Tờ South China Morning Post (SCMP) ngày 8/8 đưa tin, một đề xuất từ Viện Quy hoạch Đô thị Xuyên Eo biển thuộc Đại học Hạ Môn (tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc) được đăng tải mới đây trên mạng xã hội WeChat, sau đó đã bị gỡ xuống.
"Việc chuẩn bị một kế hoạch tiếp quản toàn diện Đài Loan sau khi thống nhất là điều bắt buộc", viện nghiên cứu cho biết trong bài viết, trong đó nêu ra đề xuất chuyển giao quyền lực tại hòn đảo này.
Viện nghiên cứu cũng cho biết, môi trường quốc tế phức tạp - bao gồm khả năng ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới - có thể đẩy nhanh tiến độ thống nhất của Bắc Kinh mà không cần giải thích thêm.
Quang cảnh một góc thành phố Đài Bắc, thủ phủ của Đài Loan (Trung Quốc). Ảnh: Getty
Bài viết cung cấp cái nhìn thoáng qua hiếm hoi về các cuộc thảo luận đang diễn ra ở Trung Quốc Đại lục về tương lai của đảo Đài Loan, mà Bắc Kinh coi là phần lãnh thổ không thể tách rời của Đại lục và có thể được thống nhất bằng vũ lực nếu cần thiết.
Viện Quy hoạch Đô thị Xuyên Eo biển - một phần của Khoa Kiến trúc và Kỹ thuật dân dụng thuộc Đại học Hạ Môn - đã xác nhận rằng họ đã viết bài và cho biết sẽ đăng lại sau, nhưng từ chối đề nghị phỏng vấn.
Theo SCMP, trong bài viết, viện nghiên cứu nói trên đề xuất thành lập "Ủy ban công tác Trung ương Đài Loan" để hoạt động như một "chính quyền ngầm" có thể sẵn sàng nắm quyền kiểm soát hòn đảo này bất cứ lúc nào.
Đề xuất của viện cho biết, ủy ban nên xem xét các vấn đề như luật áp dụng, chuyển đổi tiền tệ và tích hợp cơ sở hạ tầng giữa Đài Loan và Đại lục.
Vai trò của ủy ban cũng bao gồm việc đoàn kết các lực lượng chống ly khai trên đảo và khuyến khích người dân Đài Loan tham gia thảo luận về kế hoạch tiếp quản.
Bài viết cho biết: "Khi sức mạnh quân sự của Đại lục tăng lên, độ khó của việc thống nhất cũng giảm dần, và việc kiểm soát hiệu quả sau khi thống nhất sẽ ngày càng trở nên quan trọng."
Theo SCMP, mối quan hệ giữa Bắc Kinh và giới chức Đài Loan vẫn căng thẳng sau khi ông William Lai Ching-te - thuộc Đảng Dân chủ Tiến bộ có khuynh hướng độc lập - lên nắm quyền lãnh đạo Đài Loan vào tháng 5/2024.
Trong nhiều thập kỷ, Bắc Kinh đã đề xuất mô hình "một quốc gia, hai chế độ" để quản lý Đài Loan nhưng chưa bao giờ công bố kế hoạch chi tiết về cách thức thực hiện.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng kêu gọi giải pháp "hai chế độ" đối với Đài Loan vào năm 2019, nói rằng Bắc Kinh sẽ xem xét thực tế của hòn đảo này, cũng như quan điểm và đề xuất từ cả hai phía.
Bắc Kinh đã giải thích rõ hơn về điều đó trong một sách trắng vào năm 2022, nói rằng Đài Loan sẽ có "mức độ tự chủ cao" với tư cách là một đặc khu hành chính sau khi thống nhất, và hệ thống xã hội cũng như lối sống của hòn đảo này sẽ được tôn trọng.
Giới chức Đài Loan đã bác bỏ đề xuất này.
Bài học kinh nghiệm từ Hồng Kông
Trong bài đăng trên WeChat, Viện Quy hoạch Đô thị Xuyên Eo biển cũng đề xuất nên thiết lập các khu vực thí điểm quản lý Đài Loan trên đất liền và các hệ thống mới được lên kế hoạch cho Đài Loan nên dựa trên những bài học kinh nghiệm từ đặc khu Hồng Kông (Trung Quốc).
"Tình hình gần đây ở Hồng Kông cho thấy cách tiếp cận 'một quốc gia, hai chế độ' giống hoàn toàn hệ thống hiện tại không nhất thiết phù hợp với Đài Loan", bài viết cho biết. "Đài Loan nên hướng tới mục tiêu hội nhập hoàn toàn vào Đại lục ngay từ đầu."
Bài viết cho biết, khu vực thí điểm có thể được thiết lập tại các thành phố ven biển như Hạ Môn và Tuyền Châu của tỉnh Phúc Kiến, nằm bên kia eo biển Đài Loan, có ngôn ngữ và văn hóa tương đồng.
Viện nghiên cứu cho biết, các khu vực này có thể được áp dụng để mô phỏng mô hình quản lý sau thống nhất - bao gồm cả bầu cử, ngôn ngữ và giáo dục - để thử nghiệm các chính sách và đào tạo cán bộ sẽ điều hành hòn đảo.
Theo SCMP, trong khi Bắc Kinh khẳng định mô hình "một quốc gia, hai chế độ" đã thành công ở Hồng Kông, ba đảng phái chính trị chính của Đài Loan đều bác bỏ kế hoạch này khi cho rằng nó đã thất bại.