Và cũng lần đầu tiên sau hơn 10 năm, bà Chiến, vợ ông, mới đủ tự tin để đặt lên mâm ngũ quả trên ban thờ gia tiên đầy đủ cả 5 loại quả để cầu chúc cho một năm được vẹn toàn "ngũ phúc lâm môn". Tết ấm vui là vậy, nhưng theo "bật mí" của bà Chiến, trong những ngày xuân mới, gia đình bà còn đón nhận một "điềm lành" mà cũng sau ngần ấy thời gian đằng đẵng mới có dịp xuất hiện...
Đoàn viên bên cái Tết trọn vẹn
Có lẽ chúng tôi là số ít những PV có mặt tại nhà "người tù chung thân" Nguyễn Thanh Chấn đúng vào dịp đầu xuân năm mới vào sáng mồng 2 Tết, khi gia đình ông đang chuẩn bị sửa soạn đi chúc Tết người thân và hàng xóm láng giềng. Hơn 10 năm xa cách, năm nay gia đình ông Chấn được đón một cái Tết đoàn viên theo đúng nghĩa. Sau những thăng trầm cuộc đời, ngày 25/1 (26 Tết), "người tù chung thân" Nguyễn Thanh Chấn được nhận quyết định đình chỉ vụ án.
Trong căn nhà cấp 4 tàn tạ và bé xíu như cái vuông bếp, gương mặt khắc khổ của vợ chồng người nông dân chất phác sáng bừng vui sướng, bà Chiến trìu mến cố ép chồng diện một chiếc cà vạt sặc sỡ, và bộ com-lê tối màu. Trong khi đó ông Chấn gượng gạo, nhất quyết không chịu đeo rồi lúng túng giải thích với chúng tôi: "Lâu lắm rồi mới được mặc một bộ quần áo sang trọng thế này nên cảm giác ngại ngại, chẳng quen lắm. Đây là lần thứ 2 tôi được mặc bộ quần áo đẹp thế này kể từ sau khi cưới nhà tôi".
Tôi đưa mắt quan sát nhanh căn nhà của vợ chồng người tù oan trái mà lòng dâng lên cảm giác ái ngại đến nao lòng. Căn nhà vẫn xập xệ và cũ nát nhưng trong ngày Tết nó được trang trí thêm vài cành tầm xuân trên ban thờ gia tiên như báo hiệu một năm mới sẽ ngập tràn hạnh phúc.
Có lẽ cảm thấy sự ái ngại từ chúng tôi, bà Chiến vui vẻ giải thích: "Năm nay chồng tôi về, Tết nhất vui hơn nhiều lắm, cũng đầy đủ hơn mọi năm nhưng vì kinh tế gia đình chỉ có vậy, vài cân thịt với cái bánh chưng là xong Tết rồi, chỉ mong ông ấy khỏe mạnh và lại người. Về nhà được mấy tháng rồi mà ông ấy vẫn ngủ mơ nói linh tinh, toàn về những chuyện ở trong tù. Bây giờ bật cái bếp gas, thấy lửa bùng lên cũng giật mình".
Nói về mong ước và những dự định trong năm mới, ông Chấn cười hiền lành rồi nói rằng chỉ mong cho mẹ già được khỏe mạnh, vợ hiền được lành bệnh. Bản thân ông cũng muốn cơ quan chức năng có những bồi thường thỏa đáng cho những ngày tháng ông bị oan sai trong tù. "Chúng tôi đã gửi đơn khiếu nại lên các cơ quan chức năng rồi. Bây giờ cũng chỉ biết cậy nhờ vào luật sư Vũ Thị Nga thôi. Còn bản thân tôi thì lại tiếp tục về nghề nông, nhà có thêm cái máy sát gạo để kiếm đồng ra đồng vào", ông Chấn chia sẻ.
Ông Chấn cũng vui mừng kể, trong lúc dọn dẹp nhà cửa để chuẩn bị đón Tết đã vô tình tìm được cuốn nhật ký của cô con gái Nguyễn Thị Quyền. Đọc đi đọc lại những dòng con gái ghi trong cuốn sổ, ông Chấn không kìm được cảm xúc và khóc nấc thành tiếng. Trong cuốn nhật ký, cô con gái thể hiện một tình yêu vô bờ bến và một niềm tin mãnh liệt vào sự trong sạch của người cha. Hiện tại, cô gái này vẫn đang làm thuê bên Đài Loan và chưa có điều kiện để về chung vui cùng bố mẹ.
Không quên ơn ân nhân
Trong khi chồng ăn mặc đẹp đi chúc Tết, bà Chiến vẫn ăn mặc bộ quần áo đơn sơ ngồi ở nhà, lẩn mẩn làm những việc vặt vãnh vì sức khỏe còn rất yếu, không dám đi lại nhiều. Bà tâm sự: "Đứa con gái lớn vừa mới gọi điện thoại về hỏi thăm gia đình. Nó trêu: "Năm nay mẹ không phải khóc nữa nhé" khiến tôi vừa mừng vừa tủi. Đây là năm thứ 4 em nó sang Đài Loan xuất khẩu lao động với mong muốn gia đình bớt khó khăn và mẹ có thêm tiền trong hành trình kêu oan cho bố".
Bà Chiến nghẹn ngào kể tiếp: "Tính năm là 10 nhưng tính Tết là 11 Tết rồi, từ ngày ông nhà tôi bị bắt giam và chịu án phạt, gia đình coi như không năm nào có Tết. Chỉ có làm lễ cúng ông bà tổ tiên theo phong tục tập quán. Còn trong gia đình, chẳng một ai hào hứng với ngày Tết nữa. Đến bữa cơm cúng giao thừa, mẹ con nhìn nhau chảy nước mắt vì thương nhớ bố, mong muốn đến ngày được sum họp".
Bà Chiến còn kể thêm, trong suốt 11 cái Tết đã qua, đặc biệt là những năm đầu tiên, gia đình bà còn buồn bã và tủi hổ vì những lời dị nghị, hàng xóm láng giềng chẳng ai buồn đến thăm viếng.
Trong niềm hân hoan đầu xuân mới, bà Chiến xúc động khi nhắc đến ông Thân Ngọc Hoạt và bà Thân Thị Hải, những con người đã không quản gian khó để đồng hành với bà suốt 10 năm trời đằng đẵng trong hành trình kêu oan cho ông Chấn. "Công ơn của cô chú ấy vợ chồng tôi có trả hết đời, hết kiếp này cũng không hết, và thực sự cũng không biết phải trả thế nào. Nhân dịp Tết đến xuân về, cũng theo lễ giáo người xưa, gia đình tôi đến chúc Tết và kính biếu chút cây nhà lá vườn", bà Chiến xúc động nói.
Vợ chồng ông Nguyễn Thanh Chấn và bà Hải tại buổi ông Chấn nhận quyết định minh oan.
Theo lời bà kể, nhân dịp năm mới, anh em họ hàng nhà ông Chấn đã cùng nhau thịt một con lợn và đích tay ông đã trổ tài gói giò. Cây giò đầu tiên trong mẻ giò "cây nhà lá vườn", ông Chấn cùng vợ con đích thân mang đến nhà bà Hải vào ngày 30 Tết, trang trọng đặt lên ban thờ chồng bà Hải để thắp hương và cảm ơn những gì gia đình bà Hải đã hỗ trợ ông tìm lại công lý.
Chia sẻ điềm lành của vợ ông Chấn
"Chồng chị Hải là công an tỉnh Bắc Giang đã mất vì bạo bệnh. Khi còn sống, ông ấy đã giúp chúng tôi rất nhiều và bản thân cũng không ít lần tự viết đơn khiếu nại giúp ông Chấn. Nay ông ấy mất khi hành trình kêu oan vẫn đang dang dở nên ngay khi được trả tự do, sau khi thắp hương gia tiên, ông nhà tôi cũng sang thắp hương thông báo để nơi suối vàng anh ấy được thấu chuyện", bà Chiến nghẹn ngào tâm sự.
Còn với gia đình người em đồng hao Thân Ngọc Hoạt, người được coi là "tổng đạo diễn" của toàn bộ quá trình 10 năm kêu oan, gia đình ông Chấn bà Chiến cũng đã mang những lễ vật tự tay làm để sang nhà ông Hoạt chúc Tết vào ngày mùng 1 và tổ chức ăn mừng năm mới đoàn viên. Bữa ăn diễn ra rất đầm ấm, ai cũng vui mừng và hy vọng một năm mới an khang, thịnh vượng.
Trong liên tiếp những tin vui đến với gia đình, bà Chiến cũng vui mừng "bật mí" về một "điềm báo" cực kỳ quan trọng mà bà tin rằng sẽ là một niềm vui cực lớn vừa xuất hiện trong ngày đầu tiên của năm mới. Bà vui vẻ nói: "Nhiều người hỏi tôi, mấy ngày Tết có thấy "điềm lành" gì không, tôi thì chẳng để ý nữa. Tôi chỉ thấy có sự xuất hiện của chồng tôi sau suốt 11 cái Tết đã qua và chính tay ông ấy thắp hương lên bàn thờ tổ tiên vào ngày đầu năm mới là niềm vui nhất rồi. Tôi cũng chỉ mong có thế".
Diễn biến vụ án oan chấn động
Ngày 15/8/2003, một vụ án mạng nghiêm trọng xảy ra tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên (tỉnh Bắc Giang). Ông Nguyễn Thanh Chấn bị bắt sau đó bị buộc tội "giết người" mặc dù không một lần nhận tội.
Qua nhiều cấp tòa, ngày 27/7/2004, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội tuyên phạt ông Chấn tù chung thân và buộc thi hành án tại trại giam Vĩnh Quang (Vĩnh Phúc) mặc dù gia đình và bản thân ông Chấn vẫn liên tục kêu oan. Trong suốt 10 năm, cùng với việc ông Chấn kêu oan từ trong trại giam, bà Chiến cùng ông Hoạt, bà Hải đã ròng rã đi gõ cửa nhiều nơi kêu oan và đến ngày 4/11/2013 ông Chấn đã được tạm đình chỉ thi hành án khi hung thủ thực sự ra đầu thú.
Ngày 6/11/2013, Hội đồng tái thẩm TAND Tối cao đã tuyên hủy bản án phúc thẩm kết tội ông Chấn và đến ngày 25/1/2014, ông Chấn được trao quyết định đình chỉ vụ án, chính thức được công nhận là người vô tội.
Ngay sau khi nhận được Quyết định minh oan, ông Chấn trở về nhà và đã làm một hành động hết sức bất ngờ là để bản Quyết định này ngay ngắn trên bàn thờ bố mình, vừa thắp hương vừa khóc, mừng tủi vì những tháng ngày sống trong lo âu, oan ức đã chính thức qua đi.
