Hình ảnh trẻ vùng cao liều mình mưu sinh trên… vách núi

Lên núi hái “lộc trời”

Những ngày này, người dân các huyện miền núi tỉnh Cao Bằng đổ xô nhau lên rừng, săn tìm các cây thảo dược, thú vật quý hiếm để bán cho các tiểu thương vào những buổi chợ phiên. Những chiếc xe tải thỉnh thoảng lại thay nhau chở những dược liệu đi ra vùng biên giới sau khi thu gom và chất đầy thùng.

Ông Nông Văn Cầm (65 tuổi) dân tộc Tày ở xóm Bản Khuông, xã Thông Huề, huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) là một trong những người săn tìm cây dược liệu quý nhiều năm cho biết: “Giờ kiếm được các cây như xiên rim, vằng lèn, mác pin, boóc lương bán cũng được chút ít tiền trang trải cuộc sống. Các buổi chợ đều có tiểu thương ở dọc đường, tranh nhau mua với giá cao. Tùy theo mỗi loại cây sẽ có giá khác nhau, thông thường cây nào càng khó tìm thì giá càng cao. Cây boóc lương bán được trên 200 nghìn/0,1kg, còn cây vằng lèn thì rẻ hơn 10 lần nhưng dễ kiếm và có thân cây to hơn nhiều lần. Ban đầu lên núi cũng sợ lắm, nhìn xuống dưới lập tức chóng mặt nhưng đi vài lần khắc quen, giờ không còn cảm giác sợ hãi nữa, chỉ là tuổi cao rồi nên chóng mệt, vất vả”.

Cũng theo ông Cầm, phần nhiều những cây thuốc mà tư thương thu mua là những cây thảo dược quý hiếm, có công dụng tẩm bổ, điều trị các bệnh đau xương khớp, nội tạng. Hiện giờ việc săn tìm thảo dược khó khăn hơn cách đây vài năm. Có những ngày ông tìm kiếm cả mấy ngọn núi mà không thấy bóng dáng cây thuốc nào. Ông cũng thấy điều lạ lùng là mỗi năm những người thu mua cây thuốc lại có nhu cầu tìm các loại thảo dược khác nhau. Năm lại thu mua vỏ cây Thanh Thừng, Mác Kham, Thau Lượt, năm sau lại tìm các cây thuốc bổ mọc ký sinh như Mác Pin, Vằng Lèn, Boóc Lương…

Nguy hiểm rình rập

Theo chân đám trẻ nhỏ ở làng Bản Khuông lên núi tìm cây “xiên rim” thường mọc ngang giữa các vách núi, chúng tôi không khỏi rùng mình, thót tim khi quan sát chúng trèo qua các khe núi đá lởm chởm. Dẫn đầu là em Nông Văn Hải, học sinh lớp 6, nhà ở Bản Khuông, xã Thông Huề. “Cứ mỗi bận rảnh là em lại cùng những đứa bạn trong làng lập nhóm đi tìm xiên rim, lá trầm, vằng lèn... Chỗ nào lấy được thì bọn em lấy, nếu ở cao thì lấy cây tre về khều nó xuống dưới là được. Nếu chăm chỉ mỗi phiên chợ em kiếm được 100 đến 200 nghìn đồng là chuyện bình thường”. 

Tuy nhiên, những người đi săn “lộc trời” trên núi luôn đối mặt với hiểm nguy như rắn độc cắn, ngã lăn xuống núi. Thực tế đã có không ít trường hợp bị thương nặng và mất mạng trong khi đi săn tìm các cây dược liệu. Người dân xã Đoài Côn đến giờ vẫn chưa hết kinh hoàng về cái chết của em Mân đang là học sinh cấp 2, ở xóm Nà Quang cách đây ít năm khi cùng bạn học tên Long ở Sộc Riêng lên núi săn tìm cây nồm pin, vằng lèn. Trước đó, hai em Mân, Long đã kiếm được hơn một triệu đồng chỉ trong một ngày lên núi, vào rừng. Tuy nhiên, đến ngày hôm sau Mân đã ngã rơi xuống vách núi, chết ngay tại chỗ và thân xác không còn nguyên vẹn. Riêng Long may mắn không việc gì, nhưng vì chứng kiến cái chết và vũng máu cùng bộ óc của bạn bị tràn ra ngoài mà tinh thần em bị hoảng loạn, ám ảnh cả tháng trời.

Chị Thủy ở xã Thông Huề, một thợ buôn bán các hàng nông sản, cây dược liệu sang Trung Quốc nhiều năm nay cho biết: “Thấy các lái buôn bân Trung Quốc họ cần mua mấy loại cây này nên chúng tôi cứ thu mua tất cả các loại cây mà họ cần, giá bán cũng tùy vào từng loại cây và thời điểm. Ở đây nhiều cây rừng đa dạng nên nhiều người đi tìm và mang về bán vào các buổi chợ phiên. Có đợt cao điểm mỗi tháng tôi lại thu đươc hai xe hàng và bán cho các lái buôn Trung Quốc. Chúng tôi cũng chẳng biết họ mang về làm như thế nào, lãi bao nhiêu chỉ biết đó là cây thuốc họ lấy về chế biến thành thuốc chữa bệnh thôi”.

Dưới đây là hình ảnh đầy hiểm nguy mà trẻ em vùng cao làm hàng ngày: