Thừa nhận quyền nhưng thực thi quyền phải chờ
Với đa số phiếu tán thành, cuối buổi sáng 24-11, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Theo đó, quyền chuyển đổi giới tính đã được thừa nhận.
Theo đó, Bộ luật Dân sự (sửa đổi) quy định:
“Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật.
Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của bộ luật này và luật khác có liên quan”.
Bên lề Quốc hội, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường để làm rõ hơn về vấn đề này.
PV: Thưa Bộ trưởng, hiện chưa có luật nào quy định về vấn đề chuyển giới, vậy việc chuyển đổi giới tính đến thời điểm này là chưa được phép?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Chính xác.
PV: Có nghĩa là hiện không cho cũng không cấm việc chuyển đổi giới tính, độc giả hiểu như vậy có đúng không?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Bộ luật Dân sự là luật nền của tất cả những luật liên quan đến quan hệ dân sự kinh tế, thương mại, gia đình nói chung. Lần này, Quốc hội biểu quyết thông qua là bước tiến vô cùng quan trọng.
Nhưng Bộ luật Dân sự không thể đi giải quyết những vẫn đề cụ thể như điều kiện, cách thức chuyển giới, ai có quyền được chuyển giới, kỹ thuật chuyển giới, chăm sóc sức khoẻ người chuyển giới... Đó là cả vấn đề lớn, là đối tượng điều chỉnh của luật riêng.
Khi Bộ luật Dân sự đã quy định như vậy rồi thì chắc chắn nhiệm kỳ QH tới phải có luật quy định về vấn đề này. Đây là bước mở ra để đạo luật riêng về vấn đề chuyển giới sẽ được xây dựng, ban hành.
Khi nào luật đó có hiệu lực thì việc chuyển giới mới được thực hiện.
Nhưng đây là bước tiến quan trọng vì thay đổi tư duy công nhận quyền của một nhóm người không lớn trong xã hội.
Đó là tinh thần của Hiến pháp 2013, tôn trọng quyền con người, cái gì của con người cũng gần gũi với mình, dù người ta là thiểu số.
PV: Hiện tại chưa cho phép chuyển giới, thừa nhận quyền chuyển giới phải không, thưa ông?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Thừa nhận quyền thì có, nhưng thực thi quyền thì phải chờ luật.
Sẽ có Luật riêng
PV: Theo Bộ trưởng, chúng ta cần phải ra một đạo luật riêng hay ghép vào luật hôn nhân gia đình?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Không thể nào được vì đây là những quy định, điều kiện rất sâu về chuyên môn, kỹ thuật, y học... để bảo đảm người được chuyển giới phải thành công.
Luật cũng sẽ có quy định hạn chế, quy định cấm để làm sao xã hội không loạn, nhất là thanh niên, thiếu niên chưa nhận thức đầy đủ về hệ luỵ của vấn đề này mà nhiều khi theo đà, theo phong trào làm thì rất nguy hiểm.
Xin nói thêm ở Châu Á cũng rất ít nước thừa nhận quyền này. Bộ luật Dân sự Việt Nam thừa nhận tôi cho là điều hết sức tiến bộ trong khu vực Châu Á.
PV: Chúng ta sẽ phải chờ thêm đạo luật mới thực hiện nhưng có ấn định thời gian không? Bởi nhiều ý kiến lo ngại là luật mới có thể sẽ bị treo rất lâu?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Chính xác. Điều này phụ thuộc vào chương trình xây dựng pháp luật của nhiệm kỳ QH khoá XIV. Tháng 7/2016 tới, Quốc hội khoá mới họp sẽ bàn về chương trình xây dựng pháp luật.
Chắc chắn nếu Bộ chuyên ngành không đề xuất, Bộ tư pháp cũng sẽ đề xuất. Bao giờ xây dựng được thì chưa thể trả lời ngay. Tin rằng nhiệm kỳ khoá XIV sẽ phải làm, nếu không sẽ là quyền treo.
PV: Cá nhân Bộ trưởng có ủng hộ việc sớm xây dựng Bộ luật này không?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Ủng hộ chứ.
PV: Theo ông, việc ban hành luật này có phụ thuộc vào trình độ y tế của Việt Nam?
Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Tất nhiên vì còn nhiều thứ đi theo. Y học Việt Nam nhìn chung không thua kém gì với thế giới. Người ta phải nghiên cứu kỹ kinh nghiệm các nước để chuyển giới an toàn, thành công, bảo đảm sức khoẻ con người.
Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
