Được "trời phú" trữ lượng niken lớn nhất thế giới, Indonesia đang trên đường trở thành “con hổ của châu Á” khi ngành xe điện đang sử dụng rộng rãi kim loại này.
Chỉ trong ba năm, Indonesia đã ký hơn chục thỏa thuận trị giá hơn 15 tỷ USD để sản xuất pin và xe điện trong nước với các nhà sản xuất bao gồm Hyundai Motor, Tập đoàn LG và Foxconn.
Tiếp theo đó là gã khổng lồ Tesla - nhà sản xuất ô tô giá trị nhất thế giới. Tổng thống Joko Widodo đã tìm mọi cách để thuyết phục CEO Elon Musk sản xuất xe điện hoặc pin tại quần đảo Đông Nam Á rộng lớn này.
"Mỏ vàng" của châu Á
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, Indonesia có tổng cộng 21 triệu tấn trữ lượng niken đã được chứng minh - tương đương với 1/4 dự trữ của thế giới. Quốc gia này đã khai thác 1,4 triệu tấn niken từ tháng 1 đến tháng 11 trong năm vừa qua. Con số này vượt xa nhà sản xuất lớn thứ hai là Philippines với sản lượng khai thác 290.000 tấn trong cùng kỳ và hơn gấp đôi sản lượng 606.000 tấn của Indonesia trong năm 2018.
Tổng thống Joko Widodo đã cấm xuất khẩu quặng niken vào năm 2020, nhưng cho phép xuất khẩu các sản phẩm của niken có giá trị cao hơn - buộc các công ty phải chế biến và sản xuất trong nước. Xuất khẩu niken đã qua chế biến của Indonesia sau đó tăng lên hơn 30 tỷ USD vào năm 2022 từ khoảng 1 tỷ USD vào năm 2015.
Niken là thành phần cực quan trọng đối với xe điện. Ảnh: FT
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Indonesia dự kiến sẽ chiếm một nửa mức tăng sản lượng niken toàn cầu từ năm 2021 đến năm 2025 do nhu cầu về xe điện tăng cao. Trung bình mỗi chiếc xe sử dụng tới 40 kg niken.
Victor Chin, Cố vấn chính của Công ty tư vấn kim loại CRU cho biết: “Chính phủ Indonesia đang xây dựng chuỗi giá trị để phục vụ các nhà máy sản xuất xe điện. Vì vậy, việc Tesla xem xét chọn Indonesia để xây dựng một siêu nhà máy cũng như sản xuất ô tô là điều hoàn toàn hợp lý."
Mục tiêu của Musk là bán được 20 triệu xe điện vào năm 2030, tăng hơn 15 lần so với 1,3 triệu xe mà Tesla bán được vào năm 2022. Để làm được điều đó, hãng cần phải xây dựng thêm bảy hoặc tám nhà máy để sản xuất xe điện.
Indonesia có những mục tiêu đầy tham vọng tương tự . Ông Joko cho biết trong cuộc phỏng vấn rằng xuất khẩu niken có thể tăng gấp 200 lần so với mức cấm trước xuất khẩu (khoảng 1 tỷ USD) nếu quốc gia này thành công trong việc xây dựng hệ sinh thái xe điện. Công ty khai thác của Brazil có tên Vale đã dự đoán nhu cầu niken sẽ tăng 44% vào năm 2030 so với mức của năm 2022 do nhu cầu cao đối với pin xe điện.
Ông Joko không đưa ra mốc thời gian cụ thể cho sự tăng trưởng xuất khẩu nhưng ông cho biết Indonesia đang đặt mục tiêu thiết lập chuỗi cung ứng tích hợp cho pin xe điện vào năm 2027.
Ảnh:FT
Củng cố thế độc quyền
Trong một động thái khác, Indonesia cũng sẽ cấm xuất khẩu quặng đồng và bauxite vào tháng 6, cả hai đều được sử dụng trong sản xuất xe điện.
Sự phát triển của ngành công nghiệp ở Indonesia là một dự án thú vị đối với Jokowi. Ông đã tự mình thuyết phục Musk đầu tư vào Indonesia, tổ chức các cuộc đàm phán với người đứng đầu Tesla hai lần. Tuần trước, ông Joko cho biết ông thậm chí đã đề nghị Tesla nhượng quyền khai thác niken và giảm thuế để đầu tư vào nước này, và ông tin rằng một thỏa thuận sẽ được hoàn tất.
Trong khi Tesla đang tìm kiếm các trung tâm sản xuất bổ sung, họ đã không bình luận về bất kỳ kế hoạch nào của công ty ở Indonesia. Hàn Quốc, Canada và Mexico cũng đang cố gắng lôi kéo nhà sản xuất ô tô này. Một quan chức Chính phủ cho biết công ty đã ký các hợp đồng tìm nguồn cung ứng niken trị giá khoảng 5 tỷ USD từ các công ty ở Indonesia.
Một lĩnh vực khác cần quan tâm là tác động môi trường của ngành khai thác niken và việc sử dụng than của Indonesia để phát điện. Quá trình sản xuất niken phù hợp với pin xe điện thường có lượng khí thải carbon cao và tạo ra chất thải mà các nhà môi trường lo ngại có thể đổ ra đại dương.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang đầu tư hoặc tìm nguồn cung ứng từ Indonesia do các lựa chọn thay thế rất hạn chế trong khi nhu cầu đang bùng nổ.
Bà Soni Kumari của ANZ cho biết: "Không có đủ khả năng mở rộng công suất niken bên ngoài Indonesia. Sản lượng niken của Indonesia đã tăng thị phần từ dưới 20% lên gần 50% trong bốn năm qua".
Bà Kumari cho biết, ngay cả những người mua từ các thị trường khó tính hơn về phát thải cũng sẽ buộc phải mua từ Indonesia.
Theo Bloomberg, FT, Reuters