Joystick là một trong những thành phần không thể thiếu ở những hệ máy chơi game cũ. Hay nói cách khác, nó quá quen thuộc với tên gọi "điện tử gạt", "điện tử thùng" hay "điện tử xèng". Tại thời điểm đó, Joystick là một đột phá rất quan trọng góp phần trực quan hóa các trò video game.
Nhưng hiện nay, nó hầu như đã được loại bỏ hoàn toàn, thay thế vào đó là những cần gạt analog. Vậy tại sao chúng ta lại cần analog hơn joystick ở thì hiện tại?
Trước hết cần phải định nghĩa joystick bài viết đang nói đến ở đây là một loại cần gạt điều khiển trên các hệ máy chơi game cũ như NES, các máy chơi arcade game. Hiện nay, xuất hiện nhiều loại joystick dành cho các thiết bị điện thoại di động, và bài viết không đề cập đến loại này.
Joystick là một loại cần điều khiển với thiết bị xoay ở trên phần đế, dùng để định hướng góc di chuyển của nhân vật trong game. Nó đặc biệt hữu dụng trong các trò chơi ỏ dạng 2D. Và đó cũng là lý do thứ nhất giải thích vì sao ngày nay người ta lại lược bỏ joystick.
Đúng vậy, với sự phát triển không ngừng, ngày nay những tựa game 3D đang dần dần lấn át thị trường. Game 2D bây giờ gần như chỉ dành cho những game thủ yêu thích sự hoài cổ. Mà việc cầm joystick để chơi 1 tựa game đa chiều thì quả thật là khó. Ví dụ, game 2D ngày xưa bạn chỉ đơn giản là di chuyển theo hướng trên một mặt phẳng.
Ngày nay, game đòi hỏi các tác vụ phức tạp hơn, như vừa chạy vừa nhắm, vừa chạy vừa xoay người,…. Do đó, việc chơi game với một cây gậy điều khiển đơn thuần vô cùng khó khăn.
Cần gạt joystick hầu như chỉ phổ biến trong các tựa game thuộc thể loại arcade, chẳng hạn như Mortal Kombat. Nó mang lại trải nghiệm tối đa cho game thủ, nhưng nó cũng đã là quá khứ rồi. Hiện nay, có rất ít người còn mặn mà với việc đi ra trung tâm giải trí để chơi "bộ đội", rồi "Quyền vương",…
Do đó, dường như kỷ nguyên game arcade đã qua từ rất lâu rồi. Điều đó kéo theo việc sản xuất joystick dường như không còn là việc thiết yếu nữa.
Về kích cỡ cũng là một điểm yếu quan trọng của cần gạt joystick. Hãy thử tửng tượng xem, với việc cầm một cái cần gạt to tướng như vậy để chơi game, kể cả khi đang chơi bằng laptop, thì nó sẽ vướng víu cỡ nào. Thời buổi công nghệ hiện đại ngày nay mọi thứ đang đi theo hướng tối giản nhất. Và tất nhiên, việc cần gạt joystick bị đào thải là lẽ dĩ nhiên!
Để khắc phục nó, người ta sản xuất ra những tay cầm chơi game có 2 cần analog. Giờ đây, thiết kế này được cho là tiêu chuẩn.
Và các nhà phát hành game cũng đã và đang sản xuất sản phẩm dựa theo thiết kế này. Điều này khiến cần gạt Joystick dần trôi vào dĩ vãng.