những chuyện như vậy và chuyện đó không phạm luật. Còn ở nước ta thì cả văn hóa truyền thống lẫn luật đều không cho phép làm chuyện đó. Cử tri cũng không chấp nhận ĐB nói năng lỗ mãng, càng không chấp nhận ĐB lăng mạ nhau.
Trong trường hợp này, ĐB Hoàng Hữu Phước cần lên tiếng trước công luận, nhận lỗi không chỉ với cá nhân ĐB Dương Trung Quốc mà với cả cử tri. Vì trường hợp như thế này chưa từng xảy ra và không thể chấp nhận đối với một ĐBQH nước ta. Qua báo chí, ông Phước đã công khai nói lời xin lỗi như vậy, đó là một điều đáng mừng.
Xin cảm ơn GS!
