Từ búpbê Lovely Girl cho đến thú nhún, xe hơi điều khiển có nguồn gốc từ Trung Quốc đều có chứa phthalates. Vậy hoá chất nguy hiểm này là gì? Có tác hại như thế nào? Tại sao lại có trong đồ chơi...?
Hàm lượng độc chất vượt 200 lần!
Mới đây nhất, Chi cục Quản lý chất lượng hàng hóa Miền Nam đã công bố kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng 3 (Quatest 3) về mẫu đồ chơi xe điều khiển dùng pin MH9996M- do Trung Quốc sản xuất, đang được bày bán tại VN- có hàm lượng chất phthalates vượt quy định cho phép lên đến 200 lần. Cụ thể, kết quả thử nghiệm trên các bánh xe đồ chơi ở mức 206.700mg/kg, trong khi tại một số nước ở Châu Âu, Mỹ, hàm lượng quy định tối đa chỉ ở mức 1.000 mg/kg.
Loại đồ chơi được phát hiện chứa phthalates nhiều nhất không chỉ bị cơ quan chức năng của VN phát hiện, mà Singapore đã tiến hành thu hồi hàng trăm đồ chơi trẻ em là thú nhún do nghi ngờ độc chất từ phthalates. Cụ thể cuối năm 2012, mẫu thú nhún có xuất xứ từ Trung Quốc qua kiểm nghiệm phát hiện chứa chất phthalates ở mức 5.000mg/kg (gấp 5 lần cho phép).
Trước đó, Bộ Y tế Cộng hoà Czech cũng đã lên tiếng cảnh báo búpbê Lovely Girl có nguồn gốc từ Trung Quốc được làm từ chất liệu có thể gây nguy hại đến sức khoẻ với một hàm lượng vượt quá quy định. Theo đó, sản phẩm chứa chất di- (2- ethylexyl) phthalates với hàm lượng 13,8%, trong khi EU quy định chỉ ở mức 0,1%.
Tại VN, sản phẩm đồ chơi bằng nhựa từ Trung Quốc đang được thịnh hành và phủ sóng rộng khắp cả nước. Điều đáng nói, không chỉ tại các cửa hàng nhỏ lẻ, nhiều loại đồ chơi Trung Quốc nhanh chóng gắn mác xuất xứ VN để đánh lừa người tiêu dùng.
Cụ thể, tại một hệ thống siêu thị có tiếng bày bán bộ 12 con giáp ghi rõ xuất xứ VN được sản xuất ở quận Tân Bình, nhưng khi mở ra thì trong 12 con giáp không có mèo mà thay vào đó lại là… thỏ. Những sản phẩm này màu sắc sặc sỡ, bốc mùi nồng nặc khi mở vỏ bao nhựa bên ngoài. Còn loại thú nhún- mặc dù đã được cảnh báo, nhưng tại các điểm bán đồ chơi trên đường Bà Huyện Thanh Quan, Cách Mạng Tháng 8, Lê Văn Sỹ…, mặt hàng này được trưng bày nhan nhản với mức giá 130.000 - 160.000 đồng/con hình sơn dương, dê…
Hoá chất gây biến đổi giới tính, dậy thì sớm…
Câu hỏi được nhiều người quan tâm, đó là phthalates là gì, độc hại và ảnh hưởng sức khoẻ như thế nào và tại sao lại có trong đồ chơi...? Theo GS Chu Phạm Ngọc Sơn - Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật TPHCM - phthalates - một chất hóa học - được dùng để làm plastic mềm và không bị giòn gãy khi uốn cong. Nhưng phthalates có tính thoát khỏi vật chất để hòa vào không khí và dung dịch hay thức ăn đang chứa đựng. Chúng có trong sản phẩm giúp chất thơm giữ mùi lâu, sản phẩm chăm sóc xe hơi, đồ điện tử như máy vi tính, đồ chơi trẻ em...
Còn theo PGS-TS Nguyễn Hữu Đức - Giảng viên Trường ĐH Y-Dược TPHCM - các dẫn chất phthalates khác thường được dùng làm chất hoá dẻo cho các bao bì nhựa như chai, can, túi, bao, gói, đầu nắm vú, bình sữa, trong đồ chơi trẻ con bằng chất dẻo, nhựa… Trong quá trình sử dụng các sản phẩm trên, các dẫn chất phthalates bị tách ra và theo đường tiêu hoá vào trong cơ thể con người. Trẻ con dùng bình sữa, bát nhựa, đồ chơi bằng nhựa có chứa hàm lượng cao các phthalates sẽ có nguy cơ bị nhiễm chất này. Tác hại của các dẫn chất phthalates là làm xáo trộn nội tiết và bé gái bị nhiễm phthalates sẽ dậy thì sớm trước tuổi. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này và một số nghiên cứu lại được tiến hành ở Đài Loan.
Theo nghiên cứu của Đại học Rochester công bố trên tạp chí Nam học vào tháng 11.2009, cho thấy phthalates có tính kháng androgen. Tiếp xúc trước sinh với phthalates, nhiều bé trai có hành vi ít nam tính hơn. Hóa chất môi trường này có thể làm thay đổi sự phát triển của não bộ liên quan đến đáp ứng hoócmôn androgen.
