Khung cảnh bắt đầu bằng một cuộc rượt đuổi: 12 con cá voi sát thủ bơi quanh con mồi khổng lồ, vờn cho tới khi nó mệt lử. Nhận thấy dấu hiệu con mồi đã bơi chậm lại, lũ cá voi sát thủ bắt đầu xâu vào, ngày càng nhiều. Tổng cộng 20 bộ răng tất cả, chúng cào và cắn vào da thịt con vật to lớn.
Rồi tất cả lại giãn ra, phối hợp với nhau để ép con mồi lặn xuống dưới. Đó cũng là lần cuối con cá voi xanh khổng lồ dài 22 mét được được nhìn thấy. Sau đó nó đã trở thành bữa đại tiệc cho lũ cá voi sát thủ, một buổi tiệc kéo dài tới 6 tiếng đồng hồ thu hút sự có mặt của 50 thực khách.
Trong một báo cáo mới công bố trên tạp chí Marine Mammal Science , các nhà khoa học cho biết đây là lần đầu tiên họ quay lại được cảnh một con cá voi xanh, sinh vật lớn nhất hành tinh bị hạ bởi cá voi sát thủ.
Video này cùng với 2 vụ cá voi sát thủ tấn công và ăn thịt cá voi xanh khác đã chấm dứt cho tranh luận tồn tại từ lâu trong cộng đồng khoa học rằng liệu cá voi sát thủ có hạ được cá voi xanh hay không?
Câu trả lời lúc này chắc chắn là có, chúng có thể. "Ở đây, chúng tôi sẽ cung cấp tài liệu đầu tiên về việc cá voi sát thủ giết và ăn thịt cá voi xanh: Hai cá thể cá voi xanh đã bị giết chết cách nhau chỉ 16 ngày trong năm 2019 và một cá thể thứ ba bị giết vào năm 2021", các tác giả nghiên cứu viết.
"Đây là cuộc săn mồi lớn nhất trên hành tinh: Kẻ săn mồi đỉnh cao nhất đã hạ gục con mồi to lớn nhất"
Đó là những gì mà Robert Pitman, nhà sinh thái học tại Viện Động vật biển có vú, Đại học bang Oregon đã phải thốt lên trước sự kiện mà ông cho là "đáng kinh ngạc".
Trước đây, các nhà khoa học từng ghi nhận nhiều vụ việc cá voi sát thủ tấn công các loài cá voi lớn. Nhưng chúng thường chỉ nhắm vào những con non, có kích thước tương đồng với mình.
Trong khi có tên gọi là cá voi sát thủ, những sinh vật đen trắng loang lổ này thực chất lại thuộc họ cá heo. Chúng chỉ dài khoảng 6-8 mét và nặng nhỉnh hơn 6 tấn một chút. Để so sánh, cá voi xanh trưởng thành có thể dài từ 20-30 mét và nặng tới 180 tấn.
Năm 2017, lần đầu tiên họ bắt gặp một đàn cá voi sát thủ tấn công cá voi xanh trưởng thành ở ngoài khơi Monterey, California. Nhưng những con cá voi sát thủ đã không giết được con mồi to lớn.
Mặc dù vậy, David Donnelly, một nhà nghiên cứu sinh vật biển tại Viện Nghiên cứu Cá heo Australia cho biết: "Đó chỉ còn là vấn đề thời gian, trước khi một sự kiện như vậy được ghi nhận".
Video đầu tiên cho thấy cá voi sát thủ hạ cá voi xanh được quay ở vùng biển Tây Úc
Đúng như dự đoán của Donnelly, chỉ 2 năm sau, vào một ngày tháng 3 năm 2019, ở ngoài khơi Vịnh Bremer thuộc vùng biển tây nam Australia, một chiếc drone đã quay lại được cảnh đàn cá voi sát thủ 50 con truy sát một con cá voi xanh khổng lồ dài tới 22 mét.
Con cá voi xanh lộ lên trên mặt nước với những mảng da lớn bị khoét sâu bởi hàm răng của cá voi sát thủ. Phần vây lưng của nó đã bị cắn đứt. Mặt biển dậy sóng nhuốm đầy máu đỏ còn trên trời là đàn đàn lớp lớp những con chim biển sẵn sàng ăn hôi những gì còn sót lại.
Cuộc tấn công được đẩy lên cao trào khi ba con cá voi sát thủ xếp hàng liên tục húc vào cá voi xanh, nhấn nó chìm xuống nước. Hai con cá voi sát thủ khác tấn công thẳng vào phần đầu của con vật khổng lồ.
Tổng cộng có 50 con cá voi sát thủ đã tham gia vào cuộc đi săn kéo dài 6 tiếng đồng hồ, tính cả thời gian những kẻ đi săn chia nhau chiến lợi phẩm.
Chúng là những con cá voi sát thủ cái và rất hung dữ
Chưa đầy ba tuần sau vụ cá voi sát thủ hạ cá voi xanh đầu tiên được quay phim lại, vụ việc thứ hai đã được ghi nhận. Nạn nhân lần này là một con cá voi xanh nhỏ hơn, dài 12 mét. Cá voi sát thủ chỉ cần huy động một đàn 25 con để hạ nó.
Mới nhất là vụ việc được ghi nhận vào năm ngoái, một đàn cá voi sát thủ 50 con đã truy sát một con cá voi xanh dài gần 14 mét suốt một quãng đường dài 24 km trên biển. Sau 90 phút, lũ cá voi sát thủ nhận ra con mồi của mình đã yếu thế.
Chúng đã liên tục húc vào con cá voi, sử dụng một chiến thuật tương tự để dìm nó xuống mặt biển không cho thở. Một trong số những con cá voi sát thủ rất hung dữ đã lao thẳng vào miệng con cá voi xanh, cắn đứt và lôi ra phần lưỡi của con vật.
Con cá voi sát thủ sau đó đã tận hưởng chiến lợi phẩm đó, một trong những phần thịt nhiều dinh dưỡng nhất của cá voi xanh khổng lồ.
Con cá voi sát thủ này đã lao thẳng vào miệng con cá voi xanh và rút lưỡi của nó ra ăn.
Các nhà khoa học từ lâu đã quan sát thấy cá voi sát thủ mồi theo đàn, phối hợp với nhau theo những chiến thuật rất thông minh. Mặc dù đàn cá voi sát thủ có thể rất đông, lên tới vài chục con trong một chuyến săn, nhưng chúng thường chia thành các tổ nhỏ hơn chỉ bao gồm vài con một đội.
Mỗi đội nhỏ lại có nhiệm vụ khác nhau như vờn, cắn, hoặc dìm con mồi. Nhưng thi thoảng, chúng lại hoán đổi vai trò cho nhau, và cá voi sát thủ làm điều đó rất thành thục.
"Những nhóm cá voi sát thủ này có thể sống tương đương tuổi thọ của con người hoặc thậm chí lâu hơn. Vì vậy chúng đã có kinh nghiệm săn mồi cùng nhau trong hàng thập kỷ", Pitman nói.
Điều bất ngờ nằm ở chỗ những cuộc săn mồi tập thể như thế này thường được điều hành bởi một con cái đầu đàn. Mặc dù có thân hình nhỏ hơn con đực, những con cá voi sát thủ cái lại tỏ ra hung dữ hơn và thường tấn công con mồi lớn hơn.
Các nhà khoa học cho biết đó là bởi cá voi sát thủ sống trong lối mẫu hệ, một đàn được dẫn dắt bởi một con cái và những con cá voi sát thủ con sẽ được nuôi nấng, dạy dỗ bởi bà, mẹ hoặc dì của chúng.
Lớn lên, những con cá voi sát thủ cái cũng có áp lực săn mồi lớn hơn, bởi chúng phải nuôi dưỡng những đứa con và đứa cháu của mình.
Một con cá voi sát thủ cái đang dẫn theo con con của mình trong chuyến săn.
Liệu cá voi sát thủ có ăn sạch cá voi xanh trong đại dương?
Chúng ta biết thế kỷ 20 đã chứng kiến một sự sụt giảm nghiêm trọng số lượng cá voi xanh trên toàn cầu. Đó là do hoạt động săn bắt cá voi công nghiệp của con người. Chúng ta đã tận thu những sinh vật khổng lồ này đến nỗi vào năm 1960, tới 99% cá voi xanh từng sống vào năm 1900 đã biến mất.
Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) đã phải liệt cá voi xanh vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng. Thật may mắn là những nỗ lực bảo tồn sau đó đã giúp quần thể cá voi xanh hồi phục.
Trong vòng 60 năm trở lại đây, số lượng cá voi xanh đã tăng đều trên khắp các đại dương trên thế giới. IUCN ước tính hiện có khoảng 5.000 đến 15.000 con cá voi xanh còn sống cho tới hiện nay.
Pitman cho biết bản thân các sự kiện cá voi sát thủ săn cá voi xanh cũng cho thấy loài vật này đang phục hồi với số lượng đáng kể. Trước đây, có lẽ cá voi sát thủ vẫn thường giết và ăn cá voi xanh khổng lồ, cho tới khi số lượng loài cá voi này giảm xuống đến mức không còn đủ phục vụ thực đơn của cá voi sát thủ nữa.
Những con cá voi sát thủ sinh ra sau năm 1960 vì vậy đã phải chuyển sang ăn những con mồi bé hơn, thịt dai hơn và ít dinh dưỡng hơn như cá mập trắng, bữa ăn mà những con cá voi sát thủ chỉ hút lấy phần giàu dinh dưỡng nhất là gan cá mập còn chúng sẽ bỏ lại toàn bộ thân người và thịt của nó.
Đàn cá voi sát thủ vây lấy con cá voi xanh.
Bây giờ, Pitman cho biết cá voi sát thủ đang có lại được bữa ăn ưa thích là cá voi xanh, như thế hệ cha mẹ, ông bà chúng từng có. Mặc dù vậy, ông dự đoán tần suất các cuộc tấn công của cá voi sát thủ hiện nay chưa thể đe dọa đến tốc độ phục hồi của cá voi xanh.
Nhưng một khi số lượng các cuộc tấn công này xảy ra nhiều hơn và cá voi sát thủ để ý đến cả những con mồi lớn khác, động lực của hệ sinh thái ở vùng biển Tây Úc có thể sẽ thay đổi.
Ví dụ, những con cá voi xanh và cá voi lưng gù về sau sẽ sợ cá voi sát thủ hơn. Từ đó, chúng sẽ điều chỉnh hải trình để tránh đi qua khu vực biển này. Với vai trò là những kẻ săn mồi đỉnh cao nhất Trái Đất, cá voi sát thủ đứng trên đầu chuỗi thức ăn nên mọi hoạt động của chúng sẽ đều có vai trò định hình hệ sinh thái bên dưới.
Vậy nên chúng ta sẽ phải chờ xem điều gì sẽ xảy ra ở vùng biển Tây Úc, khi đàn cá voi sát thủ trẻ tuổi ở đó bắt đầu học lại được kỹ năng săn cá voi xanh khổng lồ.
Tham khảo Businessinsider , Nationalgeographic
