Ngày 4-4, Cơ quan An ninh Điều tra (ANĐT) Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra vụ án "Đưa hối lộ, môi giới hối lộ, nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Bộ Ngoại giao, TP Hà Nội và các tỉnh, thành phố; chuyển hồ sơ đến VKSND Tối cao đề nghị truy tố 54 bị can.
Gây khó khăn, nhũng nhiễu
Cơ quan ANĐT đề nghị truy tố 21 bị can cùng về tội "Nhận hối lộ", gồm: Tô Anh Dũng, cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; Nguyễn Quang Linh, cựu trợ lý Phó Thủ tướng Thường trực; Nguyễn Thanh Hải, cựu Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế - Văn phòng Chính phủ; Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao; Đỗ Hoàng Tùng, cựu Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự; Lê Tuấn Anh, cựu Chánh Văn phòng Cục Lãnh sự; Vũ Hồng Nam, cựu Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Nhật Bản; Nguyễn Hồng Hà, cựu Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Osaka - Nhật Bản; Vũ Ngọc Minh, cựu Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Angola; Chử Xuân Dũng, cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội; Trần Văn Tân, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam...
Bên cạnh đó, cơ quan chức năng đề nghị truy tố 23 bị can về tội "Đưa hối lộ", 4 bị can về tội "Môi giới hối lộ", 4 bị can về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Theo kết luận điều tra, khi dịch COVID-19 bùng phát trên toàn thế giới, việc tổ chức chuyến bay cứu hộ là thực hiện chủ trương nhân đạo, thể hiện sự quan tâm hàng đầu của Đảng và Chính phủ trong công tác bảo hộ công dân.
Văn phòng Chính phủ cùng các bộ: Công an, Quốc phòng, Ngoại giao, Y tế và Giao thông Vận tải có nhiệm vụ tổ chức "chuyến bay giải cứu"; các tỉnh, thành tổ chức cách ly công dân khi về nước. Doanh nghiệp (DN) muốn cấp phép chuyến bay phải xin chủ trương cách ly từ các tỉnh, thành rồi nộp hồ sơ cho Bộ Ngoại giao. Hồ sơ sẽ trình Văn phòng Chính phủ sau khi được tổ công tác của các bộ thẩm định.
Đáng chú ý, trong quá trình triển khai, một số cá nhân có thẩm quyền ở các bộ, ngành đã gây khó khăn, nhũng nhiễu, làm khó DN tổ chức chuyến bay. Từ đó, tạo cơ chế xin - cho, buộc DN phải nâng giá vé máy bay và các chi phí phát sinh khác để phục vụ việc "bôi trơn", đưa hối lộ.
Các bị can Tô Anh Dũng, Nguyễn Quang Linh, Nguyễn Thị Hương Lan, Võ Hồng Nam, Trần Văn Tân và Chử Xuân Dũng (từ trái qua phải, từ trên xuống dưới)Ảnh: Bộ Công an
Ngầm hiểu có "tiền cảm ơn"
Trong vụ án này, các bị can là cựu lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương đã nhận tổng số tiền lên tới hơn 180 tỉ đồng.
Bị can Tô Anh Dũng với cương vị Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, phụ trách Cục Lãnh sự, có nhiệm vụ chỉ đạo, phê duyệt kế hoạch thực hiện "chuyến bay giải cứu". Bị can đã trực tiếp tham mưu, đề xuất lãnh đạo Chính phủ xét duyệt, cấp phép chuyến bay trên ý kiến thống nhất của Tổ công tác 5 bộ: Ngoại giao, Y tế, Công an, Giao thông Vận tải và Quốc phòng.
Từ tháng 5-2020 đến 1-2022, đại diện 13 DN đã tìm cách tiếp cận, đặt vấn đề với bị can Dũng để được giải quyết thủ tục. Trong lần gặp đầu tiên, bị can Dũng đồng ý với đại diện các DN này về việc sẽ hỗ trợ, chỉ đạo cấp dưới làm thủ tục cấp phép, tổ chức chuyến bay. Hai bên đều hiểu rằng sẽ có "phần tiền cảm ơn".
Từ tháng 12-2020 đến tháng 1-2022, bị can Tô Anh Dũng đã 8 lần nhận tiền của Hoàng Diệu Mơ, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Du lịch và Dịch vụ Hàng không An Bình, với số tiền 8,5 tỉ đồng. Ngoài ra, bị can Dũng còn có 29 lần nhận tiền của các DN khác tại phòng làm việc, nhà riêng, quán cà phê. Tổng cộng, bị can Dũng nhận hối lộ 21,5 tỉ đồng.
Cũng tại Bộ Ngoại giao, bị can Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, có trách nhiệm giải quyết hồ sơ đăng ký tham gia "chuyến bay giải cứu" của DN. Bị can này đã trực tiếp liên hệ, gặp gỡ đại diện các DN và giải quyết yêu cầu trong khi việc này là "không cần thiết". Đồng thời, can thiệp sâu vào kế hoạch tổ chức "chuyến bay giải cứu" theo từng tuần, từng tháng cũng như chỉ đạo, đốc thúc cán bộ dưới quyền cấp phép chuyến bay. DN chưa thỏa thuận đưa tiền sẽ bị gây khó dễ, chẳng hạn thông báo sát ngày bay, thay đổi kế hoạch, số công dân trên chuyến bay...
Từ tháng 5-2020 đến tháng 1-2022, 8 cá nhân là đại diện DN đã tìm cách tiếp cận, đưa tiền cho Lan để được cấp phép chuyến bay nhanh chóng. Lan đã 33 lần nhận tiền của DN, tổng cộng hơn 25 tỉ đồng.
Bị can Nguyễn Quang Linh, cựu trợ lý Phó Thủ tướng Thường trực, có nhiệm vụ tham mưu, đề xuất Phó Thủ tướng phê duyệt chuyến bay cho cơ quan, tổ chức. Linh đã nhiều lần nhận hối lộ của 2 đại diện DN với tổng số tiền hơn 4,2 tỉ đồng.
Hơn 180 lần nhận hối lộ trong 4 tháng
Thực hiện chủ trương đưa công dân Việt Nam về nước trong đại dịch COVID-19, Bộ Y tế giao Cục Y tế dự phòng tiếp nhận, xem xét ý kiến của các bộ, ngành về kế hoạch tổ chức chuyến bay theo đề xuất của Bộ Ngoại giao. Bộ Y tế phân công Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên xem xét, duyệt ký văn bản trả lời Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan chức năng khi những nơi này xin ý kiến. Các cơ quan chức năng thông qua Phạm Trung Kiên, cựu thư ký Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, để trình Thứ trưởng xem xét, ký duyệt văn bản trả lời.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bị can Kiên đã tiếp xúc, yêu cầu và thỏa thuận với các đại diện DN và cá nhân liên quan mức chi phí 50-200 triệu đồng/chuyến bay hoặc 500.000 đồng đến 1 triệu đồng/khách. Riêng chuyến bay combo (trọn gói), chi phí từ 7-15 triệu đồng/khách lẻ.
Ngoài ra, Kiên còn cùng bị can Vũ Anh Tuấn, cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh - Bộ Công an, yêu cầu, gợi ý, chỉ dẫn DN liên hệ, chi tiền để được Bộ Y tế chấp thuận chuyến bay, trả lời kịp thời văn bản. Từ tháng 7-2021 đến 11-2021, Kiên đã nhận hối lộ hơn 180 lần với tổng số tiền hơn 42,6 tỉ đồng. Đây là bị can bị cáo buộc nhận số tiền hối lộ lớn nhất trong vụ án này.
Nhận 2,6 triệu USD để "chạy án"
Các bị can Nguyễn Thị Thanh Hằng, Tổng Giám Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Du lịch Bầu trời xanh (Blue Sky) và Lê Hồng Sơn, Phó Tổng Giám đốc Blue Sky, đã gặp ông Nguyễn Anh Tuấn, lúc đó là Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, để nhờ giúp đỡ.
Bị can Tuấn khai trong năm 2022, Tuấn đã nhận từ Hằng hơn 2,6 triệu USD và chuyển hơn 2,2 triệu USD cho Hoàng Văn Hưng, cựu Trưởng Phòng Điều tra - Cục ANĐT, để "chạy án" cho Hằng và Sơn. Tuy nhiên, Cơ quan ANĐT xác định chỉ đủ căn cứ kết luận Hưng đã nhận 800.000 USD từ Tuấn. Do đó, Tuấn phải chịu trách nhiệm đối với số tiền hơn 1,8 triệu USD.
Ngoài ra, cơ quan tố tụng cáo buộc bị can Chử Xuân Dũng, cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, nhận hối lộ 2 tỉ đồng trong quá trình cấp chủ trương cách ly cho DN đưa công dân về nước. Tương tự, bị can Trần Văn Tân, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, bị cáo buộc nhận hối lộ 5 tỉ đồng.