Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng khi đặt tên đường phố mang tên Đại tướng Võ Nguyên Giáp phải xứng với công lao, tầm vóc lịch sử Đại tướng cống hiến cho dân tộc.
Nhà sử học chia sẻ: Được tham gia vào Hội đồng đặt tên đường phố, tôi thấy có một số điều suy nghĩ: Khi lấy tên nhân vật lịch sử, danh nhân, lãnh tụ đặt tên cho đường phố, theo thông lệ nhân vật ấy phải qua đời trên 10 năm, có một độ lùi thời gian. Nhưng với những nhân vật đặc biệt, như Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì cũng không phải theo qui định ấy.
Trong không khí những ngày lễ tang của Đại tướng, và cho đến bây giờ, nhiều tầng lớp nhân dân đã thể hiện nguyện vọng sớm đặt tên một đường phố mang tên Đại tướng ở Thủ đô Hà Nội. Thành phố đã ghi nhận và sớm bắt tay vào thực hiện. Nhưng chắc có nhiều lý do trong việc chọn lựa đường phố, nên đến nay công việc vẫn đang tiến hành chưa xong.
Thưa ông, việc chọn đường phố để đặt tên một con người có nhiều công lao đóng góp cho dân tộc như Đại tướng Võ Nguyên Giáp cần chú ý những vấn đề gì?
Để lựa chọn đường phố cụ thể, với Thủ đô Hà Nội, chắc là cũng không ít khó khăn nảy sinh. Làm thế nào để chọn được con đường tương xứng với công lao đóng góp, tầm vóc lịch sử của Đại tướng là không dễ. Tính chất tương xứng ở đây cũng rất khó. Mong muốn của chúng ta cũng còn phụ thuộc các yếu tố khác, như quỹ đường của Thành phố Hà Nội hiện tại.
Trước đây, khi tìm một đường phố đặt tên cho cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt (TPHCM) cũng gặp những khó khăn tương tự. Sau này chúng ta mới chọn được Đại lộ Đông-Tây để đặt tên của ông.
Chúng ta luôn mong muốn có đường phố xứng đáng với Đại tướng, nhưng trong bối cảnh mà quỹ đường phố chỉ có như vậy thôi thì phải chọn phương án tối ưu nhất. Cho nên chúng ta chắc cũng không tránh khỏi việc phải cân nhắc.
Được biết thời gian qua đã có những phương án đã được đưa ra lựa chọn, đề xuất đặt tên Đại tướng tại Thủ đô Hà Nội, ông có suy nghĩ gì?
Đến nay, một số địa phương đã có đường mang tên Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Nhân dân Thủ đô ai cũng mong muốn Thành phố sớm lựa chọn đặt tên đường phố mang tên của Đại tướng. Đó là một mong muốn rất chính đáng của nhân dân.
Nhưng trong điều kiện hiện tại để làm ngay thì chúng ta phải cân nhắc nhiều yếu tố. Trong quá trình lựa chọn, đã có rất nhiều phương án đưa ra, nhưng thường không thỏa mãn tất cả các yếu tố. Có phương án muốn chọn một con đường thật qui mô, hiện đại.
Con đường này hướng tuyến của nó gợi ý nghĩa lịch sử đi lên Chiến khu Việt Bắc, những ngày đầu cuộc Kháng chiến trường kỳ của dân tộc ta. Đường này nối từ cầu Nhật Tân lên sân bay quốc tế Nội Bài, đang được chỉnh trang, mở rộng. Đó là phương án cũng rất hay, có ý nghĩa.
Ngoài phương án đó, ý kiến của cá nhân tôi và một số người lại đưa ra một giải pháp khác. Đó là đặt tên kép – tên Đại tướng gắn với Điện Biên Phủ: “Đường Điện Biên Phủ - Võ Nguyên Giáp”, trên nền đường Điện Biên phủ hiện nay.
Con đường đó nằm ngay trung tâm thủ đô, gắn bó nhiều với dấu ấn của Đại tướng, thí dụ như Vườn hoa Canh nông ngày xưa, cột cờ Hà Nội gợi nhớ ngày giải phóng Thủ đô, ngôi nhà của Đại tướng cũng nằm ở quanh đây. Con đường này cũng rất đẹp, hướng ra quảng trường Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi nghĩ đây cũng là một phương án mà các cơ quan chức năng của Thành phố đang cân nhắc.
Đặt tên đường Đại tướng có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ Thủ đô mà với cả nước. Chúng ta cũng nên chia sẻ khó khăn của Thành phố, để lựa chọn được con đường xứng tầm, có ý nghĩa lâu dài nhất.
Khi đề xuất phương án đặt tên kép là đường Điện biên Phủ - Võ Nguyên Giáp, ông muốn nhấn mạnh ý nghĩa gì?
Chọn một đường phố ở trung tâm Thủ đô bây giờ rất khó, chưa kể phải gắn liền với những giá trị, ý nghĩa lịch sử của thời đại, gắn với không gian lịch sử cụ thể là rất khó. Tôi nghĩ rằng, nếu đặt tên Đại tướng gắn với Điện Biên Phủ cũng là thể hiện được vai trò của Đại tướng đối với Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954. Hai cái tên này đã từng gắn bó hữu cơ với nhau và chắc sau này cũng không thể tách rời.
Điện Biên Phủ không chỉ là chiến thắng “lững lẫy năm châu, chấn động địa cầu” ở chiến trường Tây Bắc năm xưa, mà còn gợi nhớ 12 ngày đêm “Điện Biên Phủ trên không” thời kỳ chống Mỹ. Chúng ta đánh thắng B52 ngay trên bầu trời Thủ đô. Đặt tên kép như vậy chính là chúng ta nâng tầm ý nghĩa lịch sử của những sự kiện đó cao hơn.
Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Hà Nội Trương Minh Tiến:
Đường mang tên Đại tướng phải xứng tầm
Một trong những tiêu chí quan trọng nhất để đặt tên đường phố mang tên Đại tướng Võ Nguyên Giáp là phải đẹp, có tầm vóc. Sở VHTT&DL đang tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan, lựa chọn một tuyến đường phù hợp nhất. Tuy nhiên việc lụa chọn đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Hiện các đơn vị liên quan đang tiếp tục rà soát, lựa chọn, đề xuất thêm các phương án khác nhau. Phương án chọn đường qua cầu Nhật Tân lên sây bay Nội Bài cũng là một trong những phương án được đưa ra. Các phương án vẫn đang được xem xét, tổng hợp để báo cáo Thành phố.
