Tâm lý ác cảm
Công ty cổ phần nước sạch Vinaconex- Viwasupco, đơn vị chủ đầu tư dự án nước Sông Đà giai đoạn II vừa phát đi thông cáo lý giải việc lựa chọn nhà thầu Trung Quốc cung cấp ống gang dẻo cho dự án.
Cụ thể, công ty được lựa chọn là Công ty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing (địa chỉ: Lạc Dương Bắc, thành phố Vũ An, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc) với giá trúng thầu thấp hơn khoảng 11,8% so với giá gói thầu được phê duyệt.
Trao đổi với chúng tôi, ĐBQH Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, lâu nay, chúng ta bị "lệch lạc" khi chỉ xem xét đến vấn đề giá và ngay trong Luật Đấu thầu ông cũng đã nêu ý kiến về việc "tiền nào của ấy, dự án giá rẻ nhưng cuối cùng lại đắt".
"Dự án giá rẻ nhưng cuối cùng chất lượng kém, kéo dài thời gian thành đắt và đây là bài học nhãn tiền. Nếu đấu thầu những công trình mà chỉ dựa vào giá sẽ là lợi bất cập hại.
Còn trong đấu thầu, giá chỉ là một điểm tham khảo còn yếu tố quan trọng hơn, đó là thời gian và đây chính là tiền bạc.
Tuy nhiên, Việt Nam chúng ta xem thường vấn đề này và theo tôi, chúng ta cũng nên học Trung Quốc ở thời gian, khi đường sá họ làm 3 ca không làm 1 ca hay những tòa nhà ở đô thị dưới 6 tầng không được xây quá 6 tháng...", ông Lịch nói.
Lý giải cho việc, vì sao cứ nhắc đến nhà thầu Trung Quốc thắng thầu lại có vẻ lo lắng, ông Lịch bày tỏ, đó chính là do lâu nay, chất lượng của nhiều công trình nhà thầu Trung Quốc thi công quá kém dẫn đến tâm lý của người dân cảm thấy sợ.
"Từ xi măng lò đứng, tới nhà máy điện, đường sắt trên cao rồi bao nhiêu công trình do nhà thầu Trung Quốc làm giá rẻ nhưng cuối cùng lại kéo dài thời gian thi công, đội giá lên... đã làm cho người ta mất cảm tình", ông Lịch cho hay.
Tuy nhiên, ông Lịch cũng nhìn nhận, ở đây có một sự hơi ác cảm với nhà thầu Trung Quốc nhưng quan điểm của ông thì không nên như vậy.
"Quan điểm của tôi nên nhìn từng cái cụ thể và không nên ác cảm. Chúng ta phải nhìn xem công nghệ của đơn vị đó sử dụng như thế nào.
Nếu như chất lượng, công nghệ tốt, thời gian thi công tốt... thì chúng ta không nên ác cảm", ông Lịch chia sẻ.
Ông Lịch cũng đưa ra một thực tế là nếu cứ đưa ra các nhà thầu của các nước phát triển trong nhóm G7 hay Made in Japan thì người dân sẽ tin ngay, bởi, công nghệ của họ đã rất tốt rồi.
"Ở đây, nếu anh muốn người ta tin anh thì công trình xây dựng, công nghệ của anh phải tốt. Nhà kinh doanh anh phải tạo niềm tin cho người tiêu dùng", ông Lịch nêu rõ.
Người chọn thầu phải chịu trách nhiệm
Còn ĐBQH Bùi Thị An (Hà Nội) cũng cho hay, liên quan đến chuyện hợp đồng quốc tế thì họ có quyền tham gia đấu thầu và lao động trên đất nước Việt Nam và đây thuộc về thỏa thuận giữa hai nước nên mình không thể can thiệp.
Tuy nhiên, đối với đường ống nước sông Đà, đây là việc rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến cuộc sống của dân, an sinh xã hội.
Nếu như mất nước thì Hà Nội sẽ có từ 15.000-20.000 người bị ảnh hưởng cho nên các công trình thì đều rất quan trọng. Công trình này đặc biệt quan trọng vì liên quan đến vấn đề an sinh xã hội, liên quan đến cuộc sống của dân.
"Thế còn vì sao họ thắng? Tôi không ở trong hội đồng xét thầu nên không biết được cho nên tôi đề nghị người chọn thầu phải công bố công khai toàn bộ tiêu chí về mặt kỹ thuật của đường ống nước sông Đà.
Những tiêu chí đã nêu ra để các nhà thầu tham gia, về tiêu chuẩn kỹ thuật, tuổi thọ đường ống, vệ sinh an toàn thực phẩm, thậm chí giá cả cũng công bố được.
Phải công bố rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng, báo hình, báo viết để cộng đồng giám sát, nếu như mai kia có sự cố gì xảy ra thì xin mời các vị chấm thầu và chọn thầu chịu trách nhiệm trước dân, trước Quốc hội, trước TP Hà Nội", bà An nói.
Bà An cũng cho biết thêm, với dự án đường ống nước sông Đà giai đoạn 1, đường ống đã dùng công nghệ Trung Quốc, 3 năm 17 sự cố.
Vì thế, giai đoạn 2 chúng ta lại tiếp tục lựa chọn nhà thầu Trung Quốc, thì cũng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia về ngành cấp thoát nước, vật liệu.
"Và chuyện người dân mất niềm tin vào năng lực nhà thầu Trung Quốc cũng là điều dễ hiểu khi quá nhiều công trình có liên quan đến Trung Quốc đang khiến người dân vô cùng lo lắng.
Vì thế, cần có những cam kết công khai, rõ ràng từ phía chủ đầu tư và nhà thầu cung cấp vật liệu này", bà An nhấn mạnh.
